Động lực từ đổi mới sáng tạo

Nhận thức rõ tầm quan trọng của KHCN và ĐMST, trong Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Bắc Giang xác định phát triển nhanh và bền vững là yêu cầu xuyên suốt, dựa chủ yếu vào KHCN và ĐMST. Mục tiêu đặt ra là đầu tư cho KHCN, kinh tế tri thức và chuyển đổi số để trở thành nhân tố đóng góp chủ yếu cho tăng trưởng. Nhờ coi trọng ứng dụng KHCN và ĐMST, những năm gần đây, tình hình KT-XH của tỉnh có bước phát triển mạnh mẽ, đồng bộ trên tất cả lĩnh vực.

Không gian Ngày hội Khởi nghiệp ĐMST tỉnh Bắc Giang năm 2023. Ảnh: THẾ ĐẠI.

Dẫn chứng trong lĩnh vực công nghiệp, nhiều doanh nghiệp (DN) đã ứng dụng công nghệ để tạo ra các sản phẩm công nghệ cao lần đầu tiên được sản xuất tại Bắc Giang như: Sản phẩm của Apple Watch, máy bay không người lái, một số sản phẩm điện tử, máy tính và phụ kiện, sản phẩm quang học, pin năng lượng mặt trời... Những sản phẩm này đều có sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu sản xuất, thúc đẩy phát triển công nghiệp của tỉnh theo hướng công nghiệp công nghệ cao.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của KHCN và ĐMST, trong Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Bắc Giang xác định phát triển nhanh và bền vững là yêu cầu xuyên suốt, dựa chủ yếu vào KHCN và ĐMST. Mục tiêu đặt ra là đầu tư cho KHCN, kinh tế tri thức và chuyển đổi số để trở thành nhân tố đóng góp chủ yếu cho tăng trưởng.

Trong sản xuất nông nghiệp, tỉnh quan tâm ứng dụng KHCN nhằm phát triển nhiều sản phẩm nông sản chủ lực, đặc trưng. Hiện nay, Bắc Giang đã xây dựng hơn 760 mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; hình thành một số vùng sản xuất tập trung, quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao tạo ra chuỗi giá trị như: Vùng chăn nuôi gà đồi Yên Thế, vùng chăn nuôi và tiêu thụ lợn sạch Tân Yên, vùng cây ăn quả trọng điểm quốc gia với quy mô gần 50 nghìn ha. Trong đó, huyện Lục Ngạn là nòng cốt với sản phẩm chủ lực vải thiều, cam, bưởi, ổi, táo…

Bắc Giang cũng là địa phương đứng trong nhóm đầu cả nước về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm chủ lực, tiềm năng, đặc trưng của tỉnh. Đặc biệt trong tháng 3/2024, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố bộ chỉ số ĐMST cấp địa phương (PII) năm 2023, tỉnh Bắc Giang xếp thứ 11/63 tỉnh, TP trong cả nước. Kết quả này càng khẳng định tỉnh luôn coi trọng ứng dụng KHCN và ĐMST vào đời sống KT-XH.

Có được những kết quả nổi bật trên là nhờ thời gian qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo; ban hành các cơ chế, chính sách thúc đẩy KHCN và ĐMST. Đồng thời các sở, ban, ngành, địa phương cùng vào cuộc, phối hợp chặt chẽ trong công tác tham mưu, cụ thể hóa các cơ chế, chính sách để đi vào thực tiễn đời sống. Với chức năng, trách nhiệm được giao, Sở Khoa học và Công nghệ đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản chiến lược về hoạt động KHCN và ĐMST.

Cụ thể là: Kế hoạch Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST; đề án phát triển thị trường KHCN; đề án thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam trong các ngành, lĩnh vực ưu tiên giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo đến năm 2030; kế hoạch phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới…

Quan điểm của Bắc Giang là phát triển KHCN và ĐMST không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ từ khu vực kinh tế tư nhân. Vì thế, tỉnh coi trọng và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho ứng dụng KHCN vào khu vực này nhằm hướng đến phát triển DN KHCN, phát huy được kỹ năng và tính năng động sẵn có, lan tỏa của yếu tố KHCN trong toàn xã hội. Thực tế thời gian qua, tỉnh Bắc Giang là điểm đến của hàng loạt DN công nghệ lớn.

Nhân viên Công ty TNHH một thành viên Thiên An (TP Bắc Giang, là doanh nghiệp KHCN năm 2023) tư vấn cho khách hàng các sản phẩm chiết xuất từ cây hương thảo. Ảnh: YẾN ANH.

Tuy nhiên, số DN được công nhận là DN KHCN vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Các dự án khởi nghiệp mới bước đầu hình thành, quy mô nhỏ. Hoạt động ĐMST chủ yếu diễn ra trong nội bộ DN, chưa tạo sự liên kết, cùng phát triển. Các DN còn thiếu các thông tin về nguồn đầu tư, chương trình hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, trong khi hoạt động tài trợ cho khởi nghiệp ĐMST chỉ mới bắt đầu và đang thực hiện ở công tác truyền thông, đào tạo nâng cao năng lực...

Để tiếp tục duy trì tốc độ phát triển nhanh, toàn diện và bền vững, tỉnh Bắc Giang xác định phải đẩy mạnh hơn nữa công cuộc ĐMST, không ngừng ứng dụng KHCN vào đời sống KT-XH. Theo đó, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh xây dựng và triển khai thực hiện Quy hoạch phát triển khoa học và công nghệ tích hợp vào Quy hoạch tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đây là một trong những nội dung quan trọng, góp phần đưa ra quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp... để thúc đẩy, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động KHCN và ĐMST của tỉnh trong giai đoạn tới. Sở tiếp tục quan tâm nghiên cứu ban hành các chính sách, giải pháp đồng bộ trong lĩnh vực KHCN; cơ cấu lại nhiệm vụ KHCN theo hướng tập trung nguồn lực triển khai các định hướng nghiên cứu - ứng dụng KHCN ưu tiên của địa phương.

Đẩy mạnh hợp tác công - tư trong thực hiện nhiệm vụ KHCN; tăng cường liên kết giữa tổ chức KHCN với DN; liên kết nghiên cứu, ứng dụng với các cơ sở đào tạo trong và ngoài tỉnh nhằm thúc đẩy việc nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao, đổi mới công nghệ và đào tạo nhân lực. Tiếp tục hỗ trợ thành lập và nâng cao hiệu quả hoạt động của DN KHCN, DN khởi nghiệp ĐMST; hỗ trợ DN áp dụng hệ thống quản lý tiên tiến, công cụ, mô hình phương pháp quản lý hiện đại để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Tiếp tục nâng cao năng lực, hiệu quả bộ máy quản lý nhà nước về KHCN; củng cố hệ thống hội đồng KHCN các cấp; tổ chức lại các cơ quan nghiên cứu triển khai nhiệm vụ KHCN. Các địa phương, đơn vị, DN quan tâm bố trí lãnh đạo phụ trách, cán bộ làm công tác về KHCN. Đối với cấp huyện, cần thực hiện đúng quy định lãnh đạo Phòng Kinh tế và Hạ tầng phụ trách KHCN; phân công các đồng chí lãnh đạo Sở theo dõi, chỉ đạo hoạt động KHCN tại các ngành, địa phương.

Cùng đó đề nghị HĐND, UBND tỉnh tiếp tục quan tâm đầu tư kinh phí từ ngân sách nhà nước cho hoạt động KHCN theo lộ trình từ nay đến năm 2025. Cùng với ngân sách tỉnh, các địa phương chủ động bố trí kinh phí từ nguồn thu ngân sách địa phương cho hoạt động KHCN trên địa bàn; đẩy mạnh xã hội hóa, huy động mọi nguồn lực, đặc biệt là của DN đầu tư cho phát triển KHCN.

Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ