Vàng hạ nhiệt sau hàng loạt chỉ đạo 'nóng'

Giá vàng tăng gây nên những làn sóng mua vào – bán ra trên thị trường. Ảnh: M.Hoa.

Kể từ sau đại dịch Covid-19, giá vàng thế giới liên tục tăng cao và duy trì quanh ngưỡng 2.000 USD/ounce từ cuối năm 2023. Đến tháng 4/2024, giá vàng thế giới đã phá vỡ kỷ lục, vọt lên gần 2.400 USD/ounce, cao hơn rất nhiều so với mức giá trung bình năm 2019 - giai đoạn trước đại dịch.

Theo phân tích của các chuyên gia, giá vàng thế giới tăng cao do tác động kép từ chính sách tiền tệ và bất ổn kinh tế - địa chính trị. Bối cảnh bất ổn kinh tế và địa chính trị gia tăng cũng góp phần củng cố vị thế "vùng trú ẩn an toàn" của vàng, khiến nhà đầu tư tìm kiếm nơi cất giữ tài sản an toàn và sinh lời.

Trên thực tế, có rất nhiều yếu tố hỗ trợ vàng trên thị trường thế giới cả trong ngắn hạn và dài hạn. Chưa kể nhu cầu vàng ở Trung Quốc vẫn không ngừng gia tăng, đồng thời, dữ liệu gần đây cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ và nhiều quốc gia Trung Đông cũng đang mua vàng thỏi.

Một cuộc khảo sát vàng của Kitco News cho thấy phần lớn các chuyên gia tin rằng giá vàng có thể đạt hoặc vượt qua mức cao nhất mọi thời đại. Trong số 14 nhà phân tích Phố Wall đã tham gia Khảo sát vàng của Kitco News, có tới 11 chuyên gia, chiếm 79%, dự kiến sẽ thấy giá vàng tiếp tục tăng cao hơn vào tuần tới; chỉ có 2 nhà phân tích, tương đương 14%, dự đoán giá sẽ giảm. Một chuyên gia duy nhất, chiếm 7% tổng số, nhận thấy vàng có xu hướng đi ngang trong tuần tới.

Trong nước, vào những tháng cuối năm 2023 và đầu năm 2024, giá vàng đã liên tục lập đỉnh mới, giá vàng SJC đã có lúc đạt đỉnh tháng 4 là 85 triệu đồng/lượng và sang tháng 5 đã vượt 90 triệu đồng/lượng. Đây là mức giá cao nhất trong lịch sử của thị trường vàng Việt Nam.

Biến động giá vàng xảy ra liên tiếp khiến thị trường rung lắc mạnh. Có những ngày giá vàng leo dốc một cách thẳng đứng, biên độ thay đổi giá lớn qua mỗi lần tăng giá. Có thời điểm, giá vàng trong nước chênh lệch với giá vàng thế giới lên tới 20 triệu đồng/lượng. Giá vàng thế giới tiếp tục lập đỉnh mới, đẩy giá vàng trong nước tiếp tục tăng lên. Bình quân 4 tháng đầu năm 2024 tăng 20,75%.

Ở thời điểm hiện tại, sau hàng loạt chỉ đạo nóng của Chính phủ về việc thanh tra thị trường vàng, theo đó, mua bán vàng phải có hóa đơn điện tử và sau 6 phiên đấu thầu vàng, giá vàng miếng thương hiệu quốc gia đang được giao dịch quanh mức 87,70 – 90,40 triệu đồng/lượng. Dù đà tăng của giá vàng trong nước vẫn cao song đã phần nào được hãm lại, chênh lệch giữa thương hiệu vàng SJC với giá thế giới đã rút ngắn còn khoảng 15,5 triệu đồng/lượng. Trong khi trước đó, đã có lúc giá vàng trong nước cao hơn giá vàng thế giới đến 20 triệu đồng/ lượng.

Theo ông Nguyễn Minh Tuấn - Tổng Giám đốc AFA Capital, về dài hạn cần phải nhìn nhận vàng miếng như kênh đầu tư để quản lý bằng thuế, phí. Thị trường vàng trang sức giải quyết thông qua thuế nhập khẩu, thuế VAT.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đức Hùng Linh - chuyên gia kinh tế và là nhà sáng lập của Think Future Consultancy, giá vàng trong nước chênh cao với giá vàng thế giới không hẳn là do sóng vàng thế giới, cũng không phải do nhu cầu mua vàng. Chênh lệch giá vàng tăng lên mức cao nhất lịch sử vào tháng 9/2022, tương đương 42% giá vàng thế giới.

Theo ông Linh, từ tháng 9/2022 đến tháng 7/2023 là 10 tháng tĩnh lặng đi ngang của giá vàng trong nước, trong khi giá vàng thế giới dao động mạnh, tăng 10% rồi giảm 3%. Thời điểm này tương đối trùng lặp với giai đoạn các ngân hàng tăng mạnh lãi suất đồng Việt Nam để ổn định tỷ giá. Chứng khoán và bất động sản cùng thoái trào, nhưng vàng cũng không thể tạo sóng ngay cả khi vàng thế giới tăng. Vậy tăng lãi suất có thể là một liều thuốc hạ sốt cho chênh lệch giá vàng.

Còn giai đoạn từ tháng 8/2023 đến hiện tại, giá vàng trong nước và thế giới cùng có xu hướng tăng. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ thì có 2 giai đoạn giá vàng trong nước tăng, trong khi giá vàng thế giới đi ngang, nới rộng chênh lệch giá vàng lên 32% và 26%. Lãi suất thấp, kênh chứng khoán và bất động sản đều trầm lắng, nương theo giá vàng thế giới thì vàng trong nước rất dễ tạo sóng. Khi nhận thấy rằng giá vàng trong nước và chênh lệch giá vàng không hoàn toàn phản ánh cân đối cung và cầu, việc giảm chênh lệch giá vàng không thể chỉ dựa vào việc nhập khẩu vàng ồ ạt để bình ổn giá. Hành động này không chỉ đi chệch mục tiêu, mà còn lãng phí các nguồn lực dự trữ không cần thiết.

Giới chuyên gia cho rằng, giá vàng trong nước và chênh lệch giá vàng không hoàn toàn phản ánh cân đối cung và cầu, việc “trị" chênh lệch giá vàng không thể chỉ dựa vào việc nhập khẩu vàng ồ ạt để bình ổn giá. Việc đó không chỉ đi chệch mục tiêu mà còn lãng phí các nguồn lực dự trữ không cần thiết. Các biện pháp hành chính trở nên đặc biệt quan trọng để đảm bảo sự minh bạch và ngăn chặn thao túng giá. Thanh tra thị trường vàng, yêu cầu sử dụng hóa đơn, điều tra hành vi thao túng... sẽ không tốn dự trữ ngoại hối mà lại có thể mang tới hiệu quả cao tức thì.

T.Hằng