Hai nhà khoa học được trao tặng Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2024

Thủ tướng Phạm Minh Chính (bìa phải) tặng hoa và Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt (bìa trái) trao giải thưởng cho hai nhà khoa học thắng Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2024. (Ảnh: BL)

Ngày 15/5, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và trao Giải thưởng cho các nhà khoa học.

Giải thưởng Tạ Quang Bửu được Bộ KH&CN tổ chức lần đầu tiên vào ngày 18/5/2014 nhằm khích lệ, tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu khoa học cơ bản thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, góp phần thúc đẩy KH&CN Việt Nam hội nhập và phát triển. Đến nay, Giải thưởng Tạ Quang Bửu đã trở thành một trong những Giải thưởng khoa học uy tín tại Việt Nam, được cộng đồng khoa học đánh giá cao.

Qua 10 năm triển khai, Ban Tổ chức Giải thưởng đã nhận được hơn 400 hồ sơ tham dự. Bộ trưởng Bộ KH&CN đã trao tặng Giải thưởng cho 18 nhà khoa học là tác giả của các công trình khoa học xuất sắc và 4 nhà khoa học trẻ. Các nhà khoa học đoạt Giải thưởng trong những năm qua là những tấm gương để các nhà khoa học Việt Nam, đặc biệt là các nhà khoa học trẻ, tiếp tục nỗ lực thực hiện các nghiên cứu khoa học đỉnh cao, góp phần đưa KH&CN hội nhập, phát triển.

Giải thưởng đã ghi nhận sự phân bố đa dạng của các nhà khoa học xuất sắc về độ tuổi, giới tính, vùng miền trên cả nước, thuộc đầy đủ các ngành trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật. Các công trình đều được các Hội đồng khoa học nghiên cứu cơ bản của Quỹ NAFOSTED đánh giá cao về chất lượng nghiên cứu, có ý nghĩa khoa học, tác động đến vấn đề, chuyên ngành nghiên cứu; các tạp chí đăng tải công trình đều được xếp thứ hạng cao (top 10%) trong Danh mục tạp chí của Web of Science và Scimago, mang tầm quốc tế.

Năm 2024, Bộ KH&CN triển khai tiếp nhận hồ sơ đăng ký Giải thưởng Tạ Quang Bửu từ tháng 11/2023 đến tháng 01/2024. Tổng số hồ sơ tiếp nhận là 97 hồ sơ, trong đó có 76 hồ sơ trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, 21 hồ sơ trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn; 71 hồ sơ đề cử Giải thưởng chính và 26 hồ sơ đề cử Giải thưởng trẻ.

Thiếu tướng, GS.TS. Trần Xuân Nam - Chủ tịch Hội đồng xét tặng Giải thưởng cho biết, số lượng hồ sơ đề cử tại kỳ xét tặng Giải thưởng năm nay tăng gấp đôi so với mọi năm. Các hồ sơ được đề cử đều có chất lượng rất tốt, nên Hội đồng xét tặng Giải thưởng đã thảo luận rất kỹ để lựa chọn ra những công trình xuất sắc nhất, xứng đáng để trao tặng Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024.

Tại lễ trao giải, hai nhà khoa học đã vinh dự được trao tặng Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024 là TS. Nguyễn Thị Kim Thanh - Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và PGS.TS. Trần Mạnh Trí - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.

TS. Nguyễn Thị Kim Thanh được trao giải thưởng với công trình được công bố trên Tạp chí Physical Review Letters, tạp chí khoa học hàng đầu thế giới của ngành Vật lý. Công trình thể hiện 3 kết quả đột phá về hướng nghiên cứu, có ý nghĩa quan trọng cho phát triển công nghệ máy tính lượng tử. GS. Kiselev (đồng tác giả của công trình) nói ý tưởng của TS. Nguyễn Thị Kim Thanh là một kiệt tác tao nhã về vật lý hiện đại.

PGS.TS. Trần Mạnh Trí được trao giải thưởng qua cụm 3 công trình được công bố trên các tạp chí khoa học thuộc top 5% hàng đầu thế giới trong các ngành kỹ thuật môi trường, độc học, sức khỏe và đột biến gen. Kết quả nghiên cứu của PGS.TS Trần Mạnh Trí đã góp phần giải quyết vấn đề cấp bách mang tính toàn cầu hiện nay là ô nhiễm môi trường do sự phát tán của các hóa chất tổng hợp./.

Bích Liên