3 lưu ý chăm sóc trẻ bị viêm họng tại nhà

Nguyên nhân trẻ bị viêm họng

Trẻ em thuộc nhóm đối tượng có sức đề kháng yếu, vì vậy dễ bị các tác nhân bên ngoài tấn công và gây bệnh. Một số nguyên nhân chủ yếu gây viêm họng là do virus, thường gặp nhất là các loại virus gây cảm lạnh và cúm ở trẻ.

Ghi nhận cho thấy có khoảng 15 – 30% trường hợp trẻ bị viêm họng do vi khuẩn như liên cầu, phế cầu và tụ cầu gây ra. Trong đó, vi khuẩn tụ cầu nhóm A (Group A Streptococcus) là loại vi khuẩn thường gặp nhất.

Viêm họng do loại vi khuẩn này thường xuất hiện nhiều ở trẻ em trong độ tuổi đi học, phổ biến nhất là từ 6 – 12 tuổi. Thông thường, nếu bé bị viêm họng do tụ cầu nhóm A sẽ có các triệu chứng như sốt cao, đau họng đột ngột,...

Ngoài hai nguyên nhân chính trên, trẻ em cũng có thể bị viêm họng do một số nguyên nhân khác như: Dị ứng; thói quen ngủ mở miệng khiến họng bị khô, gây khó nuốt và dễ bị viêm họng...

Việc chăm sóc trẻ viêm họng tại nhà là bước quan trọng giúp trẻ hồi phục nhanh chóng.

Điều trị viêm họng ở trẻ em

Tùy theo nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị thích hợp.

Điều trị viêm họng ở trẻ em thường gồm hai nhóm thuốc chính: thuốc điều trị nguyên nhân và thuốc điều trị triệu chứng.

Điều trị theo nguyên nhân. Việc điều trị cần dựa trên nguyên nhân gây bệnh để đưa ra phác đồ cụ thể. Nếu do virus, không cần dùng kháng sinh. Nếu do vi khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn tụ cầu nhóm A, trẻ cần được điều trị bằng kháng sinh để nhanh khỏi bệnh và tránh biến chứng.
Điều trị triệu chứng: Viêm họng thường đi kèm với các biểu hiện khác, tùy theo triệu chứng của trẻ mà bác sĩ sẽ chỉ định các thuốc: Thuốc chống viêm; Thuốc hạ sốt; Thuốc giảm ho.

Lưu ý: Dù là kháng sinh hay bất kỳ loại thuốc loại nào, không nên tự ý mua, mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

Thời điểm nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ ?

Với trẻ dưới 3 tháng tuổi, nên đưa đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu đầu tiên của đau họng, chẳng hạn như bỏ bú hoặc quấy khóc sau khi ăn. Trẻ sơ sinh và trẻ dưới 3 tháng tuổi chưa có hệ miễn dịch phát triển đầy đủ, vì vậy cần được bác sĩ và nhân viên y tế theo dõi, điều trị cẩn thận.

Với trẻ lớn hơn cũng cần chú ý vì các triệu chứng của viêm họng do virus và do vi khuẩn có thể chồng chéo và khó phân biệt rõ ràng.

Vì vậy, nếu trẻ bị viêm họng và sốt cao kèm các dấu hiệu sau, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ: Sốt trên 38°C; ho dai dẳng; đau tai; phát ban trên tay, miệng, thân mình hoặc mông; chảy nước dãi bất thường; trẻ có biểu hiện mệt, ngủ nhiều hoặc quấy khóc liên tục không rõ nguyên nhân; khó thở hoặc thở nhanh, co rút lồng ngực; khó nuốt dịch lỏng, khó mở miệng; nôn nhiều, đau cổ, nhức đầu; có dấu hiệu mất nước như tiểu ít, môi khô,...

Cách chăm sóc trẻ bị viêm họng tại nhà

Việc chăm sóc trẻ viêm họng tại nhà là bước quan trọng giúp trẻ hồi phục nhanh chóng. Khi trẻ bị viêm họng, cha mẹ cần lưu ý:

Cho trẻ uống đủ nước

Mỗi ngày, mẹ cần cho trẻ uống đủ nước. Khi trẻ bị viêm họng và sốt cao, việc bù nước càng quan trọng hơn. Nước giúp làm trơn họng, tạo lớp màng nhầy bảo vệ phổi và họng, giảm đau rát, đồng thời giúp hạ sốt nhanh hơn. Mẹ có thể pha cho bé nhiều loại nước như nước lọc, nước hoa quả, nước điện giải tùy độ tuổi và tình trạng bệnh.

Súc miệng bằng nước muối

Nước muối giúp giảm sưng cổ họng, tiêu đờm, diệt khuẩn và làm săn niêm mạc họng. Mẹ nên cho trẻ súc miệng bằng nước muối ấm mỗi ngày 3 lần, đặc biệt sau khi ăn và trước khi đi ngủ. Với trẻ nhỏ việc vệ sinh răng miệng thường xuyên, lau miệng vệ sinh sạch sẽ sau khi ăn.

Ăn đầy đủ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị viêm họng rất quan trọng. Cho trẻ ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ nuốt như cháo, súp, canh. Các món súp nóng giàu dinh dưỡng giúp cung cấp vitamin và khoáng chất, tăng cường sức đề kháng. Rau, củ, quả chứa nhiều vitamin C nên được bổ sung thường xuyên để hỗ trợ điều trị bệnh.

Ngoài ra, mùa đông hanh lạnh khô có thể tạo độ ẩm để giúp họng bé không bị khô rát. Cha mẹ cũng có thể cho thêm một vài giọt tinh dầu thiên nhiên như húng tây, bạch đàn... để giúp bé dễ thở và giảm đau họng.

Phòng tránh viêm họng ở trẻ em

Không thể ngăn ngừa hoàn toàn viêm họng, nhưng thực hiện các biện pháp sau có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cho trẻ:

Tập cho trẻ rửa tay thường xuyên để hạn chế tiếp xúc với vi khuẩn, virus.
Khi thời tiết giao mùa, nhiệt độ thay đổi đột ngột, hạn chế đưa trẻ ra ngoài, hoặc cho trẻ đeo khẩu trang khi ra đường.
Vệ sinh tai - mũi - họng cho trẻ hàng ngày, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh bùng phát.
Giữ phòng ngủ sạch sẽ, thoáng mát, tránh để trẻ tiếp xúc với người hút thuốc lá hoặc đang bị viêm họng.
Sau khi khỏi bệnh, thay bàn chải đánh răng mới cho trẻ để ngăn ngừa tái nhiễm vi khuẩn.
Giữ trẻ tránh xa người đang có triệu chứng cảm lạnh hoặc đau họng.
Thường xuyên làm sạch đồ chơi và núm vú giả.
Rửa tay trước khi cho con bú hoặc chạm vào trẻ.
Tập cho con che miệng, mũi khi ho hoặc hắt hơi.
Không dùng chung đồ dùng cá nhân hoặc bàn chải đánh răng.

Bệnh viêm họng ở trẻ em thường không quá nguy hiểm. Trong hầu hết các trường hợp, nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách, trẻ sẽ hồi phục sau 7–10 ngày. Tuy nhiên, cha mẹ không nên chủ quan, cần theo dõi sát tình trạng sức khỏe của bé để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời.

BS Nguyễn Văn Tâm