Nói không với khai thác hải sản bất hợp pháp (kỳ 2)
Mới đầu mùa hè mà trời nắng như đổ lửa. Chúng tôi về với vùng biển Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ), chứng kiến những đổi thay kỳ diệu nơi đây mà quên đi cái oi bức của thời tiết. Khi đến đầu tổ dân phố Thạnh Đức 2, chúng tôi bắt gặp một hình ảnh rất cảm động. Đó là, Tổ trưởng tổ dân phố Võ Ngọc Duyên (59 tuổi) đã “đội nắng” đi đến từng ngõ, gõ từng chủ tàu, ngư dân để tuyên truyền những nội dung về khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, với hy vọng sẽ góp một phần công sức cùng cấp ủy, chính quyền thực hiện hiệu quả những khuyến cáo của Ủy ban Châu Âu. Ông Duyên không chỉ cầm chiếc loa tay để tuyên truyền, mà còn mang theo tờ rơi do địa phương, bộ đội biên phòng cung cấp để cấp phát cho chủ tàu và gia đình có ngư dân đi bạn.
Xem Video....
Đồng hành cùng ông Duyên và các lực lượng chức năng trong các buổi tuyên truyền còn có những chủ tàu, gia đình ngư dân từng bị nước ngoài bắt, tịch thu tàu thuyền, xử phạt tiền và giam tù. Vì thế, hiệu quả từ các buổi tuyên truyền có tính thuyết phục cao. Tiên phong trong công tác này là gia đình bà Trần Thị Bé (54 tuổi), ở tổ dân phố Thạnh Đức 2.
Điều làm chúng tôi cảm động là, bà Bé luôn có mặt mọi lúc, mọi nơi khi chính quyền hay lực lượng chức năng cần tham gia tuyên truyền. Tại những buổi tuyên truyền như thế, bà Bé đều chủ động chia sẻ lại câu chuyện mà gia đình từng gặp phải khi xâm phạm vùng biển nước ngoài để khai thác hải sản trái phép cách đây 4 năm. Bà Bé hy vọng, qua câu chuyện của gia đình sẽ giúp ngư dân trên địa bàn phường từ nay về sau sẽ nói không với hành vi khai thác thủy sản bất hợp pháp, chấp hành các khuyến cáo của EC.
Xem Video....
Theo lời bà Bé, ngư dân ở vùng biển Sa Huỳnh phần lớn đều chấp hành tốt các quy định của pháp luật khi khai thác hải sản trên biển, chỉ một bộ phận nhỏ vì lợi ích trước mắt nên đã vi phạm vùng biển nước ngoài. Vì thế, trong các buổi tuyên truyền, bà Bé đều khuyến cáo ngư dân ở địa phương đánh bắt trong phạm vi cho phép, không được vi phạm ranh giới biển giữa các quốc gia. Khai thác hải sản đúng quy định là góp phần chung tay cùng Nhà nước gỡ “thẻ vàng” cho thủy sản. Đây không chỉ là trách nhiệm, mà còn là quyền lợi của chính chủ tàu và gia đình của các ngư dân.
Công tác tuyên truyền về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không theo quy định đang được đẩy mạnh ở các khu dân cư phường Phổ Thạnh.
Bà Bé nhớ lại, vào tháng 7/2020, vì bận lo đám cưới cho con trai thứ nên chồng bà không thể ra khơi. Người con trai cả làm thuyền trưởng, dẫn theo một số lao động địa phương đi đánh bắt xa bờ, nhưng do vi phạm vùng biển nước ngoài nên bị bắt giữ. Chiếc tàu trị giá khoảng 4 tỷ đồng bị tịch thu, người con trai cả còn phải chịu án tù. Khi hay tin, chồng của bà Bé là ngư dân Võ Tấn Thành (61 tuổi) suy sụp tinh thần, xuất huyết não, dẫn đến bị tai biến và nằm một chỗ, đến nay vẫn còn ngồi bên máy tập vật lý trị liệu.
Theo Phó Chủ tịch UBND phường Phổ Thạnh Nguyễn Thị Phượng, toàn phường có hơn 65% người dân làm nghề biển, với hơn 1.000 tàu cá. Qua rà soát, trên địa bàn có 25 tàu cá chưa lắp thiết bị giám sát hành trình; 40 tàu cá chưa cấp giấy phép khai thác thủy sản, 34 tàu cá từ 6m trở lên chưa đăng ký. Đáng chú ý là có đến 45 tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU...
Xem Video....
Mặc dù chính quyền và các lực lượng chức năng đã vào cuộc quyết liệt để tuyên truyền, xử lý tàu cá vi phạm IUU, nhưng mới đây (20/3) vẫn có 2 tàu cá bị nước ngoài bắt giữ. Điều đó cho thấy, nếu ngư dân không thay đổi nhận thức khi đánh bắt hải sản trên biển thì mọi sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị trong chống khai thác IUU cũng khó mang lại hiệu quả.
“Trước thực tế đó, thời gian đến, địa phương tiếp tục phối hợp với những chủ tàu thuyền đã từng vi phạm vùng biển nước ngoài, những ngư dân từng bị bắt, xử phạt tham gia công tác tuyên truyền, nhất là đối với những tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU”, bà Phượng chia sẻ.
Trong hành trình nỗ lực góp phần gỡ “thẻ vàng” cho thủy sản Việt Nam, lực lượng Bộ đội Biên phòng Quảng Ngãi đã có nhiều cách làm hay, mang lại hiệu quả tích cực, như: Trao tặng “Móc khóa đường dây nóng”; thực hiện mô hình “Tiếng loa Biên phòng”… Đặc biệt, mô hình “Tiếng loa Biên phòng” nhận được sự hưởng ứng đông đảo của các cán bộ, chiến sĩ, ngư dân địa phương.
Thượng úy Phan Đại Dương, Trạm trưởng Trạm Kiểm soát Biên phòng Sa Huỳnh, thuộc Đội Biên phòng Sa Huỳnh cho biết, gỡ “thẻ vàng” cho thủy sản Việt Nam là quyết tâm chính trị của toàn Đảng, toàn dân, vì lợi ích của nhân dân, đất nước. Qua đó, nâng cao vị thế, hình ảnh và trách nhiệm của Việt Nam trong thực hiện các cam kết về chống khai thác IUU. Vì thế, trong năm 2023, đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, tổ chức tuần tra, kiểm soát lưu động tại cửa lạch, bến đậu, cảng cá Sa Huỳnh và các bãi ngang trong khu vực biên giới biển. Qua đó, phát hiện 12 trường hợp, với 12 tàu cá vi phạm các quy định trong lĩnh vực thủy sản, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia. Đơn vị đã mời làm việc với 308 trường hợp tàu cá mất tín hiệu kết nối, vượt ranh giới cho phép trên biển.
Xem Video....
Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền để ngư dân thay đổi nhận thức về phát triển nghề cá bền vững và có trách nhiệm. Tổ chức cho các chủ tàu thuyền ký bản cam kết chấp hành các quy định trong lĩnh vực thủy sản, không xâm phạm vùng biển nước ngoài để khai thác hải sản.
Từ năm 2023 đến nay, toàn Đồn Biên phòng Sa Huỳnh đã tổ chức khoảng 220 buổi tuyên truyền lưu động thông qua “Tiếng loa Biên phòng”; trong đó, Trạm Kiểm soát Biên phòng Sa Huỳnh tham gia, thực hiện 49 buổi tuyên truyền lưu động. Qua đó, góp phần đáng kể trong việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, hạn chế tình trạng ngư dân xâm phạm vùng biển các nước để khai thác hải sản.
Đồng hành cùng “Tiếng loa Biên phòng” thời gian qua, còn có sự tham gia đông đảo của ngư dân địa phương. Tiêu biểu như ông Trần Văn Khánh (51 tuổi), ở tổ dân phố Thạch By 1, phường Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ), chủ tàu cá QNg 98771TS. Trước tình hình một số ngư dân trên địa bàn chưa hiểu hết về việc chống khai thác IUU; một số ngư dân vượt tuyến, ngắt kết nối hành trình khi khai thác trên biển,… ông Khánh cùng cán bộ, chiến sĩ biên phòng đến từng nhà, xuống từng tàu để giải thích theo kiểu mưa dầm thấm lâu, kết hợp phát tờ rơi nhằm giúp ngư dân hiểu biết một cách sâu sắc hơn.
Từ sự phối hợp chặt chẽ giữa ngư dân với cán bộ, chiến sĩ biên phòng, nhiều chủ tàu cá hiểu rõ hơn các quy định pháp luật; cam kết chủ động trong việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình; thực hiện đăng ký, đăng kiểm phương tiện để mỗi tàu cá ra khơi đều có giấy phép khai thác thủy sản.
Ông Khánh là ngư dân có nhiều năm đi biển, nhưng do chưa tìm hiểu kỹ về các quy định của pháp luật, nên không ít lần vi phạm bị lực lượng chức năng xử lý do không chấp hành các quy định của pháp luật khi hành nghề trên biển. Ông cũng là người bị phạt 30 triệu đồng khi không duy trì hoạt động của thiết bị giám sát hành trình trong quá trình hành nghề trên biển đối với tàu cá có chiều dài từ 15m đến dưới 24m; không chấp hành việc kiểm tra, kiểm soát của cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên, sau khi được lực lượng chức năng tuyên truyền, ông Khánh hiểu rõ hơn các quy định của pháp luật và trách nhiệm của ngư dân trong quá trình khai thác hải sản trên biển.
“Trước đây, do suy nghĩ không thấu đáo nên luôn né tránh gặp bộ đội biên phòng, vì cho rằng họ không đồng hành cùng ngư dân, cứ thấy sai phạm là xử phạt. Tuy nhiên, sau khi nhận thức rõ hành vi vi phạm pháp luật trong đánh bắt hải sản; thấy được sự nỗ lực của cán bộ, chiến sĩ biên phòng là góp sức để Việt Nam sớm gỡ "thẻ vàng" cho thủy sản Việt Nam, tôi rất trân quý. Từ chỗ là người vi phạm, tôi xung phong đồng hành cùng các anh để lan tỏa những thông tin, việc làm tích cực. Không chỉ tuyên truyền ở thôn, xóm, khi vươn khơi tôi cũng động viên anh em bạn thuyền thực hiện nghiêm các quy định của luật pháp Việt Nam và quốc tế khi hành nghề khai thác hải sản trên biển”, ông Khánh bộc bạch.
Thực hiện nội dung: Nhóm PV
Thiết kế, trình bày: L.H
