Nga theo dõi đặc biệt khi NATO đưa 'rồng lửa' Patriot đến Slovakia

"Tôi vui mừng xác nhận những đơn vị đầu tiên phụ trách triển khai 'rồng lửa' Patriot đang dần dần tới Slovakia", Bộ trưởng Quốc phòng Jaroslav Nad của Slovakia đăng trên Facebook ngày 20/3.

Tuy vậy Bộ trưởng Nad nhấn mạnh các tổ hợp Patriot nhằm bổ sung khả năng phòng thủ chứ không phải nhằm thay thế hệ thống tên lửa S-300 được Slovakia biên chế từ thời Liên Xô.

"Tổ hợp Patriot ban đầu sẽ được triển khai ở căn cứ không quân Sliac, các khu vực tiếp theo đang được tham vấn để lưới phòng thủ bao phủ được phần diện tích lớn nhất có thể trong lãnh thổ Slovakia", Bộ trưởng Nad cho biết, chúng sẽ do binh sĩ Đức và Hà Lan vận hành.

NATO triển khai tổ hợp Patriot tại Slovakia với lý do cần tăng cường khả năng phòng thủ trong bối cảnh Nga triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.

Slovakia, thành viên NATO có đường biên giới dài 98 km với Ukraine, sở hữu một hệ thống phòng không S-300 sản xuất từ thời Liên Xô và được chuyển giao sau khi Tiệp Khắc tan rã năm 1993.

Bộ trưởng Nad tuần trước nói Slovakia sẵn sàng chuyển các tổ hợp S-300 cho Ukraine nếu nhận được khí tài thay thế phù hợp.

Ông Nad cho biết, Slovakia đang tìm kiếm giải pháp thay thế các tổ hợp S-300 trong biên chế do chúng dẫn lỗi thời và mức độ phụ thuộc vào Nga khi vận hành.

Một tổ hợp S-300 gồm 6 xe chở đạn kiêm bệ phóng (TEL), mỗi xe mang được tối đa 4 đạn, cùng xe chỉ huy và radar các loại.

Radar điều khiển hỏa lực 30N6E2 có thể dẫn bắn cho 12 tên lửa cùng lúc nhằm vào 6 mục tiêu riêng rẽ với tầm bắn tối đa 195 km.

Liên Xô bắt đầu đưa S-300 vào biên chế từ năm 1978, hiện có gần 20 quốc gia trên thế giới sở hữu tổ hợp phòng không này. Nga sở hữu tất cả các phiên bản S-300 với khoảng 2.000 bệ phóng.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov ngày 18/3 nhấn mạnh không nước nào được chuyển S-300 cho Ukraine vì các thỏa thuận và hợp đồng mua bán không cho phép chuyển tên lửa S-300 cho nước thứ ba.

Ông Lavrov cũng cảnh báo mọi chuyến hàng vũ khí vào lãnh thổ Ukraine bị coi là "mục tiêu chính đáng" của Nga.

Dù vậy S-300 thiên về phòng thủ, nó không giống như chiến đấu cơ, vì thế sẽ rất khó để Nga ngăn cản NATO chuyển chúng cho Ukraine. Điều quan trọng là NATO có chịu cung cấp miễn phí hệ thống Patriot cho Slovakia hay không. Đơn giá của hệ thống Patriot có thể lên tới hàng tỷ USD.

Hệ thống tên lửa chống tên lửa đạn đạo MIM-104F PAC-3 (Patriot Advanced Capability), gọi tắt là Patriot, được Mỹ phát triển để thay thế hệ thống Nike Hercules và thay thế hệ thống MIM -23 Hawk.

Hệ thống tên lửa phòng thủ Patriot đã phục vụ trong quân đội Mỹ từ tháng 12/1981, từ đó tới nay thêm nhiều đồng minh của Mỹ được trang bị hệ thống phòng thủ này.

Cấu trúc của hệ thống này bao gồm: trạm chỉ huy AN/MSQ-104; radar đa chức năng AN/MPQ-53; bệ phóng M901; tên lửa phòng không MIM104; trạm nguồn năng lượng AN/MSQ-26; phương tiện kỹ thuật ngụy trang điện tử và cuối cùng là thiết bị kết nối thông tin.

Hiện nay, hệ thống tên lửa Patriot đã được mô-đun hóa nên việc triển khai một khẩu đội chỉ mất chưa đầy 1 giờ đồng hồ.

Tổ hợp quan trọng nhất trong hệ thống tên lửa Patriot là hệ thống radar AN/MPQ-53/65. Đây là radar mạng pha quét điện tử thụ động có thể quét một khu vực bán kính lớn và theo dõi phát hiện hàng trăm mục tiêu cùng lúc.

Không những vậy, loại radarAN/MPQ-53/65 còn cho phép dẫn tên lửa tiêu diệt mục tiêu.

Loại radar này sử dụng hệ điều khiển bằng điện tử quét từng phần vì thế rất khó bị gây nhiễu… Đây là sự khác biệt với các hệ thống tên lửa khác.

Tiến trình đánh chặn 1 tên lửa đạn đạo bằng 2 tên lửa Patriot diễn ra như sau: Khi 1 tên lửa đạn đạo được radar phát hiện, radar đánh giá sơ bộ về tốc độ, độ cao, cách xử lý, diện tích radar hiệu dụng của mục tiêu.

Khi những dữ liệu về mục tiêu đạt chuẩn, thì mục tiêu dưới dạng 1 tên lửa đạn đạo sẽ được hiển thị trên màn hình của trắc thủ; tại trạm điều khiển AN/MSQ-104, sỹ quan chỉ huy tác chiến đánh giá tốc độ, độ cao, quỹ đạo của mục tiêu.

Tiếp ngay sau đó sỹ quan sẽ lệnh cho trắc thủ đưa hệ thống phóng từ chế độ chờ sang chế độ phóng.

Việc phóng tên lửa diễn ra tự động tại thời điểm máy tính xác định mục tiêu sẽ bị tiêu diệt lớn nhất; hệ thống máy tính sẽ xác định ống phóng nào trong khẩu đội có khả năng tiêu diệt được mục tiêu và lệnh phóng quả tiếp theo sẽ sau chỉ 4 giây.

Khi tên lửa rời bệ phóng, radar tiếp tục bám mục tiêu và nạp những thông tin mới về mục tiêu cho tên lửa.

Tên lửa bay tới giai đoạn cuối, radar đặt trong quả tên lửa tiếp tục bắt bám mục tiêu, sau đó tính toán và điều tên lửa để bay đón đầu đánh chặn.

Động cơ điều chỉnh hướng trên tên lửa đánh chặn sẽ điều chỉnh sao cho 2 đầu đạn nằm trên cùng quỹ đạo.

Sau khi tên lửa đánh chặn thứ nhất lao thẳng vào phá hủy lửa đạn đạo đối phương; tên lửa đánh chặn thứ hai sẽ tìm kiếm đầu đạn của tên lửa đạn đạo và tiến công phá hủy/chúng.

Tên lửa đánh chặn trên hệ thống Patriot sử dụng động cơ rocket một tầng, nhiên liệu rắn với cơ cấu điều khiển độc cao đặc biệt để cơ động trong khi bay.

Đạn tên lửa lửa dài 5,2m, đường kính thân 25cm, sải cánh 50cm, tốc độ tối đa khoảng 6.500 km/h, trọng lượng phóng 312kg, đầu đạn HE nổ mảnh nặng 73kg với ngòi nổ cận đích.

Hệ thống Patriot có khả năng vô hiệu hóa các mối đe dọa như tên lửa đường đạn chiến dịch-chiến thuật mang đầu đạn hạt nhân, tên lửa hành trình, các loại máy bay hiện đại và cả UAV

Các chuyên gia quân sự cho rằng, hệ thống Patriot, đặc biệt các phiên bản nâng cấp là bước nhảy vọt về chất so với bất kì hệ thống tên lửa phòng không nào.

Ngày nay các biến thể mới trong gia đình tên lửa Patriot luôn được cải tiến, và biến thể PAC3 mới nhất sử dụng kiểu đạn đánh chặn mới với phương thức Hit to Kill (truy đuổi và tiêu diệt).

Hit to Kill là phương thức có độ chính xác cực cao, và tiêu diệt mục tiêu bằng động năng thay vì bằng đầu đạn nổ.

Với phương thức này quả đạn tên lửa sẽ nhỏ và nhẹ hơn, điều đó cho phép mỗi xe mang phóng có thể mang theo tối đa 16 quả đạn thay vì chỉ 4 quả như trước kia.

Patriot PAC3 hiện mới chỉ được Mỹ biên chế, một số quốc gia khác cũng đang tìm cách đặt mua phiên bản tối tân này.

Việt Hùng