90 ngày đàm phán thương mại Mỹ-Trung: Phức tạp, nhiều vấn đề

Thế giới tạm thở phào khi Mỹ và Trung Quốc đạt thỏa thuận hạ nhiệt cuộc chiến thương mại sau một tuần đàm phán căng thẳng tại Geneva (Thụy Sĩ).

2 lý do để thế giới bớt lo

Theo tờ South China Morning Post, có hai lý do mà thế giới có thể cảm thấy bớt lo ngại về quan hệ thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất nhì thế giới.

Lý do thứ nhất là hai bên đã đạt được thỏa thuận tạm dừng áp các mức thuế đối ứng cao lên hàng hóa của nhau trong vòng 90 ngày mà hai nước đưa ra trong vòng xoáy trả đũa kể từ đầu tháng 4. Trong thời gian này, hai nước sẽ áp dụng các mức thuế đối ứng giảm nhiều so với trước đây.

Cụ thể, hàng Trung Quốc sẽ chịu mức thuế tối thiểu là 30% khi nhập vào Mỹ, giảm từ mức 145% mà Mỹ áp đặt trước đó. Ngược lại, Trung Quốc sẽ giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa của Mỹ từ 125% xuống còn 10%.

Đại diện thương mại Mỹ Jamieson Greer (trái) và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent trong cuộc họp báo thông tin về đàm phán thương mại Mỹ-Trung tại Thụy Sĩ. Ảnh: GETTY IMAGES/CNN

Lý do thứ hai mà thế giới có thể an tâm là Mỹ- Trung nhất trí thiết lập "cơ chế tham vấn thương mại" trong 90 ngày để ngăn chặn các cuộc khủng hoảng tiềm tàng.

Đây là nền tảng cho các cuộc tiếp xúc cấp cao thường xuyên để giải quyết những khác biệt thông qua đối thoại. Cơ chế này đóng vai trò như một chiếc van an toàn để giảm bớt căng thẳng, giảm nguy cơ hai nước leo thang “ăn miếng trả miếng” thuế quan.

Sau tin Mỹ-Trung đạt được thỏa thuận, thị trường cổ phiếu Mỹ tăng mạnh. Chỉ số S&P 500 tăng gần 3,3% lên 5.844,19 điểm, đóng cửa ở mức cao nhất kể từ ngày 3-3. Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones tăng 2,8%, tương đương hơn 1.100 điểm. Chỉ số Nasdaq Composite thiên về công nghệ tăng 4,4% lên 18.708, đánh dấu mức đóng cửa cao nhất kể từ cuối tháng 2. Thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung cũng khiến đồng USD tăng giá, giá vàng giảm, chỉ số sợ hãi VIX giảm 15,21% - xuống mức thấp nhất kể từ ngày 27-3.

Lạc quan thận trọng về đàm phán

Cả phía Trung Quốc và Mỹ hoan nghênh thỏa thuận thương mại và đều coi đây là một chiến thắng nhờ sự khôn khéo trong đàm phán của mình.

Bộ Thương mại Trung Quốc gọi đây là bước tiến tích cực trong quan hệ kinh tế và thương mại Trung-Mỹ, giúp đặt nền tảng cho việc tiếp tục đối thoại, thu hẹp khoảng cách và tăng cường đối thoại.

Còn Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent hôm 12-5 nói rằng ông hy vọng sẽ gặp lại đại diện của Bắc Kinh trong vài tuần tới để bắt đầu đưa ra một thỏa thuận đầy đủ hơn. Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng nói rằng ông sẽ điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối tuần này để bàn cách duy trì mối quan hệ tài chính giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Công nhân may mặc làm việc ở TP Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) vào ngày 9-5. Ảnh: AFP

Giới quan sát tỏ ra lạc quan thận trọng khi dù nhất trí rằng thỏa thuận này là một nền tảng tốt để bắt đầu ổn định quan hệ thương mại nhưng vẫn lo ngại có quá nhiều vấn đề mà hai nền kinh tế lớn nhất thế giới cần phải giải quyết.

Theo bà Wendy Cutler, phó chủ tịch Viện Chính sách Xã hội Châu Á, 3 tháng là khoảng thời gian vô cùng ngắn để Mỹ-Trung giải quyết nhiều vấn đề thương mại còn gây tranh cãi, bao gồm mất cân bằng cán cân thương mại, giải quyết tình trạng dư thừa năng lực sản xuất, các cáo buộc từ phía Mỹ rằng các công ty Trung Quốc được trợ cấp quá mức và chuyển dịch sản xuất để tránh thuế. Theo bà Cutler, các cuộc đàm phán thương mại như thế này thường mất hơn một năm bởi có quá nhiều vấn đề phức tạp.

Còn bà Rorry Daniels, giám đốc điều hành Viện Chính sách Xã hội Châu Á có ý kiến thận trọng rằng "sự ngờ vực chiến lược" vốn là nền tảng của mối quan hệ Mỹ-Trung khả năng sẽ ảnh hưởng đến mức độ tiến triển cụ thể có thể đạt được trong khung thời gian 90 ngày và sau đó.

"Cách tiếp cận của ông Trump là tìm kiếm những thỏa thuận lớn, đột phá đi kèm với những cam kết và thay đổi lớn, nhưng lúc này, trong mối quan hệ này, cách tiếp cận từ từ và dần xây dựng lòng tin sẽ ổn định hơn về lâu dài" - bà Daniels gợi ý.

ĐỨC HIỀN