Trại giam Thủ Đức: Hướng thiện cho những phận người lầm đường lạc lối

Ngôi nhà thứ 2 của phạm nhân

Thượng tá Phạm Thị Minh Hải - Phó giám thị trại giam Thủ Đức (Z30D thuộc Cục C10, Bộ Công an) cho biết, trại giam Thủ Đức thuộc diện lớn nhất nước hiện nay, có 8 phân đội, 8 đội nghiệp vụ, đóng trên địa bàn xã Tân Đức, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận, giáp ranh với 9 xã, thị trấn thuộc ba tỉnh Đồng Nai, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu. Giai đoạn hiện tại trại đang giáo dục, rèn luyện cho hơn 6.000 phạm nhân.

Trong dịp lễ 2/9 năm nay, trại giam Thủ Đức có 62 trường hợp được hưởng đặc xá. Ảnh: Chí Hùng

“Ở đây, chúng tôi đang nỗ lực xây dựng trại giam Thủ Đức văn minh, thân thiện, nghĩa tình. Những mảnh đời lầm lỡ khi đến nơi này, chúng tôi xem như người thân để giúp họ hướng đến tương lai một cách tích cực nhất…”, Thượng tá Hải chia sẻ.

Những ngày tháng 9, phạm nhân ở đây nôn nao trong không khí lễ đặc xá. Toàn trại có 62 người thuộc diện đặc xá đợt này, nhiều người được trở về với gia đình. Còn những người ở lại, vẫn đang từng ngày nỗ lực cho ngày về không xa phía trước...

Đó là nữ phạm nhân Trần Hà Duy (33 tuổi) ở phân trại 3, cựu sinh viên từng bị tuyên án tử hình về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy”, sau đó được Chủ tịch nước ân giảm xuống chung thân.

Mở đầu câu chuyện, Duy chủ động nhắc lại chuyện cũ: "Thời gian trước khi vào trại, với mức án tử hình, em gần như tuyệt vọng, chán chường, cứ khóc suốt. Thế rồi khi đón nhận được tình cảm ở đây; cán bộ xem em như đứa em, các phạm nhân khác với em như anh em một nhà. Thứ tình cảm đó như cứu vớt cuộc đời em, tái sinh ra em lần nữa và em xem đây là ngôi nhà thứ hai của mình…”.

Phạm nhân Trần Hà Duy tìm lại niềm lạc quan cuộc sống và đang phấn đấu từng ngày cho ngày về không xa. Ảnh: Chí Hùng

Nữ phạm nhân kể thêm, niềm vui của mình là sau mỗi giờ lao động là đọc sách. Hà Duy khoe: “em đọc hết sách và phần nhiều là kinh Phật trong thư viện phân trại, để tìm sự bình yên trong tâm hồn. Với em mọi thứ giờ chỉ là sự lạc quan, hướng về tương lai, sẽ cố gắng phấn đấu…

Em biết với tội chung thân của em thì ngày về xa lắm, nhưng em có niềm tin, có sự phấn đấu từng ngày thì ngày về sẽ ngắn lại”.

Hiện tại Hà Duy đang phấn đấu để sớm được giảm từ án chung thân xuống án có thời hạn.

Một phạm nhân khác là Tạ Thị Phương Anh (46 tuổi) từng trượt dài, bất cần đời vì nhiễm HIV và bị án tù 4 năm về tội “mua bán trái phép chất ma túy”.

Nữ phạm nhân kể, khi mới nhập trại đã từng tỏ thái độ đàn chị, ngang bướng, vô kỷ luật vì chẳng còn gì để mất. “Cán bộ cứ tỷ tê, nhỏ nhẹ tâm sự đã làm tôi cảm động, cảm hóa con người tôi. Từ đó giúp tôi nhận ra đời còn nhiều điều tốt đẹp, ít ra còn có người mẹ già đang chờ tôi trở về”.

Phạm nhân Tạ Thị Phương Anh rơi nước mắt khi nhắc tới mẹ già. Ảnh: Chí Hùng

Hiện phạm nhân này là tổ trưởng tự quản lao động, trong tổ có 35 nữ phạm nhân khác. Từ một người tuyệt vọng, giờ người phụ nữ này đã trở thành điểm tựa, là người để trút bầu tâm sự, tư vấn cho các chị em phạm nhân ở đây.

Nữ phạm nhân cho biết, do được trại cấp phát thuốc đặc trị đều đặn nên hiện sức khỏe của mình khá tốt.

Trong thời gian thụ án, Phương Anh được hai lần giảm án là 8 và 12 tháng tù. Nữ phạm nhân mong mỏi từng ngày để trở về, phụng dưỡng, báo hiếu mẹ già, bởi những năm tháng đầy lỗi lầm của mình đã lấy đi nhiều nước mắt của mẹ.

Được biết, Ban giám thị trại giam Thủ Đức đã phát động nhiều phong trào thi đua trong phạm nhân. Điển hình là phong trào gây quỹ “Tấm lòng vàng” kịp thời giúp đỡ những phạm nhân có hoàn cảnh khó khăn, đau bệnh, không có người thăm nuôi….

Chính sự đối đãi tình cảm đó khiến những phạm nhân, dù là dân anh chị ở ngoài đời hay những người tuyệt vọng, bất cần đời cũng thức tỉnh, 'quay về' gây dựng cuộc đời mới.

Người bạn đồng hành trong quá trình cải tạo của phạm nhân

Khi chia sẻ với chúng tôi, Ban giám thị, cán bộ Trại giam Thủ Đức thường dùng cụm từ “giáo dục, lao động và rèn luyện”, để nói về quá trình cải tạo của các phạm nhân đang thụ án nơi đây.

Thượng tá Phạm Thị Minh Hải cho biết: “Chúng tôi xác định giáo dục là quan trọng nhất trong công tác quản lý giam giữ. Mỗi phạm nhân khi đến đây, đều được nắm bắt kỹ lưỡng về gia cảnh, tâm tư tình cảm; từ đó tìm cách giáo dục, rèn luyện họ ngày càng tiến bộ, tích cực trong suy nghĩ, hành động…”.

Thượng tá Phạm Thị Minh Hải - Phó giám thị trại giam Thủ Đức. Ảnh: Chí Hùng

Thượng úy Trần Thị Linh, cán bộ đội Giáo dục – hồ sơ, chia sẻ, với mỗi phạm nhân đến với trại giam Thủ Đức đều trải qua một quá trình giáo dục kỹ lưỡng qua những giai đoạn khác nhau như: đầu vào (giai đoạn nhập trại), giai đoạn giữa (rèn luyện) và giai đoạn đầu ra (tái hòa nhập cộng đồng). Theo Thượng úy Linh, trại dựa trên nòng cốt là khung của Cục C10, Bộ Công an đưa ra nhưng nhuẫn nhuyễn, kết hợp nhiều phương pháp, giữa lý luận và thực tiễn những câu chuyện để phạm nhân dễ tiếp nhận nhất.

“Chúng tôi đặt mình vào hoàn cảnh của họ, xem họ như người thân để dễ dàng nắm bắt tâm lý, chia sẻ với họ những khó khăn, áp lực để động viên, cùng nhau định hướng cho tương lai.

Chính vì vậy chúng tôi thực sự là những người bạn. Có những anh chị đã chấp hành xong án, trở về xã hội, nhưng cán bộ giáo dục như chúng tôi vẫn có mối dây liên hệ. Họ có khó khăn, áp lực trong cuộc sống thì có thể liên hệ để chia sẻ. Chúng tôi kịp thời động viên, san sẻ để vượt qua áp lực, hướng đến cuộc sống ổn định”, Thượng úy Linh kể.

Bộ phận giáo dục của Thượng úy Linh hiện có 7 cán bộ, luân phiên xuống các phân trại để thực hiện công tác giáo dục.

Trại giam Thủ Đức hiện có hơn 6.000 phạm nhân đang cải tạo và đây là trại giam lớn nhất nước. Ảnh: Chí Hùng

Ngoài ra, đội ngũ cán bộ giáo dục này còn tổ chức các lớp xóa mù cho các phạm nhân không biết chữ, với niên hạn 1 năm và phối hợp cùng Phòng giáo dục huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận cấp chứng chỉ cho phạm nhân hoàn thành. Bên cạnh đó, tại phân trại 1, nhóm cán bộ giáo dục còn tổ chức lớp dạy tiếng Việt cho phạm nhân người nước ngoài đang thụ án.

Thượng úy Linh cho biết thêm, nhóm cán bộ giáo dục ban ngày giáo dục phạm nhân, tối về còn dạy ôn bài cho các chiến sĩ nghĩa vụ, chờ thi vào các trường CAND.

Thượng úy Linh, một giáo viên người miền Trung, chuyển ngành mặc quân phục CAND, gắn bó với công tác giáo dục những người lầm lỡ cũng như nhiều cán bộ ở trại giam đã xem cả cuộc đời gắn liền với mảnh đất đầy tình người này.

Đàm Đệ