Phải xem văn hóa là nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội để bảo đảm cho sự phát triển bền vững của tỉnh và của mỗi địa phương (*)

Thực hiện Kế hoạch 411, Kế hoạch 417 của Ban Tuyên giáo Trung ương; sáng nay, Ban Thường vụ Tỉnh ủy tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 33 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; tổng kết 15 năm thực hiện Chỉ thị 38 của Ban Bí thư về đẩy mạnh công tác bảo hiểm y tế trong tình hình mới.

Qua dự thảo báo cáo và qua ý kiến phát biểu của các đồng chí đã cho thấy các cấp ủy, chính quyền, các sở, ban, ngành, mặt trận, các đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở triển khai và tổ chức thực hiện tốt Nghị quyết 33, Chỉ thị 38, tạo được sự thống nhất, đồng thuận, sự hưởng ứng tích cực của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân; đồng thời, cũng đã phân tích, làm rõ thêm nhiều vấn đề trong hai dự thảo báo cáo về những kết quả đã đạt được; những việc chưa làm được và nguyên nhân; rút ra một số kinh nghiệm và đề xuất, kiến nghị những nhiệm vụ, giải pháp cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện trong thời gian tới.

Đồng chí Nguyễn Văn Danh phát biểu tại hội nghị.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy xin ghi nhận, giao Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy phối hợp với Văn phòng Tỉnh ủy nghiên cứu tổng hợp đề xuất, kiến nghị và bổ sung hoàn thiện báo cáo gửi về Ban Tuyên giáo Trung ương theo quy định.

Qua 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 33, ngày 9-6-2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả tích cực, thể hiện được sự quan tâm sâu sắc của các cấp, các ngành và các địa phương trong xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước. Tôi xin nêu một số kết quả nổi bật, như sau:

Thứ nhất: Việc tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết 33 của Trung ương, Chương trình hành động 57 của Tỉnh ủy rất nghiêm túc, đảm bảo 4 yêu cầu (1) về xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người Việt Nam gắn với giữ gìn, phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam trong thời kỳ mới; (2) về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa giá trị truyền thống với giá trị hiện đại, tạo động lực cho sự phát triển đất nước và hội nhập quốc tế; (3) về phát triển có trọng tâm, trọng điểm ngành công nghiệp văn hóa và dịch vụ văn hóa trên cơ sở vận dụng có hiệu quả các giá trị, tinh hoa và thành tựu mới của văn hóa, khoa học, kỹ thuật, công nghệ của thế giới; (4) về xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh theo tinh thần “Đảng ta là đạo đức, là văn minh” phù hợp với điều kiện mới và truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Thứ hai: Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và nhân dân về nếp sống văn hóa, văn minh đô thị gắn với đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác Hồ ngày càng thiết thực, hiệu quả, đây là cơ sở để bảo đảm cho văn hóa, con người Tiền Giang phát triển toàn diện, tạo động lực để hoàn thành nhiệm vụ chính trị của địa phương, xây dựng tỉnh nhà ngày càng văn minh, giàu đẹp, góp phần phát triển bền vững của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Thứ ba: Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về văn hóa ngày càng được nâng cao, đã chủ động đấu tranh phòng, chống những biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trên lĩnh vực văn hóa; từng bước xóa bỏ các phong tục tập quán lạc hậu, thực hiện lối sống lành mạnh, nếp sống văn minh; xây dựng các giá trị chuẩn mực đạo đức, lối sống trong cộng đồng, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi các tệ nạn, tiêu cực trong xã hội.

Quan tâm đầu tư xây dựng, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa; các hoạt động văn hóa hướng về cơ sở để nhân dân tham gia sáng tạo và hưởng thụ văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần; thường xuyên theo dõi, chỉ đạo và định hướng lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, thể thao, giáo dục, báo chí trên địa bàn tỉnh đúng chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, của Nhà nước.

Thứ tư: Hoạt động văn hóa, văn nghệ phát triển khởi sắc; các giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống của dân tộc, của địa phương được phát huy; các thiết chế văn hóa - thể thao đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu vui chơi, giải trí, học tập trong cộng đồng.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” tiếp tục đi vào chiều sâu, đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh, thúc đẩy phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội của địa phương, cơ sở. Việc tổ chức và quản lý lễ hội nghiêm túc, trang trọng, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm, giảm nghi lễ rườm rà, tăng phần hội phục vụ nhân dân, được cán bộ và nhân dân đồng tình, ủng hộ.

Thứ năm: Chú trọng xây dựng văn hóa trong các tổ chức Đảng, các cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp công lập và các đoàn thể, xem đây là nhân tố, là yếu tố quan trọng để góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, làm nền tảng trong xây dựng văn hóa ngoài xã hội.

Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về đạo đức công vụ; chấp hành kỷ luật hành chính, văn hóa công sở, sử dụng thời gian làm việc hiệu quả, nâng cao trách nhiệm thực thi công vụ; mặt khác, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, công chức, viên chức phát huy tính năng động, sáng tạo, tâm huyết với nhiệm vụ, với vị trí công tác gắn với đề cao yếu tố văn hóa công sở, phong cách ứng xử văn hóa trong công việc hằng ngày.

Từ thực tiễn qua 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 33, chúng ta đã rút ra được một số kinh nghiệm rất có giá trị cả về lý luận và thực tiễn:

Đó là: Phải chú trọng nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, nhất là tuyên truyền gương “người tốt, việc tốt” để “lấy cái đẹp, dẹp các xấu”, “lấy tích cực, đẩy lùi tiêu cực”; phát huy hơn nữa dân chủ xã hội chủ nghĩa gắn với tăng cường kỷ cương, pháp luật để toàn xã hội đồng thuận, ủng hộ.

Đó là: Cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý phải gương mẫu, đi đầu trong các phong trào để quần chúng noi theo; phải nêu gương trong xây dựng và thực hiện đời sống văn hóa, các quy định của pháp luật về văn hóa; phát huy nhân tố con người để hướng tới đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đó là: Thực hiện tốt công tác xã hội hóa các hoạt động văn hóa, vận động các tổ chức, cá nhân tích cực tham gia đầu tư xây dựng các cơ sở văn hóa, các cơ sở dịch vụ văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của người dân.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, chúng ta vẫn còn không ít khó khăn, hạn chế cần sớm có biện pháp tháo gỡ, khắc phục (Tôi xin nói 4 vấn đề):

Một là, việc đầu tư cho phát triển văn hóa tuy có được nâng lên nhưng vẫn chưa tương xứng với yêu cầu phát triển của xã hội; chưa thu hút được nhà đầu tư phát triển các khu vui chơi, giải trí có quy mô lớn, hiện đại; chúng ta thiếu những tác phẩm văn học, nghệ thuật, sản phẩm văn hóa, mô hình hoạt động văn hóa, công trình văn hóa có giá trị cao, xứng tầm để phục vụ công chúng, để phát triển sự nghiệp văn hóa.

Hai là, chưa phát huy hết tiềm năng, lợi thế của các giá trị, bản sắc văn hóa, di tích lịch sử - văn hóa gắn với phát triển du lịch; chất lượng các danh hiệu văn hóa thiếu tính bền vững; việc bảo tồn các di sản văn hóa còn khó khăn; hoạt động của các trung tâm văn hóa, nhà văn hóa chưa phong phú, chưa đa dạng, chưa thu hút được nhiều người tham gia, đặc biệt là thanh thiếu niên.

Ba là, sự lệch lạc trong nhận thức, xu hướng lai căng, xa rời bản sắc văn hóa trong cộng đồng, nhất là ở giới trẻ vẫn còn tồn tại, chưa có giải pháp xử lý hiệu quả; môi trường văn hóa chưa thực sự lành mạnh, đạo đức, lối sống có mặt xuống cấp đáng lo ngại.

Thứ tư là, công tác quản lý văn hóa trên mạng xã hội còn nhiều yếu kém; chưa kịp thời phản biện, xử lý các bài viết, bản tin có nội dung không đúng sự thật, mập mờ, một chiều... làm cho người đọc dễ nhầm lẫn giữa đúng - sai, gây hoang mang, bức xúc trong dư luận xã hội và trong nhân dân.

Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định: “Phát triển toàn diện, đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, môi trường văn hóa, đời sống văn hóa phong phú, đa dạng, văn minh, lành mạnh; vừa phát huy những giá trị tốt đẹp của dân tộc, vừa tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại để văn hóa Việt Nam thực sự là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và động lực đột phá cho phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế”; đây là định hướng có ý nghĩa rất quan trọng để chúng ta tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết 33 được tốt hơn trong thời gian tới.

Trên cơ sở 7 nhiệm vụ, giải pháp đã nêu trong dự thảo báo cáo của Tỉnh ủy, các đồng chí nghiên cứu, vận dụng linh hoạt, hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế theo phương châm: “Kết hợp hài hòa giữa kế thừa, ổn định với đổi mới, phát triển; giữa tính phổ biến và tính đặc thù; giữa cái chung và cái riêng”. Đặc biệt coi trọng việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước, của địa phương. Trong đó, cần lưu ý mấy việc:

Trước hết: Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, quán triệt, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân về vị trí, vai trò của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Xác định rõ việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của cả hệ thống chính trị; phải xem văn hóa là nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội để bảo đảm cho sự phát triển bền vững của tỉnh và của mỗi địa phương.

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tiếp tục chỉ đạo xây dựng nội dung, hướng dẫn hình thức tuyên truyền phong phú, đa chiều, hấp dẫn để Nghị quyết thật sự được lan tỏa, thấm sâu vào tư tưởng, làm chuyển biến từ nhận thức đến hành động trong nội bộ và trong nhân dân; củng cố, mở rộng mạng lưới báo cáo viên, tuyên truyền viên, cộng tác viên từ tỉnh đến cơ sở để kịp thời cung cấp thông tin chính thống, phản bác các thông tin xấu, các luận điệu sai trái của các thế lực thù địch trên báo, đài, trang thông tin điện tử; định hướng phát triển mạng xã hội theo chiều tích cực, lành mạnh, đáp ứng nhu cầu của người xem trên không gian mạng.

Thứ hai: Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức Đảng; nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền gắn với rà soát, sửa đổi, bổ sung các chính sách về văn hóa, con người không còn phù hợp với yêu cầu phát triển; phát huy vai trò giám sát, phản biện của các tổ chức, của xã hội đối với việc tổ chức và quản lý hoạt động văn hóa; ưu tiên nguồn lực cho công tác bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, lồng ghép các chương trình phát triển kinh tế với phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc, của địa phương; quan tâm đầu tư cho lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, thể thao, giáo dục, báo chí tương xứng với đầu tư phát triển kinh tế và tương ứng với mức tăng trưởng kinh tế của địa phương; sử dụng hiệu quả, công khai, minh bạch nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước kết hợp với xã hội hóa mời gọi đầu tư một số công trình, dự án trọng tâm, trọng điểm để tạo điểm nhấn về văn hóa Tiền Giang.

Chú trọng quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí cán bộ quản lý văn hóa các cấp đủ tầm, đặc biệt là phải yêu nghề; xây dựng chiến lược phát triển đội ngũ cán bộ văn hóa cấp huyện và cơ sở đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới (chúng ta có rất ít cán bộ giỏi chuyên môn, chuyên sâu ở lĩnh vực văn hóa, thể thao và du dịch; các đồng chí nghiên cứu có giải pháp như thế nào để có kế hoạch đào tạo, bồi bưỡng hoặc thu hút nhằm đảm bảo yêu cầu cho sự phát triển của tỉnh ở lĩnh vực này).

Quang cảnh hội nghị.

Thứ ba: Tập trung xây dựng hoàn thiện các chuẩn mực giá trị văn hóa con người Tiền Giang phát triển bền vững về nhân cách, về đạo đức, lối sống, có trách nhiệm với xã hội, thực hiện tốt nghĩa vụ công dân, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của địa phương, đặc biệt là thanh niên, thiếu niên, học sinh, sinh viên; chấn chỉnh kịp thời việc lợi dụng hoạt động tín ngưỡng để thực hành mê tín dị đoan, gây mất an ninh trật tự; tích cực đấu tranh loại trừ các sản phẩm văn hóa độc hại, các hành vi tiêu cực, vi phạm pháp luật, truyền bá tư tưởng sai trái, lối sống thực dụng, trái thuần phong mỹ tục, ảnh hưởng xấu đến xây dựng và phát triển văn hóa, xây dựng con người.

Thứ tư: Phát huy hơn nữa phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các trung tâm văn hóa, nhà văn hóa, điểm sinh hoạt văn hóa; đa dạng hóa các hình thức giới thiệu, phổ biến các tác phẩm văn hóa, nghệ thuật có giá trị nhân văn cao; quan tâm đầu tư xây dựng, mở rộng các khu vui chơi, giải trí lành mạnh cho thanh thiếu niên, nhi đồng (Đoàn Thanh niên nghiên cứu, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền trong vấn đề này, đảm bảo thiết thực, hiệu quả, phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế của từng nơi). Cần có giải pháp hiệu quả để sớm thu hẹp khoảng cách hưởng thụ văn hóa giữa thành thị và nông thôn, giữa các tầng lớp trong xã hội.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục tham mưu nâng tầm tổ chức quy mô Lễ hội Làng cổ Đông Hòa Hiệp (ở vùng phía Tây); Lễ hội Trương Định (ở vùng phía Đông); Lễ hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch (ở vùng Trung tâm); Lễ kỷ niệm Chiến thắng Ấp Bắc, Lễ hội Nam kỳ Khởi nghĩa và một số lễ hội dân gian... nhằm giới thiệu, quảng bá hình ảnh, văn hóa, con người Tiền Giang với du khách trong, ngoài tỉnh, qua đó góp phần phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của tỉnh.

Thứ năm: Quan tâm xây dựng văn hóa trong chính trị và trong kinh tế; thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng gắn với xây dựng văn hóa trong tổ chức Đảng, trong cơ quan nhà nước, trong các đoàn thể chính trị - xã hội.

Thực hiện nghiêm các quy định về nêu gương, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị, đội ngũ những người làm công tác văn hóa, giáo dục, báo chí, văn nghệ sĩ và những người có tầm ảnh hưởng quan trọng trong cộng đồng, trong xã hội. Đấu tranh, ngăn chặn, xử lý nghiêm các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, về đạo đức, lối sống, về “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và các hành vi tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Triển khai xây dựng văn hóa trong doanh nghiệp, xây dựng đội ngũ doanh nhân giỏi, kinh doanh đúng pháp luật, đóng góp có trách nhiệm cho cộng đồng và xã hội.

Phát triển văn hóa, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; phát triển con người toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học là nhiệm vụ của toàn Đảng, của cả hệ thống chính trị và của toàn dân.

Mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức cần phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu trong xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam để văn hóa thực sự “soi đường cho quốc dân đi”; phải gương mẫu chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, của Nhà nước, thực hiện nghiêm đạo đức công vụ, ứng sử văn hóa nơi công sở, góp phần ổn định chính trị, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển văn hóa - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh của địa phương và cơ sở.

Đối với Chỉ thị 38, ngày 7-9-2009 của Ban Bí thư về đẩy mạnh công tác bảo hiểm y tế trong tình hình mới, đây là một trong những chính sách an sinh xã hội ưu việt của Đảng và Nhà nước ta, mang ý nghĩa nhân văn, nhân đạo và có tính chia sẻ sâu sắc trong cộng đồng; là một trong những trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội.

Ở tỉnh ta, qua 15 năm triển khai thực hiện đã nâng cao được nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, của cán bộ, đảng viên và nhân dân về vị trí, vai trò, ý nghĩa của bảo hiểm y tế trong đời sống xã hội; chúng ta đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chính sách và phát triển người tham gia bảo hiểm y tế gắn với nâng cao chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế và triển khai các giải pháp cải tiến quy trình, thủ tục trong khám, chữa bệnh; đã đưa chỉ tiêu bảo hiểm y tế vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội để thực hiện hằng năm và đã nâng tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh từ 56% năm 2012 lên 95,6% năm 2023.

Đã tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực tại các cơ sở khám, chữa bệnh, cải thiện quy trình khám, chữa bệnh, trong đó có khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế; đã phối hợp với bảo hiểm xã hội ứng dụng công nghệ thông tin kết nối liên thông dữ liệu bảo hiểm y tế nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong việc thanh toán, giám định bảo hiểm y tế, bảo đảm quyền lợi và tạo niềm tin của người dân có thẻ Bảo hiểm y tế.

Các cơ sở khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế từ tuyến tỉnh đến cơ sở có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng, giúp người dân được thụ hưởng tốt hơn các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, đây cũng là một trong những giải pháp then chốt để vận động người dân tham gia bảo hiểm y tế.

Đặc biệt, Bệnh viện Đa khoa 1.000 giường đã không ngừng nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh; thực hiện đổi mới phong cách, thái độ phục vụ hướng tới sự hài lòng của người bệnh theo phương châm “Bệnh nhân đến đón tiếp niềm nở, bệnh nhân ở chăm sóc tận tình, bệnh nhân về dặn dò chu đáo”.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng đã thực hiện tốt việc vận động các doanh nghiệp, nhà hảo tâm tham gia đóng góp hỗ trợ thẻ Bảo hiểm y tế và sổ Bảo hiểm y tế tự nguyện cho người dân có hoàn cảnh khó khăn. Trong 4 năm, từ năm 2020 đến năm 2023 đã vận động hơn 3,47 tỷ đồng hỗ trợ 3.038 sổ Bảo hiểm xã hội và trên 12.900 thẻ Bảo hiểm y tế.

Riêng năm 2023, đã vận động 1,28 tỷ đồng, hỗ trợ 2.683 sổ Bảo hiểm xã hội và 1.432 thẻ Bảo hiểm y tế cho bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn đang điều trị bệnh trong dịp Tết Nguyên đán. Chúng ta đánh giá cao tinh thần tương thân tương ái của lãnh đạo doanh nghiệp, của nhà hảo tâm; mong rằng sự quan tâm hỗ trợ, đóng góp đó vẫn được tiếp tục và ngày càng nhiều hơn cho hoạt động nghĩa tình này.

Tuy nhiên, chúng ta cũng phải thẳng thắn nhìn nhận một số mặt còn hạn chế, tồn tại, vướng mắc trong thực hiện chính sách bảo hiểm y tế, trong khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế để sớm có giải pháp khắc phục:

Đó là, công tác tuyên truyền vận động người dân tham gia bảo hiểm y tế nhiều nơi chưa đi vào chiều sâu; việc phát triển người tham gia bảo hiểm y tế thiếu tính bền vững; một số quy định về bảo hiểm y tế còn vướng mắc, bất cập nhưng chậm được sửa đổi, chậm bổ sung nên chưa thu hút người dân tự nguyện tham gia (ngoài những nhóm đối tượng được Nhà nước hỗ trợ, số còn lại trong dân mua bảo hiểm y tế tự nguyện rất ít, chủ yếu là những người lớn tuổi, có nhu cầu khám, chữa bệnh mới tham gia).

Đó là, công tác quản lý khám, chữa bệnh thông tuyến và quy định về thanh toán, quyết toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế chưa chặt chẽ, chưa rõ ràng; danh mục thuốc, thiết bị vật tư y tế để phục vụ bệnh nhân có bảo hiểm y tế chưa đảm bảo, không đủ cung ứng, người bệnh phải mua ở các cửa hàng thuốc; một số cơ sở khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế thiếu bác sĩ chuyên khoa; tình trạng phân biệt đối xử giữa khám, chữa bệnh theo chế độ bảo hiểm y tế và theo cơ chế thương mại vẫn còn xảy ra khá phổ biến.

Đó là, việc xác định đối tượng thuộc diện bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế ở các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp trong các khu, cụm công nghiệp gặp nhiều khó khăn. Không ít doanh nghiệp sử dụng lao động chưa quan tâm đến quyền lợi bảo hiểm y tế của người lao động như không đăng ký số lượng lao động với cơ quan chức năng, còn kéo dài thời gian thử việc hoặc ký hợp đồng ngắn hạn (3 tháng ký hợp đồng một lần); mặt khác, công tác kiểm tra, xử phạt chưa thường xuyên, chưa đủ sức răn đe và thanh tra liên ngành cũng chưa đáp ứng được yêu cầu.

Thực tế qua ý kiến của cử tri và qua trả lời kiến nghị của ngành Bảo hiểm xã hội tại các buổi tiếp xúc cử tri đã cho thấy sự bất cập của bảo hiểm y tế là rất rõ. Tôi xin nêu 4 vấn đề: Một là, các quy định pháp luật hiện hành và năng lực thực hiện chính sách bảo hiểm y tế còn theo hướng bất lợi ở khu vực bảo hiểm y tế tự nguyện và trong khu vực lao động ngoài nhà nước; hai là, mức phí bảo hiểm y tế bình quân đầu người thấp hơn nhiều so với nhu cầu chi phí y tế và quy định trần thanh toán ở mức thấp dẫn đến quyền lợi người tham gia bảo hiểm y tế bị giới hạn; ba là, những yếu tố nguy cơ như mức phí thấp, giải pháp kiểm soát chi phí y tế chưa hiệu quả... đang dẫn tới sự mất cân đối tài chính của quỹ bảo hiểm y tế, đặc biệt là quỹ bảo hiểm y tế tự nguyện; thứ tư là, chương trình bảo hiểm y tế bắt buộc cho người lao động hưởng lương trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước tính khả thi không cao.

Để đạt mục tiêu phát triển người tham gia bảo hiểm y tế, mở rộng diện bao phủ bảo hiểm y tế theo Chỉ thị 38 của Ban Bí thư, Nghị quyết 21 của Bộ Chính trị và các văn bản chỉ đạo của Trung ương, của Tỉnh ủy, tôi xin nhấn mạnh thêm một số việc:

Thứ nhất: Các cấp ủy, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về bảo hiểm y tế; phải làm cho người dân thấu hiểu việc tham gia bảo hiểm y tế là sự chia sẻ với cộng đồng, là quyền lợi của chính mỗi người tham gia, là một hình thức bảo vệ sức khỏe và an toàn cho người dân khi gặp phải rủi ro về sức khỏe, bệnh tật, tai nạn (Bảo hiểm xã hội các cấp cần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền theo hướng chuyên nghiệp cả về nội dung và phương thức tiếp cận người tham gia; phối hợp với ngành Tuyên giáo tăng cường công tác truyền thông để mỗi người dân, mỗi doanh nghiệp hiểu được nghĩa vụ, quyền lợi thiết thực khi tham gia bảo hiểm y tế, từ đó hình thành ý thức tự giác của mỗi người khi tham gia).

Thứ hai: UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện chặt chẽ quy trình lập danh sách cấp thẻ Bảo hiểm y tế ở một số nhóm đối tượng được ngân sách hỗ trợ; nâng cao chất lượng, sử dụng hiệu quả kinh phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế; kịp thời giải quyết các vướng mắc, các vấn đề phát sinh trong thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế; tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát việc giải quyết các chế độ bảo hiểm y tế, sử dụng quỹ bảo hiểm y tế đúng quy định, không để xảy ra tiêu cực, vi phạm pháp luật; quan tâm hơn nữa việc đầu tư trang thiết bị cho ngành Y tế nhằm đảm bảo chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho nhân dân, trong đó có hệ thống khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Thứ ba: Các sở, ngành có liên quan phối hợp chặt chẽ trong thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra về tình hình đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của các doanh nghiệp; cung cấp, trao đổi thông tin về tình hình hoạt động của các doanh nghiệp, việc sử dụng lao động, chi trả tiền lương và các khoản bổ sung khác nhằm đảm bảo các đơn vị sử dụng lao động thực hiện đúng quy định về chính sách, pháp luật bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người lao động; kịp thời xử lý nghiêm các hành vi sai phạm.

Thứ tư: Sở Y tế cần có giải pháp nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế; tinh thần, thái độ, đạo đức nghề nghiệp của người thấy thuốc; phải coi trọng việc bảo đảm sự hài lòng của người có thẻ Bảo hiểm y tế; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý bệnh viện, quản lý bảo hiểm y tế, thực hiện quy tắc ứng xử, cải cách thủ tục hành chính, giảm thời gian chờ đợi của người bệnh nhằm phục vụ tốt hơn cho người bệnh có bảo hiểm y tế; siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong khám, chữa bệnh, mua sắm, đấu thầu và thanh, quyết toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế; chấn chỉnh kịp thời các đơn vị còn sai sót về quy chế chuyên môn, chỉ định sử dụng thuốc điều trị không theo đúng phác đồ, không theo danh mục thuốc trúng thầu, kết hợp thuốc quá nhiều...

Thứ năm: Bảo hiểm xã hội tỉnh cần chủ động nắm bắt, đánh giá những vướng mắc trong thực tiễn để kiến nghị, đề xuất sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật bảo hiểm y tế phù hợp với tình hình thực tế; giải quyết kịp thời, hiệu quả những vấn đề còn vướng mắc, phát sinh đúng quy định, đúng thẩm quyền; triển khai các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân; chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo hiểm y tế.

Phối hợp chặt chẽ với ngành Y tế để nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế, tinh thần thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng kinh phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Nghị quyết 33 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Chỉ thị 38 của Ban Bí thư nhiều nội dung vẫn còn nguyên giá trị cả về lý luận và thực tiễn. Điều quan trọng là chúng ta phải tiếp tục tổ chức thực hiện như thế nào để đạt được kết quả cao nhất, vì vậy chúng ta cần phải có sự tập trung cao, nỗ lực lớn, có sự quyết tâm, quyết liệt hơn nữa trong phát triển sâu rộng, thực chất các phong trào văn hóa, cải thiện điều kiện, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa của nhân dân; phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân thực hiện lộ trình bảo hiểm y tế toàn dân, vì sức khỏe của bản thân, của gia đình và xã hội, mang ý nghĩa nhân đạo và có tính chia sẻ cộng đồng sâu sắc được Đảng, Nhà nước ta hết sức coi trọng, luôn được đề cao trong hệ thống chính sách an sinh xã hội.

Hội nghị đến đây kết thúc, chúc các đồng chí mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công.

(*) Đầu đề do Báo Ấp Bắc đặt