Ai là người thắng sau cú bắt tay Trump – Tập?
Trung Quốc sẽ tạm đình chỉ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và dừng điều tra doanh nghiệp chip Mỹ, trong khi Washington hoãn áp thuế mới. Động thái này là một phần thỏa thuận vừa đạt được giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm 'đóng băng' căng thẳng thương mại.
Thỏa thuận Mỹ - Trung vừa đạt được là gì?
Theo thông báo từ Nhà Trắng, Trung Quốc sẽ cấp giấy phép chung cho hoạt động xuất khẩu các kim loại chiến lược như đất hiếm, gallium, germanium, antimony và graphite. Điều này đồng nghĩa việc tạm gỡ bỏ các biện pháp kiểm soát từng áp dụng từ năm 2022 và 2025.
Đổi lại, Mỹ sẽ tạm dừng áp mức thuế “đáp trả” theo kế hoạch – bao gồm cả mức thuế 100% dự kiến áp từ tháng 11. Một số miễn trừ thuế theo mục 301 cũng được gia hạn đến tháng 11/2026.
Thỏa thuận này diễn ra sau cuộc gặp trực tiếp đầu tiên trong nhiệm kỳ hai của ông Trump với ông Tập, nhằm ổn định quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Đất hiếm và các kim loại hiếm liên quan là vật liệu quan trọng trong sản xuất chip, xe điện, pin, radar và công nghệ quốc phòng. Trung Quốc nắm giữ vị thế thống trị toàn cầu trong chế biến nhóm vật chất này, từng sử dụng như “vũ khí” gây sức ép.
Theo thỏa thuận, Trung Quốc sẽ tạm dừng kế hoạch siết chặt kiểm soát xuất khẩu nam châm đất hiếm, đổi lại Mỹ thu hẹp lệnh cấm với doanh nghiệp Trung Quốc.
Đây được xem là bước đi giúp các chuỗi cung ứng công nghệ, đặc biệt ngành chip, “thở phào” sau thời gian căng thẳng leo thang.
Ngoài đất hiếm, Mỹ - Trung còn nhượng bộ gì?
Mỹ sẽ giảm một nửa thuế liên quan fentanyl từ 20% xuống 10%, và cân nhắc bỏ hoàn toàn nếu Trung Quốc tiếp tục kiểm soát việc xuất khẩu hóa chất sản xuất chất gây nghiện này.
Trung Quốc đồng ý mua lại đậu tương và nông sản Mỹ, với cam kết ít nhất 25 triệu tấn/năm trong ba năm tới. Ngoài ra, cơ sở của Nexperia – một hãng chip Hà Lan bị ảnh hưởng bởi kiểm soát của Trung Quốc – sẽ được nối lại hoạt động xuất khẩu.
Hai bên cũng bàn về việc Mỹ cho phép một tập đoàn mua mảng TikTok tại Mỹ, còn Trung Quốc cam kết mua dầu khí từ Alaska.
Dù giảm nhiệt căng thẳng, đây được xem là “đình chiến tạm thời” kéo dài một năm, không giải quyết được các vấn đề sâu hơn như cuộc chiến công nghệ, an ninh, vấn đề Đài Loan hay cuộc xung đột Nga – Ukraine.
Các chuyên gia đánh giá đây là động thái nhằm “mua thời gian”, sau khi các lệnh áp thuế và hạn chế xuất khẩu khiến thị trường lo ngại suy thoái kinh tế toàn cầu.
