Quản lý điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường theo nguyên lý y học gia đình

Nhân viên y tế khám sàng lọc THA và ĐTĐ cho người dân tại xã Cao Tân (Pác Nặm).

Năm 2018, Sở Y tế triển khai mô hình điểm về quản lý điều trị THA, ĐTĐ theo nguyên lý y học gia đình tại xã Chu Hương(Ba Bể). Năm 2019, mô hình triển khai mở rộng tại 14 trạm Y tế xã còn lại của huyện Ba Bể. Năm 2020 mở rộng mô hình tại 16 xã tại các huyện Bạch Thông, Chợ Đồn, Chợ Mới, Na Rì.

Đến nay, 108/108 Trạm Y tế xã, phường, thị trấn trong tỉnh đã triển khai, duy trì mô hình về quản lý điều trị THA, ĐTĐ theo nguyên lý y học gia đình; trong đó có 47 Trạm Y tế được Viện Vệ sinh Dịch tễ TW và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) hướng dẫn, hỗ trợ quản lý điều trị 7.086 bệnh nhân THA và 1.208 bệnh nhân mắc ĐTĐ.

Năm 2022, ngành Y tế triển khai “Xây dựng mô hình quản lý người bệnh THA và ĐTĐ theo nguyên lý y học gia đình” tại xã Cẩm Giàng (Bạch Thông), thuộc đề tài: “Xây dựng mô hình quản lý người bệnh THA và ĐTĐ theo nguyên lý y học gia đình tại tỉnh Bắc Kạn”. Mô hình này đã triển khai thêm nhiều hoạt động. Trong đó có tiếp cận hộ gia đình để đo huyết áp, điều tra nguy cơ, hướng dẫn người dân tự phát hiện THA và nguy cơ mắc ĐTĐ, hướng dẫn các trường hợp tiền mắc THA, ĐTĐ chế độ dinh dưỡng, vận động, thể dục hợp lí để loại bỏ nguy cơ, giảm tỷ lệ mắc bệnh.

Ông Triệu Đức Trung, 55 tuổi, trú tại thôn Nà Tu, xã Cẩm Giàng (Bạch Thông) cho biết: “Tôi bị tăng huyết áp từ mấy năm trước, nhưng nhiều khi chủ quan không đo huyết áp mà ra hiệu thuốc mua thuốc về uống nên huyết áp không ổn định. Từ khi được cán bộ y tế đến khám, tư vấn, hướng dẫn đo huyết áp nên tôi đã đến trạm y tế lấy thuốc để điều trị và thực hiện đo huyết áp hằng ngày tại nhà. Hiện nay sức khỏe của tôi đã ổn định hơn”.

Tại các địa phương triển khai mô hình, CDC tỉnh đã tổ chức các buổi họp cộng đồng với sự tham dự của Trạm Y tế, nhân viên y tế thôn bản; đại diện chính quyền, các tổ chức, đoàn thể, nội dung tìm hiểu về kiểm soát bệnh không lây nhiễm; tập huấn kiến thức cho nhân viên y tế thôn về phát hiện sớm THA, ĐTĐ tại cộng đồng.

Với mục tiêu thực hiện sàng lọc THA, ĐTĐ ít nhất 90% người dân trong xã từ 40 tuổi trở lên tại hộ gia đình, đội ngũ y tế thôn đến từng hộ gia đình hướng dẫn người dân tự đánh giá nguy cơ mắc bệnh, đi khám sàng lọc, phát hiện sớm THA, ĐTĐ. Các ca bệnh đã được Trạm Y tế lập sổ theo dõi, điều trị và quản lý theo nguyên lý y học gia đình; nhân viên y tế đến tận hộ gia đình tuyên truyền, hướng dẫn, tư vấn người bệnh thay đổi lối sống, tuân thủ điều trị, dinh dưỡng hợp lý và khám sức khỏe định kỳ.

Bác sĩ CKII. Nguyễn Tiến Tôn, Giám đốc CDC tỉnh Bắc Kạn, Chủ nhiệm Đề tài trên cho biết: "Đặc trưng của mô hình là lấy người bệnh thay vì lấy bệnh tật làm trung tâm. Người bệnh được quản lý, theo dõi, liên tục, lâu dài; được tư vấn, điều trị suốt đời, nhằm hạn chế biến chứng, giúp người bệnh khỏe mạnh bình thường để sống chung với bệnh. Các vấn đề của người bệnh được nhìn nhận trong bối cảnh cộng đồng địa phương nơi họ sinh sống, từ đó tiếp cận, loại bỏ yếu tố nguy cơ và các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ điều trị của người bệnh THA và ĐTĐ được tốt hơn. Qua thực tế triển khai mô hình đã tăng tỷ lệ người bệnh được phát hiện sớm, được quản lý điều trị và điều trị đạt mục tiêu; giảm tỷ lệ người mắc bệnh và người bệnh phát hiện muộn, từ đó giảm tỷ lệ bị biến chứng bởi THA và ĐTĐ".

Sau 2 năm thực hiện, mô hình quản lý người bệnh THA và ĐTĐ theo nguyên lý y học gia đình đã hoàn thành các mục tiêu, nội dung đề ra. Hội đồng Khoa học và Công nghệ tư vấn đánh giá, nghiệm thu cấp tỉnh xếp loại khá.

CDC tỉnh Bắc Kạn tiếp tục tham mưu cho Sở Y tế giám sát, hỗ trợ các Trung tâm Y tế huyện, thành phố triển khai chi tiết các hoạt động của mô hình phù hợp với tình hình thực tế để đáp ứng nhu cầu các dịch vụ sàng lọc thường xuyên THA và ĐTĐ và khám bệnh, chữa bệnh cho người dân./.

Phương Thào (CDC Bắc Kạn)