Lượng gỗ nhập rủi ro vẫn chiếm 40% tổng cung nguyên liệu
Lượng gỗ nhập khẩu từ các thị trường rủi ro chiếm 40% tổng cung gỗ nguyên liệu nhập khẩu vào Việt Nam. Các nguồn cung rủi ro chính chủ yếu từ các nước châu Phi, Lào và Papua New Guinea.
Các Hiệp hội Gỗ và Lâm sản gồm: VIFOREST, FPA Bình Định, HAWA, BIFA, DOWA và tổ chức Forest Trends vừa công bố báo cáo Việt Nam nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ vùng địa lý tích cực và không tích cực hết năm 2022.
Lượng gỗ nhập khẩu từ các thị trường rủi ro chiếm 40% tổng cung gỗ nguyên liệu nhập khẩu vào Việt Nam.
Theo báo cáo trên, chuỗi cung ứng gỗ nguyên liệu nhập khẩu của Việt Nam rất đa dạng với trên 100 quốc gia và vùng lãnh thổ cung cấp gỗ tròn và gỗ xẻ cho Việt Nam mỗi năm. Trong số nguồn cung này có khoảng một nửa là các quốc gia nằm trong danh sách các thị trường tích cực (hay còn gọi là ít rủi ro) theo tiêu chí trong Nghị định 102/2020/NĐ-CP, phần nửa còn lại là các quốc gia nằm ngoài danh sách này (hay còn gọi là thị trường không tích cực, hay rủi ro).
Trong năm 2022, Việt Nam nhập khẩu 6,36 triệu m3 gỗ tròn và gỗ xẻ quy tròn trị giá hơn 2 tỷ USD từ 96 quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau bao gồm 41 thị trường tích cực và 55 thị trường rủi ro.
Trong cùng năm, nhóm các thị trường tích cực cung cấp cho Việt Nam 1,23 triệu m3 gỗ tròn (338,4 triệu USD) và 1,81 triệu m3 gỗ xẻ (814,91 triệu USD). Các thị trường rủi ro cung cấp 1,3 triệu m3 gỗ tròn ( 409,76 triệu USD) và 868,96 ngàn m3 gỗ xẻ (370,92 triệu USD).
Đối với luồng cung từ các thị trường tích cực, Mỹ, Bỉ và Pháp là các quốc gia cung nhiều gỗ tròn nhất cho Việt Nam. Lượng gỗ nhập khẩu từ các thị trường rủi ro chiếm 40% tổng cung gỗ nguyên liệu nhập khẩu vào Việt Nam. Các nguồn cung rủi ro chính chủ yếu từ các nước châu Phi, Lào và Papua New Guinea.
Lượng gỗ nguyên liệu nhập khẩu từ các thị trường tích cực bị giảm mạnh trong nửa cuối năm 2022. Nguyên nhân chính là do các biến động vĩ mô tại các thị trường xuất khẩu chủ lực của Việt Nam là Mỹ và EU như chiến tranh, lạm phát từ đó làm giảm sức mua tại các thị trường này, từ đó làm co hẹp khâu sản xuất tại Việt Nam.
Trong khi đó, lượng gỗ nguyên liệu nhập từ các thị trường rủi ro ổn định hơn, bởi luồng cung này chủ yếu phục vụ nhu cầu của thị trường trong nước với mức độ tác động từ các yếu tố kinh tế vĩ mô ít hơn.
Theo đó, Nhóm các Hiệp hội Gỗ kiến nghị: Chính phủ Việt Nam nên cân nhắc cơ chế kiểm soát doanh nghiệp nhập khẩu theo các doanh nghiệp đầu mối. Theo đó, Chính phủ chỉ cho phép một số doanh nghiệp uy tín, quy mô vừa và lớn được tham gia vào khâu nhập khẩu.
Chính phủ có thể yêu cầu các cơ quan chức năng tại các quốc gia xuất khẩu gỗ cho Việt Nam cung cấp thông tin về các nguồn cung gỗ (doanh nghiệp xuất khẩu) tin cậy. Quản lý khâu nhập khẩu theo các doanh nghiệp đầu mối cần có sự tham gia của bên thứ ba để tránh rủi ro độc quyền. Hợp tác song phương giữa cơ quan quản lý Việt Nam và của nước xuất khẩu là nền tảng để hình thành cơ chế này.
Trong tương lai, Chính phủ Việt Nam nên cân nhắc các cơ chế chính sách và các biện pháp, bao gồm cả chính sách mua sắm công, nhằm khuyến khích sử dụng gỗ ít rủi ro, gỗ rừng trồng trong nước nhằm thay thế nguồn gỗ nhập khẩu rủi ro.
