Chiến tích 'vô tiền khoáng hậu' của xe tăng T-80 tại Ukraine

Vào tháng 7/2023, trên chiến trường Ukraine, chỉ riêng một chiếc xe tăng T-80BVM nâng cấp của Nga, đã tiêu diệt nhiều loại xe quân sự Ukraine, đạt kết quả xuất sắc 8-0 trong thực chiến. Sau đó các thành viên tổ lái được phong tặng danh hiệu "Anh hùng Nga".

Thực sự đáng nể với chiếc “xe tăng bay” T-80 khi vẫn giữ được sức mạnh và càng trở nên mạnh mẽ hơn theo tuổi tác, khi có thể lập nên kỷ lục “chói sáng” như vậy sau 50 năm phục vụ; có thể nói đó là “thanh kiếm quý không bao giờ cũ”.

Theo các thông tin liên quan, để đáp ứng nhu cầu phát triển vũ khí của Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Nhà máy Kirov đảm nhận công việc phát triển xe tăng chiến đấu chủ lực mới T-80, trên nền tảng xe tăng T-64A và tránh những nhược điểm của xe tăng T-64A; nhưng khác biệt so với xe tăng T-72 về tính năng và giá cả.

Xe tăng T-80 được phát triển thành công vào năm 1976 và chính thức được đưa vào biên chế Quân đội Liên Xô vào năm 1981. Chiếc xe tăng này được trang bị động cơ tua-bin khí tiên tiến, hệ thống bảo vệ chủ động và thụ động, cùng hỏa lực mạnh mẽ vào thời điểm đó.

Với kinh nghiệm của việc hiện đại hóa vũ khí và trang bị quân sự của Nga, nên hiệu quả chiến đấu của xe tăng T-80BVM cải tiến, đã được cải thiện rất nhiều. T-80BVM hoạt động rất tích cực trên chiến trường Ukraine và đạt được kết quả ấn tượng.

Xe tăng T-80 của Nga mặc dù đã phục vụ nhiều năm, nhưng qua được cải tiến, nâng cấp, nó vẫn thể hiện sức mạnh trong thực chiến. Theo các chuyên gia, có ba lý do để xe tăng T-80 vẫn đáp ứng yêu cầu tác chiến trong giai đoạn hiện nay đó là:

Trước hết, xe tăng T-80 được trang bị động cơ có sức mạnh tuyệt vời. Trong chiến tranh Lạnh, động cơ tua-bin khi nổi lên như một động cơ mang tính cách mạng, và T-80 là xe tăng đầu tiên sản xuất hàng loạt và được trang bị động cơ tua-bin khí trên thế giới.

Phiên bản T-80 khi mới ra đời, được trang bị động cơ tua-bin khí GTD-1000T, có đặc tính nhẹ, công suất cao, dễ thay thế, sử dụng đa nhiên liệu, cho xe tốc độ tối đa có thể đạt tới 70 km/h và đặc biệt phù hợp với khu vực có nền nhiệt độ thấp.

Mặc dù mức tiêu thụ nhiên liệu cao và hiệu suất động cơ tương đối thấp; nhưng đối với Nga, một quốc gia xuất khẩu dầu lớn, mức tiêu thụ nhiên liệu cao của T-80 không phải là vấn đề, ngược lại, nó có thể phát huy tối đa lợi thế sức mạnh của chiếc “xe tăng bay” này.

Phiên bản T-80BVM hiện đại hóa, được Nga trang bị động cơ tua-bin khí GTD-1250 mạnh hơn, với công suất 1.250 mã lực. Động cơ mới tiết kiệm nhiên liệu hơn và tốc độ tối đa có thể đạt tới 80 km một giờ.

So với động cơ diesel rất khó khởi động khi thời tiết ở nhiệt độ thấp, thì xe tăng sử dụng động cơ tua-bin khí như T-80 chỉ mất thời gian khởi động rất ngắn, bất chấp đó là nhiệt độ ở khu vực Bắc Cực. Nên T-80 có thể chiến đấu trong thời tiết tới âm 30 độ C.

Thứ hai là việc Nga liên tục nâng cấp khả năng bảo vệ. Về khả năng bảo vệ, nhờ ý tưởng thiết kế ngoại hình nhất quán của xe tăng Liên Xô, T-80 được thiết kế có chiều cao thấp, giúp xe ẩn nấp tốt trên chiến trường, giảm khả năng bị đối phương phát hiện và bắn trúng.

Xe tăng T-80 không chỉ sử dụng lớp giáp composite trên các bộ phận quan trọng của xe, mà còn sử dụng thêm lớp giáp phản ứng nổ (ERA), loại giáp này có thể tạo ra sóng xung kích ngược thông qua vụ nổ khi đạn xuyên giáp tiếp xúc với áo giáp; nâng cao hơn nữa hệ số an toàn của thân xe.

Khi Nga hiện đại hóa và nâng cấp xe tăng T-80 lên phiên bản T-80BVM mới, xe còn được trang bị hệ thống bảo vệ chủ động Arena-M, sử dụng loại đạn đặc biệt để đánh chặn tên lửa và đạn pháo đang lao tới; giúp xe nâng cao tối đa khả năng bảo vệ.

Cuối cùng là khả năng tấn công hỏa lực xuất sắc. Phiên bản T-80 đời đầu được trang bị pháo nòng trơn 125mm 2A46-1, đồng thời còn được trang bị tên lửa chống tăng có điều khiển phóng quan nòng pháo, có thể xuyên thủng lớp giáp dày tới 400mm trong phạm vi 1.800 mét.

Xe tăng T-80BVM hiện đại hóa có hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến, kính ngắm chỉ huy đa kênh... Thậm chí, xe tăng này còn lập kỷ lục về tầm bắn xa nhất của xe tăng trong cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Đoạn video được nga công bố ngày 29/3 cho thấy, dưới sự điều khiển của một máy bay không người lái, một chiếc xe tăng T-80BVM đã tiêu diệt một xe chiến đấu bộ binh Ukraine cách đó 9,5 km, bằng hỏa lực bắn gián tiếp.

Xe tăng T-80 được trang bị hệ thống nạp đạn tự động, giúp giảm khối lượng công việc của tổ lái, giảm thành viên kíp xe xuống còn 3 người, đồng thời tăng tốc độ bắn của pháo chính và cung cấp hỏa lực liên tục để cải thiện tốc độ bắn trúng.

Xe tăng T-80 đã đi vào hoạt động được 50 năm kể từ khi được trang bị cho quân đội Liên Xô vào năm 1976. Sau hàng loạt lần hiện đại hóa, nó vẫn hữu dụng như ngày nào, đó là độ tin cậy và hiệu quả.

Hiện tại, Nhà máy Thiết bị đầu máy Ural của Nga có kế hoạch khởi động lại dây chuyền sản xuất xe tăng chiến đấu chủ lực T-80, nhằm bổ sung cho nhu cầu hỏa lực ngày càng lớn và tổn thất xe tăng của Quân đội trên chiến trường Ukraine.

Tiến Minh (theo Sina)