Chàng trai liệt toàn thân đổi đời nhờ cấy chip vào não

Noland Arbaugh (29 tuổi) là bệnh nhân đầu tiên được cấy ghép chip của Neuralink. Thử nghiệm này là một phần của kế hoạch phát triển giao diện não-máy tính, hay còn gọi là BCI, nhằm giúp những bệnh nhân bị liệt có thể điều khiển máy tính hoặc thiết bị điện tử chỉ bằng sóng não, mà không cần chuyển động

Bệnh nhân chia sẻ khi bị liệt suốt 8 năm, anh đã từ bỏ việc chơi cờ. Nhưng Neuralink đã giúp anh có thể thực hiện mong ước này và chơi liên tục trong 8 giờ.

Cuộc sống đảo lộn

Giữa năm 2016, Arbaugh có ngày nghỉ đầu tiên với tư cách là cố vấn thể thao tại Island Lake Camp ở Starrucca, Pennsylvania.

Chàng sinh viên tại Đại học Texas A&M đã trải qua hai mùa hè trước đó làm việc tại trại này. Con người và môi trường xung quanh, bao gồm cả hồ nhân tạo gần đó, rất quen thuộc với Arbaugh.

Hôm ấy, Arbaugh dự định đi đến hồ với một nhóm bạn. Đã có người ở dưới nước trước khi anh cùng những người bạn đến. Sau khi trò chuyện, Arbaugh và một vài người khác lao xuống nước để cùng tham gia cuộc vui.

Noland Arbaugh (29 tuổi) là bệnh nhân đầu tiên được cấy ghép chip của Neuralink. Thử nghiệm này là một phần của kế hoạch phát triển giao diện não-máy tính, hay còn gọi là BCI. Ảnh: Bloomberg.

Tuy nhiên, khi Arbaugh nhảy xuống, đã có thứ gì đó hoặc ai đó đập vào bên trái đầu và khiến anh bất tỉnh trong giây lát.

Khi tỉnh dậy, chàng sinh viên úp mặt xuống nước, cố gắng cử động nhưng không thể. Arbaugh lập tức biết ngay mình đã bị liệt và không thể làm gì được.

Anh vừa nín thở vừa suy ngẫm về tình trạng khó khăn của mình. Hai cố vấn đồng nghiệp đã phát hiện Arbaugh và kéo anh ra khỏi hồ. Arbaugh tỉnh dậy trên bờ và rồi lại bất tỉnh. Lần tiếp theo tỉnh dậy, anh nhận ra đang ở trong xe cứu thương. Có một nhân viên y tế lớn tiếng suy đoán Arbaugh đã bị liệt từ cổ trở xuống.

Khi tỉnh dậy tại bệnh viện, Arbaugh đang được chuẩn bị cho cuộc phẫu thuật để giải quyết tình trạng được xác nhận là trật khớp cột sống.

Vụ tai nạn ở hồ đã khiến cuộc sống của chàng trai khi ấy chỉ mới 22 tuổi bị đảo lộn. Anh phải học cách di chuyển trên chiếc xe lăn, gặp khó kể cả khi thở và hút vào một cái ống với lực khác nhau để làm cho chiếc máy di chuyển theo các hướng khác nhau.

Arbaugh phải học cách dùng cây gậy và ngậm trong miệng để sử dụng iPad. Phần lớn thời gian của anh và gia đình chỉ xoay quanh các bệnh viện, nhân viên bảo hiểm và người chăm sóc.

Di chuột bằng ý nghĩ

Trong lúc tuyệt vọng nhất, Arbaugh nhận được cuộc gọi từ bạn cùng phòng thông báo start-up của Elon Musk, Neuralink đang tìm kiếm bệnh nhân đầu tiên để cấy ghép não.

Arbaugh bị liệt tứ chi sau tai nạn nghiêm trọng khi lặn biển 8 năm trước. Ảnh: Bloomberg.

Theo người bạn này giải thích, việc cấy ghép giao diện não-máy tính có khả năng mang lại cho những người bị liệt cách tương tác với máy tính chỉ thông qua suy nghĩ của họ.

Neuralink liên lạc với Arbaugh vào ngày hôm sau và nhanh chóng bắt đầu thực hiện các cuộc phỏng vấn qua điện thoại.

Vài tuần sau, công ty yêu cầu anh có mặt tại viện thần kinh Barrow ở Phoenix để thực hiện các cuộc kiểm tra trực tiếp nhằm đo độ dày của hộp sọ và khoảng không gian giữa não và hộp sọ. Trong khi vẫn chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra, một số người ở bệnh viện bắt đầu ám chỉ Arbaugh rằng anh là ứng cử viên chính.

Với một bệnh nhân bị liệt từ cổ trở xuống, dấu vết cuối cùng của trạng thái bình thường còn lại đến từ não bộ. Arbaugh đã cho phép Neuralink tiếp cận vật lý trực tiếp với mình, trong một quy trình đi kèm với tất cả rủi ro tiêu chuẩn của một cuộc đại phẫu.

Các bác sĩ sẽ loại bỏ một phần hộp sọ của Arbaugh và dán thiết bị có kích thước bằng đồng xu của Neuralink bằng các sợi dây điện cực, một vật thể lạ chưa từng được thử nghiệm trên người trước đây, vào não anh.

Cuối tháng 1, Elon Musk cho biết bệnh nhân đầu tiên đã được start-up Neuralink cấy ghép não thành công. “Kết quả ban đầu cho thấy khả năng phát hiện đột biến tế bào thần kinh rất hứa hẹn”, Musk nói trong bài đăng.

Con chip nhỏ xíu này có thể được đưa vào bề mặt não, lấy dữ liệu từ những điện cực siêu nhỏ cho các nghiên cứu về não người. Ảnh: Neuralink.

Arbaugh chính là người được chọn. Thiết bị này không thể giúp Arbaugh di chuyển trở lại, nhưng Neuralink hứa hẹn sẽ giúp anh khắc phục một số hạn chế về thể chất bằng cách điều khiển máy tính xách tay của mình chỉ bằng suy nghĩ.

Thay vì phải tìm cách để chạm vào iPad của mình, chip não giúp Arbaugh chỉ cần suy nghĩ và ra lệnh. Với tiềm năng cùng danh tiếng của Elon Musk, Arbaugh trở thành người của công chúng như "vật mẫu" đầu tiên.

“Thật ra ca phẫu thuật không hoàn hảo. Chúng tôi đã gặp phải một số vấn đề trong khi mổ. Tôi không muốn mọi người nghĩ rằng như thế này là đã xong, vì vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Nhưng nó đã thay đổi cuộc đời tôi”, Arbaugh chia sẻ.

Trên lý thuyết, BCI là một hệ thống giải mã tín hiệu não và chuyển chúng thành lệnh cho thiết bị công nghệ bên ngoài. Nếu hệ thống đi vào hoạt động, những bệnh nhân mắc các bệnh thoái hóa nghiêm trọng như bại liệt hoàn toàn có thể nhắn tin hoặc lướt mạng xã hội bằng tâm trí.

Trên thực tế, bệnh nhân của Neuralink không phải là người đầu tiên được cấy ghép não. Hàng chục người trên khắp thế giới đã được cấy để phục vụ cho nghiên cứu. Matt Nagle là người đầu tiên thực hiện điều này vào năm 2004.

Trong nhiều năm qua, hệ thống chip trong não người đã giúp người bị liệt chơi trò chơi điện tử, di chuyển cánh tay robot và viết email chỉ bằng suy nghĩ của họ.

Bộ cấy của Neuralink bao gồm một con chip kích thước chỉ bằng 1/4 vi xử lý thông thường và được cấy vào hộp sọ. Kèm theo đó là 1.000 điện cực được phân bổ trên 64 sợi, mỗi sợi mỏng hơn một sợi tóc người. Chúng được cấy vào hộp sọ và chuyển tiếp tín hiệu điện từ tế bào thần kinh.

Chip não Neuralink đã giúp Arbaugh có thể chơi game trở lại. Ảnh: Bloomberg.

Với sự trợ giúp của phần mềm trí tuệ nhân tạo và kết hợp các mô hình hoạt động thần kinh cụ thể với một số hành động nhất định, chip não sẽ chuyển dữ liệu đó thành các hành động diễn ra trên máy tính.

Ví dụ, Arbaugh không thể cử động tay và anh sẽ phải nghĩ đến việc đó. Chip não của Neuralink có thể xác định nó trông như thế nào, sau đó truyền ý định đến máy tính xách tay hoặc điện thoại thông minh gần đó, cho phép anh di chuyển con trỏ quanh màn hình.

Sau khi bị liệt, Arbaugh đã không thể chơi tựa game chiến lược yêu thích Civilization VI. Tuy nhiên, từ khi được chọn gắn chip, anh đã có thể chơi game trong vài giờ khi nằm trên giường. Thậm chí, anh cho biết giờ mình đã có thể chơi game online trong thời gian dài mà không cần sự trợ giúp của người thân.

Anh Tuấn