Căn bệnh có thể ảnh hưởng tinh hoàn và buồng trứng

Sưng tấy má, quai hàm là triệu chứng điển hình của bệnh quai bị. Ảnh minh họa: Istockphoto.

Quai bị là bệnh nhiễm trùng dễ lây lan do virus gây ra. Bệnh bắt đầu với các triệu chứng nhẹ như nhức đầu, sốt và mệt mỏi. Nhưng sau đó, nó thường dẫn đến sưng tấy nghiêm trọng ở một số tuyến nước bọt (viêm tuyến mang tai) khiến má sưng húp và quai hàm sưng tấy, mềm.

Bạn có thể bảo vệ con mình bằng cách cho trẻ tiêm vaccine sởi - quai bị - rubella (MMR). Quai bị thường nhẹ nhưng vẫn có thể xảy ra những biến chứng nghiêm trọng.

Triệu chứng phổ biến

Theo Mayo Clinic, các triệu chứng quai bị đầu tiên thường nhẹ và không xuất hiện ngay lập tức. Nhiều người không có triệu chứng và không biết mình bị nhiễm bệnh. Thời gian ủ bệnh (thời gian từ khi nhiễm bệnh đến khi phát bệnh) dao động từ 7 đến 25 ngày.

Các triệu chứng quai bị nhẹ có thể bao gồm: Sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, ăn mất ngon. Một vài ngày sau khi xuất hiện các triệu chứng trên, bạn có thể bị sưng đau tuyến mang tai (tuyến nước bọt nằm giữa tai và hàm).

Tình trạng này có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên khuôn mặt của bạn. Viêm tuyến mang tai xảy ra ở hơn 70% trường hợp quai bị.

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu gặp một số triệu chứng nghiêm trọng của quai bị bao gồm: Sốt cao, cổ cứng, đau đầu dữ dội, lú lẫn, đau bụng, nôn mửa, co giật.

Quai bị lây lan như thế nào?

Virus quai bị, paramyxovirus, gây ra bệnh quai bị. Virus lây lan từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt bị nhiễm bệnh hoặc qua các giọt bắn từ đường hô hấp từ mũi, miệng hoặc cổ họng của người bị nhiễm bệnh.

Người bị nhiễm bệnh có thể lây lan virus quai bị bằng cách:

Hắt hơi, ho hoặc nói chuyện
Dùng chung đồ vật có chứa nước bọt bị nhiễm bệnh, chẳng hạn đồ chơi, cốc và đồ dùng
Chơi thể thao, khiêu vũ, hôn hoặc tham gia các hoạt động khác có tiếp xúc gần với người khác

Một số nhóm người có nguy cơ mắc bệnh quai bị cao hơn. Những nhóm này bao gồm:

Có hệ thống miễn dịch suy yếu.
Người đi du lịch quốc tế.
Không được chủng ngừa virus.

Quai bị có tái phát không?

Trẻ thường khỏi bệnh quai bị hoàn toàn trong vòng vài tuần. Con bạn có thể trở lại trường học khi các triệu chứng đã cải thiện và đã được khoảng một tuần kể từ khi vết sưng tấy bắt đầu.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), hầu hết người từ 17 đến 34 tuổi mắc quai bị chưa được tiêm 2 liều vaccine MMR. Khi bạn đã bị quai bị, cơ thể sẽ hình thành khả năng đề kháng (miễn dịch) với virus. Vì vậy, rất khó có khả năng bạn sẽ mắc lại bệnh này một lần nữa.

Tuy nhiên, CDC cho hay một số người được tiêm hai liều MMR vẫn có thể bị quai bị, đặc biệt nếu họ tiếp xúc gần, trong thời gian dài với người mắc bệnh. Nếu tái phát, họ có thể bị bệnh ít nghiêm trọng hơn một người chưa được chủng ngừa.

Biến chứng

Mặc dù quai bị thường là bệnh nhẹ, nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Đàn ông và nam thanh thiếu niên có thể bị đau hoặc sưng ở tinh hoàn. Phụ nữ và trẻ em gái vị thành niên có thể bị đau hoặc sưng ở buồng trứng.

Tình trạng viêm màng bảo vệ bao phủ não và tủy sống (viêm màng não) và mất thính lực cũng có thể xảy ra, và trong một số ít trường hợp, tình trạng mất thính lực này là vĩnh viễn. Biến chứng nghiêm trọng nhất là viêm não, có thể dẫn đến tử vong hoặc tàn tật vĩnh viễn.

Quai bị khi mang thai thường lành tính, nhưng rất hiếm (vẫn có thể xảy ra) dẫn đến sẩy thai, sinh non, nhẹ cân, dị tật bẩm sinh hoặc thai chết lưu. Nếu đang mang thai và đã tiếp xúc với bệnh quai bị, bạn nên nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn cụ thể.

Mai Phương