4 tác động cực xấu đến sức khỏe từ thói quen của hàng triệu người mỗi khi ăn

Trao đổi với PV VietNamNet, Tiến sĩ, bác sĩ Trương Hồng Sơn, Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam (Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam) tỏ ra lo ngại về tình trạng vừa ăn vừa dán mắt vào màn hình điện thoại, máy tính bảng hay tivi.

"Hành vi này đã trở thành thói quen cố hữu của hàng triệu người, đặc biệt là giới trẻ. Thói quen xấu đó cần loại bỏ vì những tác động tiêu cực sâu sắc lên cả hệ tiêu hóa và tâm lý ăn uống", Tiến sĩ Sơn cảnh báo và đưa ra loạt hệ lụy từ thói quen này.

Ăn uống vô thức - nguyên nhân tăng cân, béo phì

Tác hại lớn nhất của việc vừa ăn vừa dùng điện thoại là dẫn đến trạng thái "ăn uống vô thức". Khi tâm trí của bạn bị cuốn vào các nội dung hấp dẫn trên màn hình, sự tập trung vào món ăn gần như bằng không.

“Khi bạn dùng điện thoại, não bộ chuyển sang chế độ đa nhiệm - vừa ăn vừa xử lý thông tin. Hậu quả là bộ não không kịp ghi nhận và xử lý đầy đủ các tín hiệu về độ no và sự hài lòng. Các hormone báo no quan trọng như leptin bị làm mờ tín hiệu. Bạn sẽ có xu hướng ăn nhanh hơn, nhiều hơn lượng thức ăn cần thiết và vẫn không cảm thấy thực sự thỏa mãn. Bạn có thể ăn nhiều hơn 20-30% mà không nhận ra. Việc này lặp lại thường xuyên dẫn đến dư thừa calo và là nguyên nhân trực tiếp gây tăng cân và béo phì”, Tiến sĩ Sơn cảnh báo.

Gây rối loạn quá trình tiêu hóa sinh học

Tiến sĩ Sơn thông tin thêm, quá trình tiêu hóa bắt đầu ngay khi chúng ta nhìn, ngửi và nghĩ về thức ăn. Việc vừa ăn vừa xem điện thoại, tivi sẽ cản trở pha đầu này một cách nghiêm trọng.

TS. BS Trương Hồng Sơn. Ảnh: N. Huyền

Cụ thể, điều này khiến cơ thể ức chế enzyme và axit dạ dày. Khi bạn tập trung vào màn hình, cơ thể chuyển sang trạng thái hoạt động (kích hoạt hệ thần kinh giao cảm), làm giảm hoạt động của hệ thần kinh đối giao cảm (chịu trách nhiệm cho tiêu hóa), giảm bài tiết nước bọt, axit dạ dày và các enzyme tiêu hóa quan trọng.

Thức ăn không được tiêu hóa và phân giải hiệu quả, dẫn đến các vấn đề cấp tính như khó tiêu, đầy bụng, ợ hơi và giảm khả năng hấp thụ tối đa các dưỡng chất có trong thức ăn.

Dùng điện thoại khiến người ăn mất kiên nhẫn, ăn vội và thường nuốt mà chưa nhai kỹ. Việc nhai không đủ làm tăng gánh nặng cho dạ dày và tăng nguy cơ gây trào ngược axit hoặc viêm loét dạ dày về lâu dài.

Tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh thần

Thói quen trên biến bữa ăn từ khoảng thời gian tái tạo năng lượng thành hành vi vô thức, bị xao nhãng, khiến chúng ta bỏ lỡ cơ hội thưởng thức trọn vẹn hương vị, kết cấu của món ăn. Dù dạ dày đã đầy, bộ não vẫn cảm thấy thiếu thốn, dẫn đến việc tìm kiếm đồ ăn vặt hoặc đồ ngọt ngay sau bữa ăn để bù đắp sự thỏa mãn về mặt tinh thần.

Mất kết nối xã hội

Đặc biệt, theo Tiến sĩ Sơn, việc vừa ăn vừa cắm mặt vào điện thoại sẽ khiến chúng ta mất kết nối xã hội. Đối với bữa ăn gia đình, việc sử dụng điện thoại làm giảm giao tiếp, gây rạn nứt mối quan hệ và tạo ra không khí ăn uống căng thẳng, thiếu gắn kết.

Làm sao để thay đổi thói quen này?

Thay vì lướt điện thoại, người dân - đặc biệt là các bạn trẻ - hãy tập “ăn trong chánh niệm” - nghĩa là dành trọn sự chú ý cho món ăn và cảm giác của cơ thể. Điều này giúp não bộ nhận biết tín hiệu no kịp thời, tiêu hóa tốt hơn và giảm stress.

Trước khi vào bữa, hãy đặt điện thoại xa bàn ăn ít nhất 2m. Nếu sợ bỏ lỡ thông báo, hãy để chế độ “không làm phiền” trong 30 phút khi ăn.

Bắt đầu bằng 1 bữa/ngày không màn hình, ví dụ bữa sáng hoặc bữa tối cùng gia đình.

Khi ăn, bạn hãy tập trung vào hương vị (ngọt, mặn, chua, cay), màu sắc, kết cấu (giòn, mềm, dai) của món ăn và cố gắng xác định từng nguyên liệu.

Song song đó, bạn nên ăn chậm hơn, nhai kỹ (20-30 lần mỗi miếng) để dạ dày có thời gian gửi tín hiệu “đã no” lên não (mất 15-20 phút).

Tạo “nghi thức ăn uống riêng” gồm chuẩn bị bàn ăn gọn gàng, nghe nhạc nhẹ thay cho việc dùng điện thoại.

Với trẻ nhỏ, người lớn tuyệt đối không dùng điện thoại để “dụ ăn”. Thay vào đó, hãy cho trẻ ăn trong không gian yên tĩnh, có người lớn ngồi cùng - vừa tạo kết nối tình cảm, vừa hình thành thói quen ăn uống lành mạnh.

N. Huyền