Xử lý sao việc người nổi tiếng 'tung hỏa mù' khi quảng cáo trên mạng?
Trước tình trạng người có tầm ảnh hưởng (KOL) quảng cáo không đúng, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) đề nghị quy định KOL khi nêu cảm nhận về sản phẩm, dịch vụ, có trách nhiệm cung cấp thông tin đầy đủ về quá trình sử dụng, gắn với nội dung quảng cáo.
Trong góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trên cơ sở ý kiến của doanh nghiệp, VCCI đề nghị minh bạch hóa hoạt động quảng cáo.
Theo VCCI, một số hình thức quảng cáo hiện nay có thể khiến người tiêu dùng khó phân biệt giữa nội dung quảng cáo và nội dung thông thường. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng, mà còn tạo môi trường cạnh tranh không công bằng giữa các doanh nghiệp.
VCCI chỉ ra, khái niệm kinh doanh dịch vụ quảng cáo chưa bao trùm các mối quan hệ trên thực tế, đồng thời, cần định vị vai trò của cá nhân thực hiện hoạt động quảng cáo trên mạng xã hội.
Dự thảo cũng quy định các cá nhân này phải chịu trách nhiệm trực tiếp về nội dung quảng cáo liên quan đến tính năng, công dụng, tác dụng của sản phẩm. Tuy nhiên, theo VCCI, quy định này cần được xem xét lại vì, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mới là chủ thể chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm (theo Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa)
Cá nhân hoạt động quảng cáo trên mạng chỉ là người chuyển tải thông điệp của nhãn hàng đến người tiêu dùng. Họ sử dụng tài liệu, thông tin mà doanh nghiệp cung cấp để tạo ra các sản phẩm quảng cáo và chuyển tải đến người tiêu dùng. Các cá nhân này không có đủ điều kiện và năng lực để kiểm chứng độ chính xác trong các thông tin được cung cấp.
“Dù vậy, có tình trạng KOL, KOC (người tiêu dùng có sức ảnh hưởng) quảng cáo không đúng về tính năng, công dụng sản phẩm, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, như quảng cáo thực phẩm chức năng nhưng nói như có tác dụng chữa khỏi bệnh. Việc quy định trách nhiệm pháp lý của các cá nhân này là cần thiết, nhưng cần phải phân hóa trách nhiệm cụ thể giữa các chủ thể liên quan.
Nhãn hàng sẽ chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm (bao gồm cả công dụng, tính năng sản phẩm) và chịu trách nhiệm về nội dung, thông tin, tài liệu cung cấp cho KOL, KOC. Còn các cá nhân này có trách nhiệm phải đảm bảo sự phù hợp với các nội dung đã được doanh nghiệp cung cấp”, VCCI đề nghị.
Dự thảo yêu cầu người có tầm ảnh hưởng khi nêu cảm nhận phải có bằng chứng về việc sử dụng hàng hóa, dịch vụ. Theo VCCI, quy định này chưa rõ ràng vì không có hướng dẫn cụ thể về bằng chứng, cần lưu trữ tài liệu nào thì được coi là bằng chứng.
“Quy định liên quan bằng chứng rất phức tạp, và thường chỉ được sử dụng trong hoạt động tố tụng. Quy định này có thể gây khó khăn trong quá trình thực thi. Trong trường hợp này, quy định nên đi theo hướng yêu cầu người có tầm ảnh hưởng cung cấp thông tin đầy đủ về quá trình sử dụng hàng hóa, dịch vụ (có dùng hay không, ai là người sử dụng, và với tần suất như thế nào…). Việc cung cấp thông tin phải được gắn với nội dung quảng cáo”, VCCI đề xuất.