Nửa thế kỷ hợp tác sâu đậm và hữu nghị trong quan hệ Việt Nam-Hà Lan

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte trong chuyến thăm Việt Nam vào đầu tháng 11/2023. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Tầm quan trọng của hai nước dành cho nhau

Thủ tướng Vương quốc Hà Lan Mark Rutte và Đoàn đại biểu cấp cao Vương quốc Hà Lan kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 1-2/11/2023. Đây là chuyến thăm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đúng vào dịp hai nước đang kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023), góp phần đẩy mạnh hơn nữa quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hà Lan, phát huy đà thành công của những thành tựu đạt được trong những năm qua, đồng thời mở ra những lĩnh vực mới cho hợp tác song phương giữa hai nước.

Trước đó, ông đã 2 lần chính thức thăm Việt Nam vào tháng 6/2014 và tháng 4/2019. Cách đây đúng một năm, Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm chính thức Hà Lan (tháng 12/2022). Điều này cho thấy tầm quan trọng của hai nước dành với nhau.

Nửa thế kỷ qua, mối quan hệ giữa Hà Lan và Việt Nam đã phát triển năng động, thiết thực, hiệu quả và đạt nhiều thành tựu đáng kể. Hai nước đã ký Đối tác chiến lược về Thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước năm 2010 và Đối tác chiến lược về Nông nghiệp bền vững và an ninh lương thực năm 2014. Đây là những lĩnh vực Hà Lan có thế mạnh và Việt Nam có nhiều điểm tương đồng nên có thể học hỏi kinh nghiệm và tranh thủ sự hợp tác giúp đỡ của Hà Lan. Hai nước đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác toàn diện nhân chuyến thăm đất nước hình chữ S của Thủ tướng Mark Rutte tháng 4/2019.

Hà Lan hiện là nhà đầu tư lớn nhất của Liên minh châu Âu (EU) vào Việt Nam, với tổng vốn đầu tư khoảng 13,7 tỷ USD và là nước nhập khẩu hàng hóa Việt Nam lớn nhất tại châu Âu với tổng kim ngạch thưong mại song phương đạt hơn 11 tỷ USD. Nhiều doanh nghiệp Hà Lan làm ăn thành công tại Việt Nam, trong đó có liên doanh đóng tàu Việt Nam-Hà Lan… Nổi bật là hợp tác của chuyên gia Hà Lan giúp Việt Nam hình thành quy hoạch Đồng bằng sông Cửu Long với tầm nhìn dài hạn, tập trung vào việc quản lý nguồn tài nguyên nước và thích ứng với biến đổi khí hậu… nhằm biến vùng này thành khu vực phát triển kinh tế - xã hội bền vững…

Các đại biểu tại Lễ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Hà Lan và hợp tác trong lĩnh vực thủy lợi, phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu, ngày 19/4/2023 tại Hà Nội. Đại sứ Đinh Thị Minh Huyền thứ hai từ phải. (Nguồn: TTXVN)

Giao lưu nhân dân ngày càng tăng cường và mở rộng

Cùng với quan hệ hợp tác mạnh mẽ ở cấp độ chính phủ, giao lưu nhân dân giữa hai nước ngày càng được tăng cường và mở rộng.

Trên thực tế, quan hệ giao lưu giữa người dân hai nước đã bắt đầu từ lâu trước khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. Vào đầu thế kỷ XVII, cách đây hơn 400 năm, những đội thương thuyền của Công ty Đông Ấn Hà Lan đã cập cảng Hội An. Sau này, vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, những cuộc ném bom miền Bắc Việt Nam đã dấy lên làn sóng phẫn nộ tại nhiều nước, kể cả ở Hà Lan. Tại đây đã phát triển một phong trào đoàn kết ủng hộ nhân dân Việt Nam. Điển hình trong số đó là Ủy ban Y tế Hà Lan-Việt Nam (MCNV), một tổ chức phi chính phủ Hà Lan, từ năm 1968 đã tích cực quyên góp thuốc men, vật dụng y tế, thực phẩm… giúp người dân Việt Nam ở những vùng chiến sự khốc liệt và đến nay đã 55 năm, MCNV vẫn tiếp tục giúp họ khắc phục hậu quả chiến tranh cũng như công cuộc phát triển.

Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật vì Việt Nam, một tổ chức phi chính phủ của các nhà khoa học và kỹ thuật Hà Lan từ 1971 đã tiến hành nhiều hoạt động hợp tác trợ giúp Việt Nam chủ yếu trên lĩnh vực khoa học tự nhiên, kỹ thuật và y tế… Sẽ là khiếm khuyết nếu không nhắc đến ông Joris Ivens, nhà làm phim nổi tiếng thế giới người Hà Lan, năm 1967 đã đến Vĩnh Linh, Quảng Trị, vùng chiến tranh khốc liệt nhất, sống cùng người dân dưới lòng đất hai tháng để quay những thước phim vô cùng giá trị, làm thức tỉnh lương tri hàng triệu người trên toàn thế giới. Ông Joris Ivens cũng chính là người bạn thân thiết của Chủ tịch Hồ Chí Minh và được Người tiếp đón trước chuyến ông đi Vĩnh Linh.

Còn nhiều lắm, không thể kể hết tên những tổ chức, cá nhân người Hà Lan đã hết lòng đóng góp giúp đỡ người dân Việt Nam trong thời kỳ vô cùng khó khăn đó. Chính họ, không phải ai khác, đã đặt nền móng vững chắc cho mối quan hệ ngoại giao phát triển tốt đẹp giữa hai nước. Tên tuổi và câu chuyện về họ sẽ mãi được nhiều thế hệ người Việt Nam trân trọng nhắc đến và ghi nhớ.

Được thành lập năm 2013, Hội Hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Hà Lan, tổ chức thành viên của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã quy tụ được nhiều nhân sĩ, trí thức, nhà khoa học… đảm nhiệm vai trò nòng cốt trong việc thúc đẩy giao lưu nhân dân giữa hai nước, góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị, hiểu biết, hợp tác giữa người dân hai nước. Chủ tịch Hội, Giáo sư Đào Xuân Học, nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hiệu trưởng trường Đại học Thủy lợi, đồng thời là một trong những chuyên gia hàng đầu của Việt Nam trên lĩnh vực thủy lợi.

Hội Hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Hà Lan phối hợp với Đại sứ quán và doanh nghiệp Hà Lan tổ chức giao hữu bóng đá Việt Nam- Hà Lan vào tháng 2/2023. (Ảnh: NVCC)

Vai trò cầu nối với đất nước và con người Hà Lan

Năm 2023 cũng là năm đặc biệt khi các thành viên Hội Hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Hà Lan đang tổ chức nhiều hoạt động kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Hà Lan và 10 năm thành lập Hội (2013- 2023). Theo sáng kiến của Chủ tịch Hội, Giáo sư Đào Xuân Học, ngày 19/4, Hội đã chủ động hợp tác cùng trường Đại học Thủy lợi chủ trì tổ chức vừa trực tiếp vừa trực tuyến với TU-Delf, đại học chuyên ngành nổi tiếng Hà Lan hai sự kiện trọng thể: Lễ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Hà Lan và Hội thảo về hợp tác Việt Nam-Hà Lan trên lĩnh vực thủy lợi, phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu. Đại sứ Hà Lan tại Việt Nam Kees Van Baar và chuyên gia Hà Lan đã trực tiếp tham dự và có bài phát biểu. Cũng phải nói thêm rằng, Đại học Thủy lợi là nơi có số đông giáo sư, giảng viên… từng học tập, đào tạo tại Hà Lan và trong nhiều năm đã và đang có các dự án hợp tác trên lĩnh vực này với phía Hà Lan.

Trong một thập niên qua, thông qua các hoạt động tiếp xúc, làm việc với các bạn bè, doanh nghiệp, trường đại học, các tổ chức xã hội… của Hà Lan, Hội đã tích cực thực hiện vai trò cầu nối với đất nước và con người Hà Lan, qua đó góp phần thúc đẩy hiểu biết, hợp tác và giao lưu nhân dân giữa hai nước.

Điểm đáng ghi nhận là ngay từ khi mới thành lập, Hội đã xác định việc góp phần thúc đẩy phát triển quan hệ kinh tế hai nước là trọng tâm nên đã dành nhiều thời gian, công sức tổ chức các hoạt động cầu nối (match- making) giữa doanh nghiệp hai nước. Hội chủ động phối hợp với các Hội doanh nghiệp Việt Nam tổ chức các cuộc gặp, hội thảo để doanh nghiệp hai bên trực tiếp gặp trao đổi.

Trên thực tế, Hội đã đạt được một số kết quả cụ thể đáng khích lệ, điển hình là đã giới thiệu và kết nối thành công cho Công ty Tư vấn quản lý và Phát triển cây trồng công nghệ cao của Hà Lan (Công ty Kenlog) với Công ty Shinec của ông Phạm Hồng Điệp ở Hải Phòng. Sau chuyến thăm làm việc của Kenlog tại Hải Phòng, hai bên đã đạt được Bản ghi nhớ thỏa thuận hợp tác về phát triển cây trồng công nghệ cao. Bản ghi nhớ sau này được ký chính thức trong dịp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm Hà Lan (tháng 7/2017).

Do hiểu rõ tầm quan trọng của Tổ chức Chuyên gia cao cấp Hà Lan (PUM), một tổ chức lớn của Hà Lan có đội ngũ chuyên gia cao cấp, nhiều kinh nghiệm (đã nghỉ hưu) sẵn sàng chia sẻ kiến thức, chuyên môn, công nghệ trên nhiều lĩnh vực giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam, với chi phí rất thấp. Năm 2018, Hội chủ động phối hợp với Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), Viện nghiên cứu và đào tạo doanh nhân APEC chủ trì tổ chức hai hội thảo và mời đại diện PUM Hà Nội đến giới thiệu cho các doanh nghiệp Việt Nam về PUM cùng những chính sách, lĩnh vực PUM có thể hỗ trợ.

Các hội thảo đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa từ Hà Nội và các địa phương phía Bắc và trên thực tế đã đưa đến những kết quả hết sức tích cực. Với những hoạt động tích cực của PUM tại Việt Nam và sự hợp tác chặt chẽ của Hội với PUM, ngày càng có nhiều công ty, địa phương Việt Nam được kết nối, triển khai thành công các dự án của PUM, đem lại nhiều lợi ích kinh tế thiết thực cho họ.

Việc tri ân bạn bè Hà Lan có nhiều đóng góp, cống hiến giúp đỡ Việt Nam được Hội rất quan tâm và chú trọng. Hội đã kiến nghị và tham mưu để nhà nước có quyết định trao tặng Huân chương Hữu nghị của Nhà nước cho Ủy ban Y tế Hà Lan-Việt Nam (MCNV) nhân dịp bạn kỷ niệm 50 năm thành lập (1968-2018). Đây là lần thứ tư MCNV được trao tặng Huân chưong Hữu nghị này. Huân chương Hữu nghị của Nhà nước ta cũng được truy tặng cho nhà làm phim Hà Lan nổi tiếng Joris Ivens.

Với những đóng góp của mình, ông Hans Victor Selder được tỉnh Quảng Trị và Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tặng bằng khen, kỷ niệm chương. (Nguồn: Sở Ngoại vụ Quảng Trị)

Ngày 29/4/2023, ông Hans-Victor Selder, Chủ tịch KoD, một tổ chức phi chính phủ Hà Lan trong nhiều năm đã góp phần tài trợ cho “Mái ấm tình hồng”, trung tâm nuôi dậy trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tại Đông Hà, Quảng Trị, đã được Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam (VUFO) trao tặng Kỷ niệm chương vì hòa bình và hữu nghị với các dân tộc.

Nhân dịp kỷ niệm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao, hoặc cấp cao hai nước thăm nhau, lãnh đạo Hội đã viết bài giới thiệu về Hà Lan và quan hệ hai nước đăng báo ở trong nước cũng như Tập san của Đại sứ quán ta tại Hà Lan; tích cực tham dự các sự kiện được Đại sứ quán Hà Lan mời như lễ kỷ niệm Ngày Nhà vua (Ngày Quốc khánh Hà Lan), hội nghị, hội thảo, gặp gỡ một số đoàn cấp cao Hà Lan thăm làm việc tại Việt Nam… Ngoài ra, Hội phối hợp với Đại sứ quán và doanh nghiệp Hà Lan tổ chức giao hữu bóng đá Việt Nam- Hà Lan; tham gia Những Ngày Hà Lan tổ chức tại Hải Phòng…

Trên đây là vài nét giới thiệu về Hội nhằm giúp bạn đọc phần nào hiểu được những hoạt động Hội đã tiến hành trong những năm qua. Trong khuôn khổ bài viết này, không thể kể hết tất cả những hoạt động muôn mầu muôn vẻ khác Hội đã tiến hành. Là những thành viên của Hội, chúng tôi rất vui với những kết quả Hội đạt được trong quan hệ đối ngoại nhân dân, đóng góp tích cực vào tăng cường hữu nghị, hiểu biết và hợp tác giữa người dân hai nước và góp phần phục vụ phát triển kinh tế đất nước. Trên đà những thành tích đạt được trong bối cảnh tài chính còn eo hẹp, chúng tôi sẽ tiếp tục phát huy các sáng kiến, hoạt động năng động.. nhằm thực hiện tốt nhất các nhiệm vụ của Hội.

Chúng tôi xin chúc cho mối quan hệ hợp tác tốt đẹp 50 năm qua giữa hai nước ngày càng xanh tủoỉ và bền vững.

* Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, hiện là Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị và Hợp tác Việt Nam-Hà Lan.

Đại sứ Đinh Thị Minh Huyền*