Vì sao nhiều tập đoàn Mỹ đổ tiền vào các startup kỳ lân Indonesia?

Bất chấp ảnh hưởng từ dịch Covid-19, những tập đoàn Mỹ như Google và Microsoft vẫn đổ tiền đầu tư vào các kỳ lân Indonesia (những công ty tư nhân có giá trị hơn 1 tỷ USD). Số tiền đầu tư vào các công ty như Gojek và nền tảng thương mại điện tử Tokopedia và Bukalapak dự kiến đạt hàng trăm triệu USD trong năm nay.

Theo Nikkei Asian Review, các công ty công nghệ Mỹ thừa nhận rằng Indonesia là một thị trường quá lớn để bỏ qua. Quốc gia Đông Nam Á có dân số đông thứ 4 thế giới, chiếm 1/3 tổng sản lượng kinh tế khu vực. Hiện tại, tầm quan trọng của các khoản đầu tư vào Indonesia thậm chí còn tăng lên sau xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc - thị trường lớn nhất châu Á.

Tháng 11, Tokopedia và Bukalapak là hai công ty Indonesia mới nhất nhận đầu tư từ các công ty công nghệ Mỹ. Hồi đầu tháng, Microsoft tuyên bố đã thực hiện "một khoản đầu tư chiến lược vào Bukalapak". Nhà cung cấp phần mềm Mỹ tham gia vòng tài trợ 100 triệu USD, cùng với quỹ tài sản GIC, PT Elang Mahkota Teknologi và tập đoàn truyền thông địa phương Emtek Group.

Ồ ạt đổ tiền

Google và Temasek của Singapore được cho là đã rót 350 triệu USD vào nền tảng thương mại điện tử Tokopedia. Hồi tháng 6, Facebook và PayPal cũng bơm tiền cho Gojek. Các khoản đầu tư kể trên là minh chứng cho bước tiến lớn của Indonesia về hệ sinh thái kỹ thuật số và tiềm năng tăng trưởng.

Theo báo cáo của Google, Temasek và Bain & Company, nền kinh tế Internet Indonesia đã tăng hơn 5 lần trong vòng 5 năm, đạt 44 tỷ USD vào năm 2020 và là nền kinh tế lớn nhất khu vực. Báo cáo dự báo thị trường sẽ đạt 124 tỷ USD vào năm 2025, giúp quần đảo giữ vị thế nền kinh tế kỹ thuật số hàng đầu khu vực.

"Đầu tư vào những công ty khởi nghiệp như các kỳ lân Indonesia là một cơ hội tuyệt vời để xây dựng vị thế vững chắc trong hệ sinh thái", ông Hanno Stegmann, Giám đốc hãng đầu tư BCG Digital Ventures, khẳng định.

"Điều đó cho phép các công ty Mỹ tạo dựng vị thế rõ ràng trong hệ sinh thái, và tất nhiên từ đó, mở rộng sự hiện diện kinh doanh với dấu ấn mạnh mẽ hơn trong mối quan hệ", ông Stegmann nói thêm.

Những công ty công nghệ lớn của Mỹ như Google, Facebook đổ tiền vào các kỳ lân Indonesia.

Một trường hợp điển hình là khoản đầu tư của Facebook vào Gojek (cùng với PayPal). Công ty Indonesia cho biết trọng tâm của khoản tài trợ là "hỗ trợ thanh toán và dịch vụ tài chính". Ứng dụng thanh toán của Gojek - có tên GoPay - là một trong những ví điện tử được sử dụng nhiều nhất tại quốc gia này.

Tuy nhiên, cùng với đó là việc Facebook thúc đẩy tham vọng thanh toán riêng thông qua công ty con WhatsApp. WhatsApp vốn đã là ứng dụng nhắn tin phổ biến tại Indonesia.

Tuy nhiên, Gojek có nhiều chuyên môn về thanh toán hơn. Startup Indonesia cũng hiểu rõ khách hàng địa phương ở một quốc gia trải dài 5.000 km, có 1.700 hòn đảo và 1.300 dân tộc.

"Khoản đầu tư này sẽ hỗ trợ mục tiêu chung của Facebook và Gojek là trao quyền cho các doanh nghiệp và thúc đẩy sự bao trùm tài chính trên toàn quần đảo", ông Matt Idema, Giám đốc điều hành WhatsApp, khẳng định. "Cùng với Gojek, chúng tôi tin rằng chúng tôi có thể đưa hàng triệu người vào nền kinh tế kỹ thuật số đang phát triển của Indonesia".

Nhìn vào trường hợp của Ấn Độ, dịch vụ thanh toán của WhatsApp ra mắt tại quốc gia đông dân thứ hai thế giới vào tháng 11. Hồi tháng 4, Facebook cũng đầu tư 5,7 tỷ USD vào nhà cung cấp dịch vụ kỹ thuật số Reliance Jio Platforms.

Theo Nikkei, dường như sự hợp tác giữa hai đơn vị thanh toán của Gojek và công ty công nghệ Mỹ là không thể tránh khỏi.

Nâng vị thế

Việc tăng cường hợp tác với những gã khổng lồ công nghệ địa phương có thể giúp các công ty công nghệ Mỹ tăng thu nhập trong khu vực. Chẳng hạn, châu Á - Thái Bình Dương là khu vực có lượng người dùng hoạt động hàng tháng lớn nhất của Facebook, chiếm 42% trong quý III/2020. Nhưng khu vực này chỉ chiếm 19% doanh thu cùng kỳ. Tương tự, Google chỉ kiếm 18% doanh thu từ khu vực châu Á - Thái Bình Dương ở 3 quý đầu năm.

Tuy nhiên, sự quan tâm của những công ty công nghệ Mỹ cũng là bước tiến đáng chú ý đối với các kỳ lân Indonesia. Dịch Covid-19 làm gia tăng nhu cầu vốn của những doanh nghiệp chịu ảnh hưởng do gián đoạn kinh tế, hoặc muốn mở rộng một số lĩnh vực để nắm bắt sự thay đổi hành vi của người dùng.

Khoản đầu tư từ những đại gia công nghệ Mỹ cũng cho phép các kỳ lân Indonesia nâng cao danh tiếng. Đó là nhân tố thiết yếu khi những startup này muốn niêm yết cổ phiếu bên ngoài Indonesia. Theo CB Insights, Gojek được định giá 10 tỷ USD, Tokopedia 7 tỷ USD và Bukalapak 3,5 tỷ USD.

"Không có nhiều nhà đầu tư có thể viết những tấm séc đó. Điều đó mở ra cơ hội cho các công ty công nghệ lớn của Mỹ sẵn sàng vung tiền để tham gia", ông Jefrey Joe, nhà đồng sáng lập hãng đầu tư mạo hiểm địa phương Alpha JWWC, bình luận. "Điều quan trọng nhất là các đại gia Mỹ hiểu trò chơi. Họ hiểu những gì các kỳ lân này đang xây dựng. Bởi họ cũng từng trải qua quá trình đó", ông Joe nói thêm.

Nếu Grab và Gojek quyết định hợp nhất, các công ty công nghệ Mỹ sẽ nắm giữ cổ phần của một tập đoàn công nghệ khu vực khổng lồ. Ảnh: Nikkei Asian Review.

GAFAM (4 công ty công nghệ lớn nhất nước Mỹ) đã đầu tư vào Indonesia khoảng 5 năm trước. Năm 2016, Apple công bố khoản đầu tư 44 triệu USD để thành lập một trung tâm đào tạo phát triển ứng dụng ở ngoại ô Jakarta. Học viện được hoàn thành năm 2018, là học viện đầu tiên của tập đoàn ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, khoản đầu tư này chỉ được coi là tấm vé vào thị trường điện thoại thông minh của Indonesia.

Ván cược đầu tiên vào nền kinh tế kỹ thuật số của Indonesia và các công ty khởi nghiệp nước này là khoản đầu tư của Google cho Gojek, công ty khởi nghiệp lớn nhất Indonesia, hồi năm 2018. Hiện, gã khổng lồ có trụ sở tại Moutain View nắm giữ 7% cổ phần Gojek.

Cuối năm 2018, Microsoft đầu tư vào Grab. Đối thủ của Gojek có thị trường lớn nhất là Indonesia. Nếu Grab và Gojek quyết định hợp nhất, các công ty công nghệ Mỹ sẽ nắm giữ cổ phần của một tập đoàn công nghệ khổng lồ tại khu vực gồm 8 quốc gia tăng trưởng cao.

Tăng doanh thu

Các công ty công nghệ Mỹ không chỉ đơn thuần đặt cược vào sự phát triển của dịch vụ gọi xe và những siêu ứng dụng khác. Theo chuyên gia Stegmann của BCG Digital Ventures, các tập đoàn này coi việc mở rộng dịch vụ đám mây ở Indonesia là "một trong những động lực chiến lược quan trọng" của các khoản đầu tư.

Dịch vụ đám mây là động lực doanh thu chính cho các công ty công nghệ Mỹ. Cả Gojek và Tokopedia đều đang sử dụng Google Cloud, trong khi Bukalapak chuyển từ Google sang Azure của Microsoft sau khoản đầu tư của Microsoft.

Gã khổng lồ bán lẻ Amazon cũng có kế hoạch xây dựng các trung tâm dữ liệu tại quần đảo này. Trước đó, công ty đã đàm phán với Gojek để đầu tư vào startup Indonesia.

Theo báo cáo năm 2019 của Boston Consulting Group, Indonesia là một trong những thị trường đám mây phát triển nhanh nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Tốc độ tăng trưởng hàng năm là 25% trong 5 năm tới, tăng từ 0,2 tỷ USD năm 2018 lên 0,8 tỷ USD năm 2023.

Tokopedia là một trong hai công ty Indonesia mới nhất được nhận tiền đầu tư từ công ty công nghệ Mỹ. Ảnh: Reuters.

Việc sử dụng dữ liệu bùng nổ nhờ sự phát triển thần tốc của thương mại điện tử và dịch vụ giao đồ ăn trong bối cảnh dịch bệnh.

Indonesia là nền kinh tế Internet lớn nhất khu vực, gấp hơn 2 lần quy mô Thái Lan, quốc gia đứng thứ hai. Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng Internet của Indonesia thấp nhất trong các quốc gia ASEAN-5. Điều đó có thể sớm thay đổi sau khi hoàn thành dự án Vành đai Palapa trị giá 1,5 tỷ USD của chính phủ nước này.

Các kỳ lân Indonesia cũng đang mở rộng ra vùng nông thôn. Chẳng hạn, Bukalapak đẩy mạnh số hóa những cửa hàng bán lẻ truyền thống.

Số thương vụ đầu tư mạo hiểm vào Indonesia có sự tham gia trực tiếp của các nhà đầu tư Mỹ tăng vọt.

Indonesia cũng hưởng lợi từ xung đột thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Các nhà đầu tư mệt mỏi với những rủi ro từ bất cứ điều gì liên quan đến Bắc Kinh. Do đó, dòng chảy đầu tư vào châu Á hướng tới các thị trường lớn khác là Ấn Độ và Indonesia.

Theo dữ liệu của Preqin, số lượng thương vụ đầu tư mạo hiểm của nhà đầu tư Mỹ vào Indonesia đã tăng gần 200% vào năm 2019 so với năm 2016. Trong khi đó, giá trị thương vụ cùng kỳ tăng hơn 200%. Số lượng giao dịch năm 2020 thậm chí sẽ vượt năm 2019.

"Ngay cả khi Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden sử dụng giọng điệu hòa giải hơn với Trung Quốc, cái nhìn về các khoản đầu tư vào châu Á của giới đầu tư chắc chắn vẫn thay đổi. Họ nghĩ nhiều hơn tới đa dạng hóa và rủi ro của việc tập trung", ông Joe tại Alpha JWC nhận định.

"Đó là lý do một số nhà đầu tư lớn nghĩ rằng đây là thời điểm thích hợp để đầu tư vào Indonesia", ông nhấn mạnh.

Thảo Cao