Ai sẽ lên làm Tổng thống Iran sau khi ông Raisi qua đời trong vụ tai nạn máy bay?
Ngày 20/5, một quan chức Iran cho biết không có dấu hiệu người sống sót tại hiện trường vụ rơi trực thăng chở Tổng thống Iran Ebrahim Raisi. Hiến pháp Iran có quy định nêu rõ những điều sẽ xảy ra trong trường hợp tổng thống mất năng lực hoặc qua đời khi đang tại nhiệm.
Tổng thống Iran Ebrahim Raisi (trái) trên trực thăng trước khi rơi ở vùng núi tỉnh Đông Azerbaijan, phía Tây Bắc Iran. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo hãng tin Reuters, Điều 131 của Hiến pháp Cộng hòa Hồi giáo nêu rõ: Nếu một tổng thống qua đời khi đang tại nhiệm thì phó tổng thống thứ nhất sẽ lên thay, sau khi có xác nhận của lãnh tụ tối cao vốn là người có tiếng nói quan trọng nhất trong mọi vấn đề của Iran.
Sau đó, một hội đồng gồm phó tổng thống thứ nhất, chủ tịch quốc hội và người đứng đầu cơ quan tư pháp phải tổ chức bầu cử tổng thống mới trong thời gian tối đa là 50 ngày.
Ông Raisi được bầu làm tổng thống vào năm 2021. Theo lịch hiện tại, cuộc bầu cử tổng thống Iran sẽ diễn ra vào năm 2025.
Tại Iran, chức vụ phó tổng thống thứ nhất là một vị trí được bổ nhiệm chứ không phải do dân bầu. Phó tổng thống đảm nhận một số quyền hạn của thủ tướng sau khi chức thủ tướng bị bãi bỏ vào năm 1989.
Iran có một số phó tổng thống được bổ nhiệm đồng thời và các phó tổng thống chủ yếu làm thành viên nội các. Người có vai trò quan trọng nhất trong số các phó tổng thống Iran là ông Mohammad Mokhber.
Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Raisi đã bổ nhiệm ông Mokhber làm phó tổng thống thứ nhất vào tháng 8/2021. Ông Mokhber là người thứ 7 đảm nhiệm vai trò đó kể từ khi Iran sửa đổi hiến pháp.
Trước khi được bổ nhiệm làm phó tổng thống, ông Mokhber đã có 14 năm làm giám đốc Setad - một tập đoàn kinh tế hùng mạnh chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực từ thiện.
Theo Reuters, Setad nằm dưới sự kiểm soát trực tiếp của nhà lãnh tụ tối cao Iran, có trị giá ước tính hàng chục tỷ USD. Dưới sự lãnh đạo của ông Mokhber, Setad đã phát triển vaccine COVID-19 của Iran có tên Coviran Barekat vào giai đoạn đỉnh điểm đại dịch.
Liên quan vụ rơi trực thăng, lực lượng cứu hộ đã xác định và đến hiện trường. Theo Chủ tịch Tổ chức Trăng lưỡi liềm đỏ Iran Pir-Hossein Kolivand, ít nhất 73 đội cứu hộ đang có mặt tại hiện trường gần làng Tavil ở tỉnh Đông Azerbaijan của Iran.
Sau khi lực lượng cứu hộ xác định được các mảnh vỡ trực thăng, một quan chức Iran cho biết chiếc trực thăng chở Tổng thống Raisi đã hoàn toàn bị thiêu rụi khi rơi xuống. “Thật không may, toàn bộ người trên máy bay e rằng đều đã chết”, vị quan chức nói với hãng tin.
Trước đó, vào ngày 19/5, chiếc trực thăng Bell 212 chở Tổng thống Raisi và phái đoàn tháp tùng đã gặp sự cố và phải “hạ cánh cứng” ở tỉnh Đông Azarbaijan. Đoàn máy bay trực thăng hộ tống Tổng thống Iran Raisi đang trên đường di chuyển từ Khoda Afarin đến thủ phủ tỉnh Tabriz để dự lễ khánh thành một khu liên hợp hóa dầu.
Theo IRIB TV, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian, Thống đốc tỉnh Đông Azarbaijan Malek Rahmati, cũng có mặt trên trực thăng chở Tổng thống Raisi. Tổng cộng có 9 người trên chiếc trực thăng gặp nạn.
Phái đoàn tháp tùng ông Raisi di chuyển trên 3 chiếc máy bay trực thăng. Khoảng 30 phút sau khi cất cánh, chiếc máy bay chở ông Raisi mất liên lạc với hai chiếc còn lại. Các máy bay trực thăng ngay lập tức bắt đầu tìm kiếm xung quanh khu vực trong khoảng 20 phút, nhưng buộc phải hạ cánh khẩn cấp do điều kiện thời tiết xấu và sương mù dày đặc.
