Nói không với khai thác hải sản bất hợp pháp (kỳ cuối)
Thị xã Đức Phổ hiện có 1.945 tàu cá, với gần 11 nghìn lao động nghề cá. Đây cũng là địa phương tiên phong của Quảng Ngãi trong việc thành lập các tổ công tác, phân công cán bộ, đảng viên phụ trách các hộ tàu có phương tiện tàu cá “3 không”, “2 không” và tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU. Theo đó, Thị ủy Đức Phổ chỉ đạo, địa phương nào để xảy ra tình trạng tàu cá vi phạm thì Bí thư Đảng ủy xã, phường phải chịu trách nhiệm trước Bí thư Thị ủy.
Thực hiện chỉ đạo của Thị ủy Đức Phổ, các xã, phường ven biển trên địa bàn đã tích cực vào cuộc tuyên truyền chống khai thác IUU. Phường Phổ Quang đã thành lập 10 tổ công tác thực hiện quản lý, tuyền truyền đối với số phương tiện tàu cá “3 không”, “2 không” và tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU. Mỗi tổ có 3 cán bộ, đảng viên phụ trách, quản lý 18 tàu cá thuộc diện trên. Các tổ có nhiệm vụ phối hợp với cơ quan chức năng nắm tình hình hoạt động, nơi neo trú tàu cá và tuyên truyền, vận động các chủ phương tiện chấp hành tốt các quy định của pháp luật về chống khai thác IUU.
Xem video...
Phó Bí thư Đoàn phường Phổ Quang Đồng Văn Vũ cùng 2 cán bộ, đảng viên khác được phân công phụ trách nhóm tàu cá mất kết nối luôn tích cực trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Chúng tôi theo chân anh Vũ đến cảng Mỹ Á, nơi có hàng chục chiếc tàu đang hối hả lấy nhiên liệu chuẩn bị ra khơi giữa buổi trưa hè oi bức. Anh Vũ cho biết, sau khi được phân công phụ trách nhóm tàu này, anh thường xuyên đến tận nhà các chủ tàu, thuyền trưởng nắm bắt tình hình hoạt động của tàu cá. Anh đã phân tích để người thân, gia đình chủ tàu, thuyền trưởng nhận thức việc mất tín hiệu kết nối thiết bị GSHT là một trong những hành vi vi phạm quy định chống khai thác IUU.
Với tinh thần trách nhiệm được giao, mỗi khi nghe tin các tàu giao phụ trách cập bến lấy nhiêu liệu chuẩn bị ra khơi, anh Vũ lại tìm đến để gặp gỡ, nhắc nhở các chủ tàu, thuyền trưởng và ngư dân thực hiện tốt các quy định pháp luật khi hoạt động khai thác hải sản trên biển.
Xem video...
Hiện phường Phổ Quang có 407 tàu cá, trong đó tàu có chiều dài 15m trở lên 252 chiếc, 100% tàu cá đã gắn thiết bị GSHT. Phó Chủ tịch UBND phường Phổ Quang Huỳnh Xuân Bình cho biết, trên địa bàn phường hiện có 101 tàu cá “2 không”; 67 tàu cá ngắt kết nối thiết bị GSHT và 10 tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU. Với tàu cá “2 không”, cán bộ, đảng viên yêu cầu các chủ tàu chuẩn bị các loại giấy tờ để khi cơ quan chức năng tổ chức đăng ký, đăng kiểm thì thực hiện đăng ký, đăng kiểm và cam kết chấp hành các quy định khi hành nghề trên biển.
Xem video...
Với tàu cá bị ngắt thiết bị GSHT sẽ phân loại nguyên nhân. Trường hợp tàu cá bị mất kết nối do mất sóng sẽ báo cáo với nhà mạng để khắc phục; còn trường hợp chủ phương tiện cố tình ngắt kết nối sẽ yêu cầu ngư dân chấn chỉnh, ký cam kết không tái phạm.
Với các tàu cá nguy cơ cao vi phạm IUU, cán bộ, đảng viên sẽ tuyên truyền, vận động chủ phương tiện thực hiện thủ tục đề nghị cấp mới giấy phép đăng ký khai thác hải sản đối với số phương tiện chưa có giấy phép đăng ký khai thác hải sản hoặc thực hiện việc gia hạn giấy phép đăng ký hải sản đối với số phương tiện đã hết hạn giấy phép.
Từ khi phân công, các tổ cán bộ, đảng viên, công chức phụ trách các tàu cá đã vận động, tuyên truyền với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, tạo sự chuyển biến tích cực trong việc chống khai thác IUU. Từ năm 2023 đến nay, phường Phổ Quang không có tàu cá nào vi phạm vùng biển nước ngoài.
Tại phường Phổ Thạnh hiện có hơn 1.000 tàu cá. Trong đó, có 45 tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU; 1 tàu vi phạm vùng biển nước ngoài, bị bắt giữ từ tháng 5/2023, đến nay thuyền trưởng chưa được thả về địa phương. Phường đã thành lập 8 tổ công tác, phân công cán bộ, đảng viên thực hiện quản lý, tuyên truyền đối với số phương tiện có nguy cơ cao vi phạm IUU. Mỗi tổ có 4 - 5 cán bộ, đảng viên phụ trách tuyên truyền cho 1- 7 tàu cá.
Các tổ công tác có nhiệm vụ phối hợp với địa phương, các cơ quan chức năng nắm tình hình hoạt động, nơi neo trú và tuyên truyền, vận động đến các chủ phương tiện tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU chấp hành tốt quy định của pháp luật để chung tay sớm gỡ “thẻ vàng” thủy sản. Phó Chủ tịch UBND phường Phổ Thạnh Nguyễn Thị Phượng cho biết, Đảng ủy phường đã phân công 41 cán bộ, đảng viên phụ trách các hộ tàu. Hầu hết các ngư dân nhận thức được hậu quả của việc vi phạm quy định IUU và thực hiện tốt các quy định của pháp luật khi khai thác hải sản trên biển.
Xem video...
Tại các cuộc họp của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang nhấn mạnh, đây được coi như cơ hội cuối cùng để ngành thủy sản Việt Nam lấy lại uy tín tại thị trường Châu Âu nói riêng và thị trường quốc tế nói chung, trước khi EU tiến hành bầu cử Nghị viện vào tháng 6/2024. Nếu không gỡ được “thẻ vàng” trong thời gian này thì có thể phải mất vài năm nữa mới có cơ hội, thậm chí có nguy cơ bị phạt “thẻ đỏ”.
Sau gần 7 năm thực hiện chống khai thác IUU, Quảng Ngãi đã tăng cường quản lý đưa hoạt động nghề cá đi vào nền nếp. Tính đến ngày 23/4, tổng số tàu cá của tỉnh đã đăng ký là 4.233 chiếc; hơn 97% tàu đã đăng ký được đánh dấu tàu cá, trong đó 100% tàu cá đã đăng kiểm thực hiện đánh dấu tàu cá; 99,32% tàu cá có chiều dài 15m trở lên đã lắp đặt thiết bị GSHT.
Qua theo dõi, trong tháng 4, lực lượng chức năng đã phát hiện 28 tàu cá mất kết nối trên biển trên 10 ngày. Và từ đầu năm 2024 đến nay, các cơ quan chức năng đã xử phạt vi phạm hành chính 12 trường hợp, với 12 phương tiện, tổng số tiền xử phạt 219 triệu đồng. Theo lãnh đạo Sở NN&PTNT, nhờ sự kiên quyết xử lý của lực lượng chức năng, tình hình ngư dân và tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác hải sản trái phép đã cơ bản được kiểm soát, ngăn chặn. Tuy nhiên, nguy cơ tái vi phạm vẫn còn cao, vì qua hệ thống giám sát tàu cá, vẫn còn có tàu cá của tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài.
Khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài là hành vi vi phạm pháp luật. Khi bị bắt giữ không chỉ làm thiệt hại về kinh tế cho ngư dân, mà còn ảnh hưởng tới hình ảnh Việt Nam với quốc tế, tác động nghiêm trọng đến việc xuất khẩu thủy sản.
Hiện nay, cùng với cả nước, Quảng Ngãi cũng đang trong đợt cao điểm triển khai công tác chống khai thác IUU, với sự tham gia của cả hệ thống chính trị, quyết tâm cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” thủy sản. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Phước Hiền, Trưởng Ban Chỉ đạo về chống khai thác IUU tỉnh Quảng Ngãi yêu cầu các địa phương, đơn vị đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến ngư dân, với khẩu hiệu là “Ngư dân Quảng Ngãi nói không với vi phạm khai thác IUU”. Coi đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách.
Theo đó, Sở NN&PTNT phải tiếp tục tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý nghiêm tàu cá vi phạm khai thác IUU tại các cảng cá. Không để tàu cá bốc dỡ thủy sản khai thác tại các điểm lên cá bất hợp pháp (cảng cá chưa công bố mở cảng, bến cá). Chủ trì kiểm tra, rà soát và đảm bảo 100% tàu cá đủ điều kiện hoạt động khai thác thủy sản thực hiện sơn đánh dấu tàu cá, kẻ số đăng ký theo quy định tại Thông tư số 23/2018/TT-BNNPTNT.
Chỉ đạo các đơn vị trực thuộc điều tra, xác minh thông tin, củng cố hồ sơ để xử lý nghiêm theo đúng quy định đối với: 677 tàu cá mất kết nối VMS trên 6 tháng; 34 tàu cá mất kết nối trên 10 ngày trên biển không đưa tàu vào bờ; 241 tàu cá mất kết nối trên 6 giờ trên biển đến 10 ngày mà không báo vị trí về bờ theo quy định.
Chi cục Thủy sản tỉnh và Ban Quản lý các cảng cá tỉnh kiểm soát tàu ra, vào cảng, thu nộp nhật ký khai thác, giám sát sản lượng bốc dỡ qua cảng, cấp giấy biên nhận và giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản (SC) tại các cảng cá; hồ sơ quản lý tàu cá, danh sách tàu cá khai thác IUU và tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU, giám sát tàu cá trên hệ thống VMS, cấp giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản...
Triển khai và hướng dẫn ngư dân, doanh nghiệp thực hiện truy xuất thủy sản khai thác điện tử (eCDT), đảm bảo phê duyệt tất cả tàu cá ra, vào cảng, nộp nhật ký khai thác, bản ghi sản lượng bốc dỡ qua cảng, cấp giấy biên nhận thủy sản bốc dỡ, cấp giấy xác nhận nguyên liệu và giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản được thực hiện qua hệ thống eCDT. Trang bị thiết bị di động sử dụng hệ điều hành tương thích cho các cảng cá và Văn phòng Đại diện kiểm soát nghề cá tại cảng để hỗ trợ ngư dân và doanh nghiệp truy cập, sử dụng hệ thống eCDT.
Cá được phân loại, chờ chuyển lên xe đưa đi tiêu thụ. Ảnh TL
Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm đối với tàu cá vi phạm khai thác IUU tại các cửa biển, trên các vùng biển. Kiên quyết không để tàu cá không đủ điều kiện hoạt động đi khai thác thủy sản trên biển và đề nghị chủ tàu không để ngư cụ, thiết bị, dụng cụ khai thác trên tàu. Xác định, lập danh sách và giám sát chặt chẽ các ngư dân, chủ tàu tại các xã, phường: Phổ Khánh, Phổ Thạnh, Phổ Châu (TX.Đức Phổ); Bình Châu, Bình Chánh (huyện Bình Sơn) và huyện Lý Sơn,... có nguy cơ cao đưa tàu cá và ngư dân đi hoạt động khai thác thủy sản trái phép ở vùng biển nước ngoài.
Xem video...
Chủ trì điều tra, xác minh thông tin, củng cố hồ sơ để xử lý theo đúng quy định đối với 1 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài và 1 tàu cá vượt qua ranh giới vùng được phép khai thác thủy sản trên biển; 677 tàu cá mất kết nối VMS trên 6 tháng; 34 tàu cá mất kết nối trên 10 ngày trên biển không đưa tàu vào bờ; 241 tàu cá mất kết nối trên 6 giờ trên biển đến 10 ngày mà không báo vị trí về bờ theo quy định.
Yêu cầu các đồn, trạm Biên phòng triển khai và hướng dẫn ngư dân thực hiện truy xuất thủy sản khai thác điện tử (eCDT), đảm bảo phê duyệt tất cả tàu cá xuất bến, nhập bến tại các Trạm kiểm soát Biên phòng qua hệ thống eCDT.
Thực hiện nội dung: Nhóm PV
Thiết kế, trình bày: L.H
