Đại tá, nhạc sĩ Doãn Nho khóc khi đứng dưới chân đồi A1, Điện Biên

Đại tá, nhạc sĩ Doãn Nho được biết tới với những ca khúc Tiến bước dưới quân kỳ, Người con gái sông La, Năm anh em trên một chiếc xe tăng, Chiếc khăn Piêu...

Có mặt tại Triển lãm tương tác tranh panorama kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ do Báo Nhân Dân tổ chức, nhạc sĩ Doãn Nho không khỏi bồi hồi xúc động khi nhớ lại những năm tháng được tham gia phục vụ Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Nhạc sĩ nói, Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ là niềm tự hào của riêng Việt Nam mà của toàn thế giới: "Với chiến thắng này, lịch sử Việt Nam đã sang một trang mới”.

Nhạc sĩ Doãn Nho xúc động nhớ về những năm tháng ở chiến trường (Ảnh: Tình Lê).

Nhạc sĩ kể, năm 1954 khi mới 21 tuổi, ông là thành viên của Đoàn Ca múa Tổng cục Chính trị, vừa là nhạc công chơi đàn violon, vừa là nhạc sĩ sáng tác. Vì thế, khi chuẩn bị diễn ra Chiến dịch Điện Biên Phủ, ông được tham gia.

Nhạc sĩ Doãn Nho vinh dự được phục vụ cán bộ, chiến sĩ tại ATK, Định Hóa, Thái Nguyên - nơi Trung ương Đảng và Bác Hồ chọn là An toàn khu - 'Thủ đô kháng chiến' trong 9 năm trường kỳ chống thực dân Pháp. Đó là nơi Bác Hồ, Bộ Chính trị chỉ đạo, đưa ra những quyết định lịch sử, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng ở đây, sau đó mới chuyển lên cánh đồng Mường Phăng (Điện Biên).

"Chúng tôi ở tuyến 2, phục vụ bộ đội đi qua ATK và đến Điện Biên chiến đấu. Khi đánh thắng ở Điện Biên, đoàn quân của ta cũng trở về ATK”, nhạc sĩ Doãn Nho nhớ lại.

Sau đó 2 năm, chiến trường Điện Biên trở thành nông trường Điện Biên. Cán bộ chiến sĩ, những người đã trực tiếp chiến đấu khi ấy trở thành nông trường viên. Nhạc sĩ Doãn Nho được cử lên Điện Biên làm tiền trạm với nhiệm vụ phải có một sáng tác mới trước khi Đoàn Ca múa Tổng cục Chính trị tới nơi.

"Tôi rất sung sướng khi trở lại chiến trường Điện Biên. Nhưng lúc tới chân đồi A1, tôi xúc động bật khóc nhớ lại hình ảnh bộ đội ta khoét đồi A1 chất đầy thuốc nổ. Để có tiếng nổ vang trời trong lịch sử ở đồi A1 là sự hy sinh của biết bao chiến sĩ. Cảm xúc dâng trào khiến tôi viết ngay nét nhạc để lưu giữ: Bước từng bậc/ Nhớ từng người/ Lòng đau đớn/ Uất ức/ Căm hờn/ Thù này phải trả/ Đồng chí ta ơi.

Chính từ giai điệu trong nhật ký đó, khi lên đỉnh đồi ngồi giữa xe tăng gục nòng của giặc Pháp và bên cạnh là hai mộ liệt sĩ vô danh, tôi đã viết: Nghe rung núi đồi từng bước ta đi/ Nhắc tới chiến công ngàn năm xưa/ Nhìn cờ hồng bay rực rỡ/ Gương bao anh hùng bừng cháy trong tim…”, nhạc sĩ Doãn Nho kể.

Chính nét nhạc trầm hùng đó gợi lên hình ảnh cựu chiến binh và là đoạn giữa của bài hát Tiến bước dưới quân kỳ. Ông viết tiếp những nốt nhạc tươi sáng mở đầu bài hát để tạo dựng hình ảnh những tân binh. Như thế, khi hát lên người nghe cảm nhận rõ hết thế hệ này đến thế hệ khác cùng nhau tiến bước dưới quân kỳ.

Nhạc sĩ khẳng định, vai trò của văn hóa, văn nghệ thời kỳ đó rất quan trọng. Các đoàn ca múa nhạc từ Trung ương đến địa phương là hệ thống cùng hòa chung một nhịp nên không thể kể hết được những đóng góp của văn nghệ sĩ trong và ngoài quân đội vào cuộc kháng chiến này.

Nhạc sĩ Doãn Nho và dàn nhạc thể hiện 'Tiến bước dưới quân kỳ':

Tình Lê