Mối đe dọa khác của Trung Quốc với ngành ô tô thế giới

Những nhà sản xuất ô tô, chính phủ và Ủy ban châu Âu đang ngày càng lo lắng về ô tô chạy bằng pin của Trung Quốc, nhưng có một mối đe dọa giao thông khác đang rình rập đó là xe buýt chạy điện trong thành phố.

Các nhà lãnh đạo châu Âu đã có cuộc gặp với ông Tập Cận Bình mới đây. Vấn đề đáng chú ý trong chuyến viếng thăm của ông Tập với các lãnh đạo châu Âu là cuộc điều tra của EU về việc liệu xe điện Trung Quốc có được trợ cấp bất công hay không.

1/5 số xe điện được bán ở châu Âu năm ngoái là từ Trung Quốc và tổ chức phi chính phủ xanh Giao thông vận tải & môi trường kỳ vọng con số này sẽ tăng lên 1/4 trong năm nay.

Có những lo ngại tương tự về lĩnh vực xe buýt về việc rằng Trung Quốc có thể sử dụng quy mô của thị trường nội địa, nơi hầu hết xe buýt đều chạy bằng điện, và chi phí sản xuất thấp hơn để đè bẹp các đối thủ châu Âu. Nhưng hiện tại, Brussels đang bác bỏ những lời kêu gọi của ngành yêu cầu kiểm tra các nhà sản xuất xe buýt Trung Quốc vì những khoản trợ cấp không công bằng.

Thomas Fabian, giám đốc phương tiện thương mại của tổ chức vận động hành lang xe hơi EU ACEA, cho biết: “Các mối đe dọa đối với khả năng cạnh tranh của ngành bao gồm cạnh tranh toàn cầu khốc liệt, với việc các nhà sản xuất xe buýt Trung Quốc đã giành được thị phần ở EU trong nhiều năm”.

Ngành công nghiệp này đang thay đổi nhanh chóng nhờ quyết định của EU cấm bán xe buýt phát thải CO2 vào năm 2035, với mục tiêu tạm thời giảm 90% lượng khí thải vào năm 2030. Điều đó đang thúc đẩy thị trường xe buýt không sử dụng nhiên liệu hóa thạch và đặc biệt là xe xe buýt điện.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết, xe buýt thành phố đang đi đầu trong việc điện khí hóa – không giống như xe khách đường dài, chúng chạy trên các tuyến cố định, khoảng cách di chuyển ngắn hơn và có thể dễ dàng sạc lại. Và đó là lĩnh vực mà các công ty Trung Quốc là những người chơi mạnh mẽ.

Theo báo cáo của Chatrou CME Solutions, năm ngoái, 12 nhà sản xuất hàng đầu châu lục đã bán được 5.107 xe buýt điện, trong đó gần 1/3 là do Yutong, BYD và BYD của Trung Quốc liên doanh với Alexander Dennis và Zhongtong của Anh sản xuất.

Nhưng con số đó giảm do các công ty Trung Quốc kiểm soát 41% thị trường vào năm 2022. Thị phần của họ giảm do sự gia tăng sản xuất xe buýt điện tử của MAN của Đức và Solaris của Ba Lan, một công ty con của CAF của Tây Ban Nha.

Nhà sản xuất xe hạng nặng Daimler Truck mô tả thị trường xe buýt là một “ngành công nghiệp rất cạnh tranh và nhạy cảm về giá”.

Thương hiệu xe điện BYD của Trung Quốc ngày càng hiện diện nhiều hơn. BYD có những kế hoạch đầy tham vọng cho thị trường xe điện và là công ty chiếm ưu thế trong lĩnh vực xe buýt điện tử với các nhà máy ở Anh, Hà Lan và Hungary.

Vào tháng 1, BYD đã giành được hợp đồng cung cấp 92 xe buýt trị giá 43 triệu euro cho công ty vận tải De Lijn thuộc sở hữu của chính phủ Flemish – một tổn thất nặng nề đối với các nhà sản xuất địa phương như Van Hool hay nhà sản xuất xe buýt Hà Lan VDL Bus & Coach. Thỏa thuận này bao gồm một điều khoản bổ sung để cung cấp tổng cộng 500 xe buýt trong tương lai, trị giá 234 triệu euro cho BYD. Đáng chú ý là Van Hool tuyên bố phá sản vào tháng trước.

VDL khẳng định BYD được chính phủ Trung Quốc trợ cấp rất nhiều. Người phát ngôn của VDL Miel Timmers cho biết: “Để tạo điều kiện cạnh tranh công bằng và khôi phục sân chơi không bình đẳng, chúng tôi đã ủng hộ hành động từ EU trong nhiều năm”. BYD đã không trả lời yêu cầu bình luận về vấn đề này

Fabian của ACEA nói rằng các nhà hoạch định chính sách có trách nhiệm đảm bảo các nhà sản xuất xe buýt có thể tiếp tục “cạnh tranh trên một sân chơi bình đẳng”.

Cho đến nay, Ủy ban Châu Âu vẫn chưa triển khai các thanh tra cạnh tranh trong lĩnh vực xe buýt giống như cách họ làm với ô tô điện - một lĩnh vực kinh tế lớn hơn nhiều. Các công ty châu Âu đang hy vọng Brussels sẽ theo dõi chặt chẽ thị trường.

“Thị trường EU có sẵn cho bất kỳ công ty nào tuân thủ các quy định của Châu Âu. Chúng tôi tin rằng các cơ quan quản lý cạnh tranh châu Âu sẽ đảm bảo cạnh tranh cũng công bằng trong tương lai”, người phát ngôn của Volvo nhấn mạnh.

Nam Nguyễn