Sâu lắng, tự hào - Chương trình nghệ thuật 'Điện Biên Phủ không bao giờ quên'

Chương trình được tổ chức dưới sự chỉ đạo của Cục Công tác Đảng và Công tác Chính trị, Bộ Công an, quy tụ gần 300 nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công từ nhiều đơn vị nghệ thuật hàng đầu. Dưới sự chỉ huy của Nhạc trưởng Lê Phi Phi, chương trình đã khắc họa lại những khoảnh khắc lịch sử qua âm nhạc và diễn xuất, đem lại cho khán giả những trải nghiệm đầy xúc động và niềm tự hào.

Những tác phẩm trình diễn là các sáng tác thanh nhạc và khí nhạc về Điện Biên Phủ của các nhạc sĩ đã được vinh danh bằng Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật. Các tác phẩm này không chỉ in dấu ấn lịch sử mà còn song hành cùng dân tộc trong mọi thời kỳ.

Chương trình được chia thành hai phần chính: “Chiến Thắng” và “Hồi Tưởng”.

Phần I Chiến Thắng

Mở màn là sự tái hiện của “Tiến quân ca”, kiệt tác của nhạc sĩ Văn Cao, đánh dấu mở đầu cho chuỗi các tác phẩm vinh danh tại Đại hội Văn công Toàn quốc lần thứ nhất năm 1954. “Tiến quân ca” được thể hiện một cách oai hùng bởi dàn đại hợp xướng và dàn nhạc giao hưởng, dưới sự dẫn dắt của nhạc trưởng Lê Phi Phi, người con xuất chúng của nhạc sĩ Hoàng Vân. Bản phối này là sự kết hợp tinh tế giữa giai điệu và hòa âm, giữa tiếng đệm và bè trầm, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật đỉnh cao.

Không gian như bừng lên, tràn ngập niềm vui khi “Chiến thắng Điện Biên” của Đỗ Nhuận vang lên từ dàn kèn của đoàn nghi lễ Công an Nhân dân, tác phẩm đã đoạt Giải Nhì tại Đại hội Văn công năm 1954. “Chiến thắng Điện Biên” không chỉ là bản nhạc, mà còn là hồi ức về những ngày đấu tranh gian khổ, là niềm hân hoan của chiến thắng mang lại hòa bình cho đất nước.

NSƯT Nguyễn Huy Đức cùng Hợp xướng A cappella đã xuất sắc tái hiện “Hò kéo pháo”.

Các ca khúc như “Mùa lúa chín” của Hoàng Việt, “Biết ơn chị Võ Thị Sáu” của Nguyễn Đức Toàn, “Bác đang cùng chúng cháu hành quân” của Huy Thục, cùng nhau vẽ nên bức tranh đa sắc về cuộc đấu tranh thiêng liêng, bảo vệ tổ quốc khỏi kẻ xâm lược.

Một điểm nhấn đáng nhớ trong chương trình là sự tái hiện của ca khúc “Quê tôi giải phóng” bởi nhạc sĩ Văn Chung, một giai điệu đã trở thành biểu tượng của những năm đầu hòa bình. Nhạc sĩ Lưu Quang Minh đã tạo nên sự cộng hưởng giữa âm nhạc mới và ca khúc gốc, khiến bài hát có sức cuốn hút tự nhiên mà khó cưỡng. Sự pha trộn tài tình giữa cây đàn tính truyền thống của người Tày và sự hùng tráng của dàn nhạc giao hưởng cùng hợp xướng đã mở ra một không gian âm nhạc sâu lắng, là bệ phóng cho giọng ca Đào Tố Loan. Với chất giọng trong trẻo, mạnh mẽ nhưng mềm mại, mượt mà và truyền cảm, Đào Tố Loan đã khắc họa sinh động cảm xúc của người dân trong ngày hòa bình trở về. Giọng hát của cô, khi kết hợp với dàn hợp xướng và dàn nhạc giao hưởng, luôn nổi bật và lôi cuốn, tạo nên một hiệu ứng nghệ thuật không thể lẫn vào đâu được. Lưu Quang Minh, với sự am hiểu sâu sắc về hòa âm và phức điệu, đã nâng cao giá trị của tác phẩm gốc lên một tầm cao mới, mở rộng biên độ của thể loại giao hưởng và hợp xướng, đồng thời làm nền cho giọng hát solo đầy truyền cảm.

Phần II Hồi Tưởng: Truyền tải thông điệp về Điện Biên Phủ - biểu tượng của một Việt Nam độc lập, tự chủ, và phát triển. Bao gồm các tác phẩm như “Fantaisie cho piano và dàn nhạc” trên chủ đề “Mừng Chiến thắng Tây Bắc” của Đặng Đình Hưng và Diran Tavityan, “Du kích sông Thao” của Đỗ Nhuận, “Người chiến sĩ ấy” của Hoàng Vân. Kết thúc chương trình là bản “Giao hưởng hợp xướng Điện Biên Phủ”, gồm 4 chương của nhạc sĩ Hoàng Vân.

Nghệ sĩ piano Bích Trà, con gái của NSND Trà Giang, đã mở màn cho phần này với “Fantaisie cho piano và dàn nhạc” dựa trên bài hát “Mừng chiến thắng Tây Bắc” của Đặng Đình Hưng, được phóng tác bởi Diran Tavityan. Bích Trà đã chinh phục khán giả với kỹ thuật piano điêu luyện và tinh thần Việt Nam qua từng ngón đàn, biểu diễn cùng Dàn nhạc Giao hưởng Quốc gia Việt Nam dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng Lê Phi Phi.

Bản “Giao hưởng hợp xướng Điện Biên Phủ” của nhạc sĩ Hoàng Vân là một tác phẩm đầy ý nghĩa, phản ánh tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam trong chiến thắng lịch sử. Hoàn thành vào cuối năm 2004, tác phẩm này bao gồm Phần mở đầu và 4 chương nhạc, với sự kết hợp của hợp xướng và bốn giọng: Soprano, Alto, Ténor và Basse. Hoàng Vân đã cố gắng tạo ra một tác phẩm kế thừa truyền thống nhưng vẫn mang đậm dấu ấn của thời đại hiện đại, đạt được điều này bằng cách xây dựng dưới hình thức liên khúc giao hưởng. Đây được coi là đỉnh cao cuối cùng trong sự nghiệp sáng tác của ông.

Dàn nhạc đã trình diễn bản “Giao hưởng hợp xướng Điện Biên Phủ” của nhạc sĩ Hoàng Vân một cách xuất sắc, tái hiện không chỉ những giai điệu mà còn cả tinh thần hào hùng của chiến thắng Điện Biên Phủ. Các phần của tác phẩm được trình bày một cách mạch lạc, từng chương mở ra như những trang sách lịch sử sống động.

Phần mở đầu (Ouverture): Đặt nền tảng cho không khí trang trọng và hào hùng của toàn bộ tác phẩm, mở ra với những âm vang mạnh mẽ, đánh thức tinh thần chiến đấu và tự hào dân tộc.

Chương 1: Tái hiện không khí chiến trường với sự kết hợp của tiếng trống và tiếng kèn, mang đến cảm giác căng thẳng và sôi động, như thể chúng ta đang chứng kiến những trận đánh ác liệt.

Chương 2: Phản ánh cuộc sống hậu phương, với những giai điệu dịu dàng hơn, thể hiện niềm tin và sự ủng hộ của nhân dân đối với chiến sĩ, là nguồn động viên vô giá trong những ngày đấu tranh.

Chương 3: Mô tả sự kiên cường và quyết tâm của quân và dân Việt Nam thông qua những đoạn nhạc mạnh mẽ và quyết liệt, như một lời khẳng định sức mạnh tinh thần không gì có thể lay chuyển.

Chương 4: Kết thúc tác phẩm với bài hát của các chiến sĩ trẻ, thể hiện niềm vui chiến thắng và tương lai tươi sáng, là lời hứa về một Việt Nam hòa bình, thịnh vượng.

Dàn nhạc giao hưởng và hợp xướng đã sử dụng đầy đủ các nhóm nhạc cụ để thể hiện trọn vẹn các cung bậc cảm xúc của tác phẩm. Sự phối hợp giữa các nhạc công và ca sĩ hợp xướng đã tạo nên một bức tranh âm nhạc sống động, phản ánh một cách chân thực và sâu sắc chiến thắng Điện Biên Phủ.

Nhạc trưởng Lê Phi Phi, với kinh nghiệm và tài năng của mình, đã dẫn dắt dàn nhạc qua mỗi chương của tác phẩm, từ việc xây dựng không khí, điều chỉnh động lực, đến việc nhấn mạnh các điểm nhấn âm nhạc, đảm bảo mỗi phần của tác phẩm đều được truyền tải một cách mạnh mẽ và đầy cảm xúc. Sự chỉ huy của ông đã giúp khán giả cảm nhận được sức mạnh của âm nhạc trong việc tái hiện một sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc.

Những yếu tố kỹ thuật đã đóng góp không nhỏ vào thành công rực rỡ của chương trình nghệ thuật. Về mặt ánh sáng, dù sở hữu hệ thống chiếu sáng tiên tiến nhất, nhà hát đã biết cách sử dụng một cách khéo léo, không hề lạm dụng mà chỉ tô điểm một cách phù hợp với nội dung và bối cảnh của từng màn trình diễn. Điểm nổi bật là hệ thống âm thanh, với chất lượng đỉnh cao, đã tạo nên một không gian âm thanh ba chiều sống động, cho phép khán giả cảm nhận từng âm vang một cách rõ ràng và tự nhiên, như thể chúng đang được phát ra trực tiếp từ nguồn gốc, chứ không qua bất kỳ sự can thiệp nào của hệ thống loa phóng thanh.

*

“Điện Biên Phủ không bao giờ quên” không chỉ là chương trình nghệ thuật mà còn là bài học lịch sử sống động, là nguồn cảm hứng bất tận cho thế hệ trẻ và là lời tri ân sâu sắc đến những anh hùng đã ngã xuống vì độc lập tự do của Tổ quốc. Chương trình đã khép lại trong tiếng vỗ tay không ngớt của khán giả, để lại trong lòng mỗi người một cảm xúc khó quên về một thời đại hào hùng và một tinh thần Việt Nam bất diệt.

Phạm Việt Long