Ngành công nghiệp Pháp tìm cách khắc phục nguy cơ căng thẳng về nước

Lòng sông Salindres tại Pháp khô cạn do hạn hán. Ảnh: AFP/ TTXVN

Nhận định về tác động của tình trạng hạn hán đối với các ngành công nghiệp tại Pháp và giải pháp để đối phó với nguy cơ căng thẳng về nước, nhật báo Le Monde dự báo rằng với hiện tượng hạn hán ngày càng trầm trọng, một số ngành đặc biệt tiêu thụ nhiều nước đang đứng trước nguy cơ thiếu hụt trong tương lai, bao gồm các ngành công nghiệp hóa chất, công nghiệp giấy và công nghiệp thực phẩm.

* Họa vô đơn chí là có thật!

Theo Le Monde, họa vô đơn chí là có thật! Những khó khăn đang xuất hiện dồn dập với các doanh nghiệp... Ngoài thách thức do giá điện và khí đốt tăng cao cùng tình trạng thiếu chất bán dẫn và căng thẳng nguồn cung của một số nguyên liệu thô, các doanh nghiệp còn đối mặt với một mối đe dọa khác xa hơn nhưng đáng lo ngại hơn, đó là khan hiếm nước.

Tình trạng hạn hán trong những tuần gần đây đã khiến các công ty phải nâng cao ý thức khi khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên này và có trách nhiệm sử dụng một cách tiết kiệm nhất.

Nền công nghiệp Pháp hiện đang tiêu thụ 2,5 tỷ mét khối nước mỗi năm, chiếm 8% tổng lượng nước ngầm và sông ngòi. Hạn hán đã khiến chính phủ phải áp đặt các quy định hạn chế sử dụng nước ở một số khu vực vào mùa cao điểm.

Bộ Chuyển đổi sinh thái cảnh báo một số lĩnh vực tiêu thụ nhiều nước sẽ có nguy cơ thiếu hụt trong tương lai, đặc biệt là các ngành công nghiệp hóa chất (hóa dầu, kiểm dịch thực vật, dược phẩm…), hiện đang chiếm 25% đến 30% lượng nước tiêu thụ, các nhà máy sản xuất giấy (10%) và nông sản (8%) và các sản phẩm từ sữa và sản xuất bia.

Tình trạng này, tuy vẫn trong tầm kiểm soát, nhưng sẽ không thể kéo dài. Tập đoàn điện lực Pháp (EDF) đang gặp phải những khó khăn thường xuyên trong việc làm mát các lò phản ứng hạt nhân nằm trên bờ sông Rhône, sông Loire, Garonne và Moselle. Các chủ tàu trên sông đã phải đối phó với sự sụt giảm của mực nước sông Rhine và các kênh đào lớn.

Một nghiên cứu thăm dò nguồn nước mang tên "Khám phá năm 2070" do Cục Nghiên cứu Địa chất và Khai khoáng Pháp triển khai vào năm 2012 cho biết mức bổ sung nước ngầm đã giảm đáng kể so với giai đoạn 1961-1990 (từ 10% xuống 25%) và dòng chảy trung bình của các nguồn nước có thể giảm từ 10% đến 40%.

Tuyến công nghiệp huyết mạch Paris-Rouen-Le Havre sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều do dòng chảy của sông Seine giảm 20%, tương tự đối với sông Garonne và các nhánh của sông này.

Franck Galland, chuyên gia tư vấn công nghiệp của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược và là tác giả của cuốn sách "Chiến tranh và Nước" (Robert Laffont, 2021, 180 trang), cho biết: "Nước Pháp đang biến đổi theo hướng khí hậu bán khô hạn. Trong 20 năm nữa, sẽ có khoảng 10% đến 20% lượng nước trên bề mặt hoặc trong mạch nước ngầm mất đi. Vì khi lượng khí thải carbon giảm, lượng nước thải cũng sẽ giảm".

* Thay đổi công nghệ, ứng dụng tái chế

Mặc dù là nơi mà nước được quản lý tốt hơn so với nhiều quốc gia khác, nhưng Pháp cũng không tránh khỏi tình trạng thiếu nước phục vụ các ngành công nghiệp. Vào năm 2019, hội nghị về nước do chính phủ tổ chức đã đặt mục tiêu giảm lượng nước khai thác tổng thể xuống 10% trong 5 năm và 25% trong 15 năm, đồng thời phân bổ sử dụng nước hợp lý hơn.

Nhưng trên thực tế, theo Liên đoàn các hiệp hội sử dụng nước công nghiệp, từ khoảng 10, thậm chí 20 năm trở lại đây, các tập đoàn lớn như PSA, Renault, Michelin, Saint-Gobain, SNCF, Paprec, Colas, Smurfit Kappa…) đã thực hiện các chính sách tiết kiệm nước theo hướng cải thiện quy trình sản xuất của họ.

Ví dụ vào năm 1995, để sản xuất một chiếc ô tô, PSA cần sử dụng 15 mét khối nước, nhưng 20 năm sau, cũng với sản phẩm này, tập đoàn chỉ cần có 3,5 mét khối. 1 tấn giấy sản xuất năm 1990 sẽ cần đến 40 mét khối nước, nhưng đến năm 2017, chỉ cần có 23 mét khối.

Ngay cả cho đến nay, khi các tập đoàn công nghiệp đã trả lại thiên nhiên hơn 90% tài nguyên nước, họ vẫn phải tiếp tục nghiên cứu cải tiến kỹ thuật để sử dụng càng ít nước càng tốt. Ông Franck Galland cảnh báo: "Các doanh nghiệp sẽ phải thay đổi thiết bị. Họ cũng cần có ý thức và minh bạch hơn trong việc sử dụng nguồn tài nguyên có hạn này".

Ông cũng nhấn mạnh: "Pháp sẽ cần nhiều công nghệ hơn, số hóa các mạng lưới, kết nối chúng với nhau, tạo ra các trạm cứu hộ, thúc đẩy quá trình nạp nước ngầm nhân tạo và tái sử dụng nhiều nước thải hơn".

Pierre Ribaute, Giám đốc điều hành các hoạt động về nước của Veolia tại Pháp, khi trình bày về các thiết bị mới cho nhà máy xử lý nước thải của mình, đã nhấn mạnh: "Công nghệ tái sử dụng nước thải đã qua xử lý đang thể hiện tiềm năng to lớn trong bối cảnh khan hiếm tài nguyên và hiện tượng hạn hán ngày càng trầm trọng trong lãnh thổ".

Tuy nhiên, việc tái sử dụng nước thải tại Pháp lại bị giới chức y tế hạn chế và chỉ chiếm có 0,3%, trong khi tỷ lệ này ở Italy là 10%, Tây Ban Nha 15%, Singapore 30% và Israel 87%. Ở Pháp, trong số 8,4 tỷ mét khối nước thải được xử lý mỗi năm, chỉ có 1,6 tỷ mét khối có thể được sử dụng trong một quy trình khép kín, chủ yếu phục vụ việc rửa đường, rửa xe, hoặc vệ sinh mạng lưới thoát nước tưới tiêu nông nghiệp. Gần đây, việc sử dụng nước thải tái chế mới được mở rộng một cách "rụt rè" để phục vụ tưới tiêu nông nghiệp và làm mát không gian xanh ở các thành phố.

Theo Liên minh các doanh nghiệp và tập đoàn công nghiệp quốc gia, mức tái sử dụng nước thải 0,3% này là "không thỏa đáng". Trong khi đó, ông Franck Galland cho rằng để đáp ứng yêu cầu của châu Âu về bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, trong đó có nước, Pháp sẽ buộc phải tính tới việc nâng tỷ lệ tái sử dụng nước thải, đặc biệt là trong bối cảnh các ngành công nghiệp truyền thống sử dụng nhiều nước không kém các lĩnh vực công nghệ mới như sản xuất chất bán dẫn, hay phát triển các lĩnh vực chiến lược cần sử dụng nước siêu tinh khiết.

Một thị trường tiềm năng cho việc tái sử dụng nước thải đã qua xử lý, hay còn gọi là "nước xám" đang mở ra hướng đi mới cho các công ty như Veolia, Suez hay SAUR của Pháp. Tuy nhiên, khi tất cả các giải pháp kỹ thuật đã được áp dụng và nguồn nước đã cạn kiệt, rất có thể nước này sẽ phải tính đến việc chuyển các hoạt động ngốn nhiều nước sang các vùng có nguồn thủy lợi phong phú hơn, như Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador đã đề xuất cho ngành bia của nước ông./.

Thu Hà (P/v TTXVN tại Paris)