USV - lợi thế hiếm hoi của Ukraine trong cuộc đọ sức với Nga trên biển

Chiến thuật USV bầy đàn của Ukraine

Dập dềnh trên sóng nước, những chiếc xuồng không người lái (USV) đi biển của Ukraine tản ra và tiến nhanh về phía chiến hạm Nga, sử dụng chiến thuật bầy đàn. Các chuyên gia quân sự cho rằng chiến thuật này đã chứng minh độ hiệu quả chết người trước lực lượng hải quân Nga vốn thống trị khu vực Biển Đen.

Các USV biển của Ukraine ở trong kho. Ảnh: Nytimes.

Trong khi đó, đóng an toàn bên trong một căn phòng cách xa những USV đó hàng trăm kilomet, các trắc thủ USV Ukraine đẩy cần lái để tăng tốc xuồng, rồi vê chỉnh góc quay của camera gắn trên USV, liên tục đặt mục tiêu trong tầm ngắm. Còn trên tàu chiến, các thủy thủ Nga khai hỏa chống trả bằng súng máy hạng nặng.

Trận hải chiến ngắn ngủi giữa người và USV diễn ra trong vài phút, theo lời kể của nhóm trắc thủ điều khiển USV của Ukraine. Một USV lao nhanh tới rất gần chiến hạm Nga. Một viên đạn bắn trúng khối thuốc nổ 250kg trên xuồng không người lái, kích hoạt vụ nổ làm thủng thân tàu tuần tra của Nga - tàu Sergey Kotov.

Trắc thủ của USV nói trên cho biết: “Khi chúng tôi đánh trúng mục tiêu, toàn bộ đơn vị ngập tràn cảm xúc”.

Trắc thủ này chỉ cho phép phóng viên công bố biệt danh của anh ta, là Mười Ba. Anh ta đang mô tả lại trận đánh trên biển vào ngày 14/9/2023, tức là cách đây khoảng hơn 2 tháng. Trận đó là một trong hàng chục trận đụng độ giữa đôi bên trong năm vừa qua, sử dụng các USV do Ukraine chế tạo, theo quân đội Ukraine.

Những vụ tấn công như thế là điểm sáng hiếm hoi trong cả một năm đầy thất vọng đối với Ukraine, khi quân đội nước này không đạt được đột phá nào trên thực địa.

Viên trắc thủ USV kể tiếp: “Lúc đó toàn đội cùng reo hò, chúc mừng lẫn nhau”.

Tuy nhiên, phía Bộ Quốc phòng Nga giai đoạn đó tuyên bố rằng tàu chiến Sergey Kotov đã đẩy lui một cuộc tấn công bằng 5 USV biển của đối phương.

Nhà Trắng cổ xúy cho cách tiếp cận mới của Ukraine

Việc sử dụng drone biển như thế này là một thế mạnh hiếm hoi của Ukraine trong cuộc xung đột vũ trang với Nga. Nhà Trắng cổ xúy cho ý tưởng này và ban lãnh đạo Ukraine lựa chọn cách tiếp cận đó. Ý tưởng chính ở đây là bổ sung kho vũ khí do phương Tây cung cấp bằng các vũ khí khí tài do Ukraine sản xuất trong nước, bao gồm các hệ thống đổi mới như đội USV.

Ukraine sẽ phải dựa mạnh vào viện trợ quân sự trong tương lai gần trong một cuộc xung đột với phần lợi thế toàn cục nghiêng về phía Nga - quốc gia đông dân hơn và có năng lực công nghiệp mạnh hơn nhiều. Hiện nay dư luận đang hoài nghi về viện trợ của phương Tây trong bối cảnh Quốc hội Mỹ đã trì hoãn bỏ phiếu về viện trợ quân sự cho Ukraine.

Đối mặt với những trở ngại như vậy, chính quyền Tổng thống Mỹ Biden đang thúc đẩy các liên doanh giữa các nhà sản xuất vũ khí của Mỹ và Ukraine. Tổng thống Ukraine Zelensky đã gặp gỡ tổng giám đốc điều hành các nhà thầu quân sự Mỹ trong chuyến thăm Washington mới đây.

Một số nhân vật trong quân đội Mỹ muốn Ukraine theo đuổi chiến lược “giữ và xây”. Nội dung chiến lược này là Ukraine tập trung giữ vững các lãnh thổ họ đang kiểm soát, đồng thời xây dựng năng lực tự sản xuất vũ khí của riêng họ trong năm 2024.

Khi chiến dịch phản công của Ukraine đã khựng lại và Ukraine ít có cơ hội tiến thêm trên bộ, mục tiêu thực tế hơn đặt ra cho họ là tạo ra mối đe dọa đủ mạnh cần thiết bằng các thiết bị không người lái tầm xa và tên lửa tầm xa, nhằm hướng tới đàm phán thực chất với Nga vào cuối năm tới (2024) hoặc năm 2025.

Trong một thông cáo sau cuộc họp vào tháng 12 này về công nghiệp quốc phòng nội địa của Ukraine, Nhà Trắng nói rằng mục tiêu là “thúc đẩy một nền tảng công nghiệp quốc phòng Ukraine mạnh mẽ, tự lực cánh sinh nắm bắt được văn hóa đổi mới của Ukraine và cung cấp sản phẩm vật chất đáp ứng nhu cầu quân sự khẩn cấp”.

Theo thông cáo trên, Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ gửi một cố vấn tới Bộ Quốc phòng Ukraine để giám sát quá trình hợp tác.

Các nhá mày chế tạo máy bay quân sự và tên lửa đạn đạo liên lục địa ở Ukraine từng là hòn đá tảng của ngành công nghiệp quân sự Liên Xô. Nhưng vào cuối Chiến tranh Lạnh và khi Ukraine tách ra khỏi Liên Xô, nhiều nhà máy như vậy rơi vào tình trạng lạc hậu trầm trọng.

Mặc dầu vậy, các nhà sản xuất vũ khí nội địa của Ukraine vẫn bảo đảm được khoảng 20% nhu cầu của quân đội Ukraine kể từ khi Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine vào tháng 2/2022, theo Serhiy Hrabsky - một nhà phân tích quân sự từng là đại tá quân đội.

Ukraine sản xuất xe tăng, xe thiết giáp, 1 khẩu pháo tự hành, đạn pháo và tên lửa chống tăng dẫn đường bằng laser. Tuy nhiên, tiềm năng lớn nhất của nước này được thể hiện trong các hệ thống sáng tạo đã được chứng minh qua thực chiến.

Các USV gây nổ - một loại vũ khí hải quân mới, được Ukraine triển khai lần đầu tiên trong cuộc chiến phòng ngự trước quân đội Nga. Kiev vận hành 2 chương trình sản xuất, mỗi dự án thuộc một trong hai cơ quan tình báo của Ukraine (Tổng cục Tình báo quốc phòng và Cơ quan tình báo nội địa).

Bên trong kho USV của Ukraine

Quân đội Ukraine đã cung cấp một trắc thủ USV cho báo chí phương Tây phỏng vấn trong tháng 12 này và cho phép phóng viên tham quan một xưởng USV cùng một nơi cất trữ các USV đó, với điều kiện không được tiết lộ về địa điểm.

Mục đích cuộc tham quan này, theo Tổng cục Tình báo quốc phòng Ukraine, là nhằm chứng tỏ năng lực tự lực cánh sinh của Ukraine trong bối cảnh Quốc hội Mỹ xem xét việc có cung cấp thêm viện trợ quân sự cho Ukraine hay không.

Hải quân Ukraine cho biết, kể từ khi triển khai ở Biển Đen, các USV như thế này đã gây hư hại và làm đắm hàng chục tàu Nga. Đồng thời, cùng với các tên lửa do phương Tây cung cấp, các USV đó buộc Nga phải di chuyển tàu thuyền khỏi cảng Sevastopol - nơi đặt trụ sở của 4 hạm đội của Nga.

Bên cạnh đó, USV còn giúp bảo đảm hành lang trên biển cho Ukraine xuất khẩu ngũ cốc - mặt hàng thiết yếu đối với nền kinh tế Ukraine. Chúng cũng đẩy lực lượng phóng tên lửa của Nga ra xa hơn, giúp phòng không Ukraine có thêm thời gian đối phó.

Ukraine vẫn chưa tiết lộ quy mô đội USV của mình.

Mười Ba nói: “Không ai có trải nghiệm sử dụng USV biển như chúng tôi. Không có giáo viên hướng dẫn, không có sách giáo khoa. Hiện chúng tôi đang tự viết cả giáo trình”.

Trong nhà kho, có hàng chục xuồng máy tốc độ cao được sơn màu đen và xám, để khó bị phát hiện trên biển và trong đêm.

Một số USV như vậy chỉ được gắn camera để trinh sát. Một số có cơ chế thả thủy lôi vào đường đi của tàu Nga. Đa số được gắn nút kích hoạt ở mũi để kích nổ chất nổ mạnh khi va chạm.

Các trắc thủ trong phòng tác chiến sử dụng các bộ điều khiển để lái USV. Số USV này được thiết kế để tấn công bầy đàn theo nhóm 6 hoặc hơn, tăng cường xác suất vượt qua hệ thống phòng ngự (như súng máy gắn trên boong) và tiến về thân tàu Nga.

Các trắc thủ Ukraine cho biết hôm 10/11, USV Ukraine triển khai tấn công theo bầy đàn đã làm chìm 2 tàu đổ bộ của Nga đang đậu tại một vịnh ở Crimea.

Nga đã đáp trả bằng gây nhiễu điện tử và bằng cách đặt các chướng ngại vật ở cửa các hải cảng, gắn súng máy trên tàu chiến và di chuyển tàu ra ngoài tầm hoạt động của USV Ukraine. Mười Ba cho biết cả Ukraine và Nga đều đang không ngừng học hỏi, rút kinh nghiệm từ thực tế.

Trung Hiếu/VOV.VN biên dịch Nguồn: New York Times