Những người ông Zelensky không thể thuyết phục

Trong chuyến thăm Điện Capitol vào ngày 21/12, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã kêu gọi các nghị sĩ Quốc hội Mỹ tiếp tục viện trợ cho Ukraine, theo Bloomberg.

Tuy nhiên, không phải ai cũng bị thuyết phục.

Trong khi lời kêu gọi của ông Zelensky nhận được sự ủng hộ từ đa số nghị sĩ Quốc hội, một nhóm nhỏ đảng viên Cộng hòa cực hữu thân cận với cựu Tổng thống Donald Trump lại phản ứng khác.

Một số không vỗ tay khi ông Zelensky bước lên bục tại Hạ viện Mỹ. Những người khác khẳng định họ không tán thành quan điểm của ông Zelensky, hoặc thẳng thừng chỉ trích ông. Một vài người thậm chí hoàn toàn bỏ qua bài phát biểu.

Washington Post nhận định quan điểm trái ngược này sẽ có ảnh hưởng lớn từ năm 2023, khi đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Hạ viện, khiến tương lai viện trợ của Mỹ cho Ukraine rơi vào tình trạng bất ổn hơn.

Mâu thuẫn

Bài phát biểu của ông Zelensky diễn ra vào thời điểm quan trọng về mặt lập pháp, khi Quốc hội Mỹ chuẩn bị phê duyệt dự luật chi tiêu chính phủ trị giá 2.000 tỷ USD kéo dài một năm, bao gồm khoảng 45 tỷ USD viện trợ cho Ukraine.

Đây là số tiền lớn nhất mà Mỹ dành cho Ukraine tính đến nay. Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát đã thông qua dự luật tài trợ này vào chiều 22/12, trong đó có sự ủng hộ của 18 đảng viên Cộng hòa. Với gói 45 tỷ USD mới nhất, Mỹ đã viện trợ cho Ukraine tổng 110 tỷ USD trong năm nay.

Các nghị sĩ Cộng hòa trong cuộc họp tại Điện Capitol vào ngày 21/12. Ảnh: Washington Post.

Tuy nhiên, quan điểm của các đảng viên Cộng hòa đã xuất hiện mâu thuẫn.

Nhiều người ủng hộ việc gửi hàng tỷ USD hỗ trợ Ukraine. “Tiếp tục ủng hộ Ukraine là quan điểm phổ biến”, Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mỹ Mitch McConnell cho biết trong tuần này, nói rõ ông ủng hộ viện trợ liên tục cho Kyiv.

Song những người khác, chẳng hạn Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy, đã tập trung nhiều vào những lời kêu gọi xem xét kỹ lưỡng hơn cách thức sử dụng tiền. “Quan điểm của tôi chưa bao giờ thay đổi”, ông McCarthy nói sau bài phát biểu của ông Zelensky hôm 21/12.

“Tôi ủng hộ Ukraine, nhưng tôi không bao giờ ủng hộ một tấm séc trắng (không giới hạn số tiền). Chúng tôi muốn đảm bảo họ có trách nhiệm giải trình”, ông nói thêm.

Một nhóm nhỏ đảng viên Cộng hòa cực hữu thân cận với ông Trump và theo đuổi tư tưởng “Nước Mỹ trên hết”, có chiến thuật khác. Họ lên án việc gửi viện trợ quân sự và kinh tế cho Ukraine, nói rằng nguồn lực này nên tập trung vào các cuộc khủng hoảng trong nước.

“Những người nộp thuế ở Mỹ đang trả tiền để hỗ trợ nhiều quốc gia trên thế giới theo đúng nghĩa đen, trong khi nước Mỹ gần như đang sụp đổ trước mắt chúng ta”, Hạ nghị sĩ Marjorie Taylor Greene nói trước bài phát biểu của ông Zelensky. Bà không nghe bài phát biểu của vị tổng thống.

Thượng nghị sĩ Josh Hawley, người phản đối gay gắt việc tài trợ cho Ukraine, cũng không nghe bài phát biểu. Một số đồng minh của ông Trump, bao gồm Hạ nghị sĩ Matt Gaetz, Lauren Boebert và Andrew Clyde, đã nghe bài phát biểu nhưng hầu như không vỗ tay hưởng ứng.

Minh bạch

Các lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ hy vọng có thể xoa dịu những quan điểm trái ngược này bằng cách giám sát cách Ukraine sử dụng nguồn tài trợ sát sao hơn.

Một số hạ nghị sĩ của đảng Cộng hòa tán thành quan điểm kiểm tra kỹ lưỡng trước khi chuyển giao thêm tiền hoặc thiết bị quân sự. Hạ nghị sĩ Michael McCaul cho biết ông có kế hoạch thúc đẩy sự minh bạch đó với tư cách chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện vào năm 2023.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu trước Quốc hội Mỹ ngày 21/12. Ảnh: Washington Post.

Trong tháng 12, Hạ nghị sĩ Taylor Greene đã đề nghị Ủy ban Đối ngoại Hạ viện yêu cầu chính phủ gửi cho Quốc hội Mỹ tất cả tài liệu liên quan và thông tin liên lạc về hoạt động hỗ trợ của Mỹ với Ukraine. Tất cả đảng viên Cộng hòa trong ủy ban đã bỏ phiếu ủng hộ. Tuy nhiên, ủy ban trên - dưới sự kiểm soát của đảng Dân chủ - đã bác bỏ đề nghị này.

Song lưỡng đảng đều công nhận rằng Ukraine có thể sẽ cần thêm viện trợ từ Mỹ trong năm tới.

Tại Thượng viện Mỹ, phần lớn các nhà lập pháp đảng Cộng hòa vẫn ủng hộ viện trợ bổ sung cho Ukraine. Thượng nghị sĩ Susan Collins nhiệt tình ủng hộ nỗ lực của ông Zelensky. Thượng nghị sĩ Thom Tillis cũng cho biết ông tin trong tương lai, viện trợ sẽ không thành vấn đề khi Hạ viện và Thượng viện Mỹ xem xét kế hoạch cho năm tài chính tiếp theo.

“Nếu (Ukraine) đạt tiến triển, tôi nghĩ họ sẽ có sự ủng hộ”, ông Tillis nói. “Điều đó sẽ không dễ dàng, nhưng tôi đoán (Mỹ) sẽ hỗ trợ”.

Ngay cả một số thượng nghị sĩ có quan điểm chính trị tương đồng với ông Trump cũng không hoàn toàn phản đối viện trợ.

Thượng nghị sĩ Rick Scott - người trước đây từng nhấn mạnh viện trợ cho Ukraine - “không phải điều quan trọng nhất”, cho biết ông ủng hộ Tổng thống Zelensky và không loại trừ khả năng viện trợ trong tương lai, song Washington không nên “lãng phí” bất kỳ khoản tiền nào.

“Hỗ trợ họ là một phần an ninh quốc gia của chúng ta, nhưng chúng ta cần đảm bảo không lãng phí bất kỳ khoản tiền nào”, ông nói.

Tại Hạ viện - nơi có những trở ngại lớn hơn đối với các gói viện trợ trong tương lai cho Ukraine - các đảng viên Cộng hòa đã bắt đầu nghĩ về kịch bản cho năm 2023.

Hạ nghị sĩ Brian Fitzpatrick - một người theo tư tưởng ôn hòa - nhấn mạnh việc vượt qua các nhóm phản đối để hỗ trợ Ukraine là “ưu tiên số một” của ông.

Bình luận về việc Mỹ tăng cường chuyển giao vũ khí cho Ukraine, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 21/12 cảnh báo động thái này sẽ khiến xung đột leo thang.

“(Washington) vẫn chuyển giao vũ khí, và phạm vi của các loại vũ khí đang được mở rộng. Động thái này chắc chắn dẫn đến xung đột leo thang và không phải điều tốt cho Ukraine”, TASS dẫn lời người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với báo giới.

Trong khi đó, một số đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện nhấn mạnh Nhà Trắng có trách nhiệm tránh làm tăng sự bất mãn nội bộ bằng cách đảm bảo minh bạch.

“(Mỹ) có sự ủng hộ mạnh mẽ cho Ukraine. Đó là điều không cần bàn cãi. Nhưng (các khoản hỗ trợ) sẽ đi về đâu? Và để làm gì?", Hạ nghị sĩ Pete Sessions chất vấn.

“Nếu tổng thống hoặc chính quyền của ông không giải thích kế hoạch, phương hướng cần thiết và ý nghĩa của nó, họ sẽ thấy (sự hỗ trợ) tan thành mây khói”, ông Sessions kết luận.

Hải Linh