Ngày mai, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long và 10 bị cáo hầu tòa phúc thẩm

Phiên tòa phúc thẩm được mở do có kháng cáo xin giảm nhẹ của cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long và 10 bị cáo liên quan cùng một số tổ chức, cá nhân có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Hội đồng xét xử (HĐXX) phiên phúc thẩm gồm 3 Thẩm phán, trong đó Thẩm phán Phạm Văn Tuyển làm chủ tọa phiên tòa.

Hiện, có hơn 10 luật sư tham gia phiên tòa bào chữa cho các bị cáo và bảo vệ quyền lợi của những tổ chức, cá nhân có quyền lợi, nghĩa vụ viên quan. Trong đó, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long có 1 luật sư bào chữa; Phan Quốc Việt (Tổng giám đốc Công ty CP Công nghệ Việt Á) có 1 luật sư bào chữa… Phiên tòa dự kiến diễn ra trong 3 ngày.

Cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long tại phiên tòa sơ thẩm.

Ở vụ án này, ngay sau phiên tòa sơ thẩm, bị cáo Phan Quốc Việt (Chủ tịch, kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Công nghệ Việt Á – viết tắt là Công ty Việt Á) kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. Bị cáo Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. Bị cáo Vũ Đình Hiệp (Phó tổng giám đốc Công ty Việt Á) kháng cáo đề nghị xem xét, đánh giá lại bản chất vụ án và tội danh đối với mình.

Ngoài ra, các bị cáo khác về cơ bản cũng kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, trong đó có bị cáo Trịnh Thanh Hùng (cựu Vụ phó Vụ KH-CN các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ KH-CN), Phạm Duy Tuyến (cựu Giám đốc CDC Hải Dương), Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế)… Tổng cộng 11/38 bị cáo trong vụ án có kháng cáo.

Liên quan đến hành vi phạm tội của các bị cáo, Công ty Việt Á kháng cáo đề nghị không tịch thu sung công quỹ Nhà nước số tiền được xác định là hưởng lợi bất chính từ việc bán kit xét nghiệm cho các tổ chức, cá nhân không bị xem xét, khởi tố trong vụ án. Công ty Việt Á cũng yêu cầu các tổ chức mua test xét nghiệm của doanh nghiệp này mà không qua thủ tục đấu thầu phải thanh toán tiền cho Việt Á theo Hợp đồng đã ký kết.

Ngoài ra, Công ty Việt Á còn kháng cáo, đề nghị tòa cấp phúc thẩm hủy bỏ các biện pháp phong tỏa/ hạn chế giao dịch đối với các tài khoản ngân hàng của doanh nghiệp này và các công ty trong hệ thống của Việt Á không liên quan đến vụ án…

Một số cá nhân có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, trong đó có bà Hồ Thị Thanh Thủy (vợ Phan Quốc Việt) cũng kháng cáo đề nghị Tòa cấp phúc thẩm xem xét về phần tài sản liên quan.

Trước đó tháng 1-2024, TAND TP. Hà Nội đã tiến hành xét xử sơ thẩm và lần lượt tuyên phạt các mức án khác nhau đối với 37 bị cáo trong vụ án Việt Á. Riêng bị cáo Nguyễn Thành Danh (cựu Giám đốc CDC tỉnh Bình Dương) được miễn trách nhiệm hình sự về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.

Các bị cáo trong vụ án tại phiên tòa sơ thẩm.

Theo đó, bị cáo Phan Quốc Việt (Tổng giám đốc Công ty Việt Á) bị tuyên phạt 29 năm tù về 2 tội danh “Đưa hối lộ” và “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”. Bị cáo Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) nhận mức án 18 năm tù tội “Nhận hối lộ”.

Tiếp đến, Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế, kỹ thuật Bộ KH-CN) bị tuyên phạt 14 năm tù về tội “Nhận hối lộ”… 2 cựu lãnh đạo Bộ KH-CN là Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng) và Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng) phạm tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” cùng bị tuyên phạt 3 năm tù.

Các bị cáo còn lại bị đưa ra xét xử và lĩnh án với nhiều tội danh, gồm: “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”.

Theo nhận định của HĐXX, vụ án xảy ra trong bối cảnh đất nước đang phải gồng mình chống dịch, nhân dân hoang mang, sinh phẩm và vật tư y tế chưa đáp ứng được việc chống dịch. Đây là một trong những nguyên nhân phát sinh hành vi sai phạm của các bị cáo.

“Hành vi của các bị cáo là nghiêm trọng, xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức, làm mất uy tin của một số đơn vị, gây mất niềm tin trong nhân dân” - HĐXX đánh giá. Việc đưa các bị cáo ra xét xử là đúng đắn, phù hợp với quy định của pháp luật nhưng pháp luật cũng khoan hồng, giảm nhẹ cho những bị cáo không hưởng lợi.

Theo nội dung vụ án, đầu năm 2020, dịch COVID-19 bùng phát tại Vũ Hán (Trung Quốc) và lây lan đến nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Trước tình hình trên, Chính phủ đã triển khai nhiều chủ trương, biện pháp để ứng phó, trong đó có giao cho Bộ KH-CN chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan chủ động, tích cực triển khai việc nghiên cứu, chế tạo sinh phẩm phục vụ công tác phòng, chống dịch.

Khi đó, Phan Quốc Việt đã đặt vấn đề, thống nhất với Trịnh Thanh Hùng (cựu Vụ phó Vụ KH-CN các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH-CN) về việc giúp Công ty Việt Á được tham gia nghiên cứu với mục đích sử dụng kết quả Đề tài để sản xuất, bán thương mại kit xét nghiệm.

Tổng giám đốc Việt Á thỏa thuận về việc chia phần trăm doanh thu của Công ty Việt Á từ việc tiêu thụ kit xét nghiệm; trao đổi, bàn bạc để giúp Công ty Việt Á sử dụng biên bản nghiệm thu Đề tài để lập hồ sơ gửi Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành, sản xuất, bán ra thị trường, giúp Công ty Việt Á hưởng lợi bất chính số tiền đặc biệt lớn… Phan Quốc Việt đã thỏa thuận ăn chia, đưa tiền hối lộ, tiền cảm ơn nhiều lần, với tổng số tiền 3,45 triệu USD và 4 tỷ đồng.

Ngoài ra, để tiêu thụ kit xét nghiệm tại các địa phương với số lượng lớn và được thanh toán theo giá đã nâng khống, theo cáo trạng, Phan Quốc Việt và cấp dưới đã thông đồng, cấu kết với lãnh đạo, nhân viên các cơ sở y tế công lập thực hiện hành vi trái quy định về đấu thầu, ứng hàng sử dụng trước, hợp thức thủ tục, hồ sơ thanh toán sau theo đơn giá do Công ty Việt Á đưa ra.

Quá trình tiêu thụ kit xét nghiệm, Phan Quốc Việt chỉ đạo các nhân viên tính toán và chi tiền phần trăm ngoài hợp đồng; trực tiếp hoặc chỉ đạo đưa hối lộ tổng cộng hơn 34 tỷ đồng cho các lãnh đạo, nhân viên tại các cơ sở y tế công lập trên phạm vi cả nước.