An ninh dữ liệu - 'Lá chắn số' trong kỷ nguyên kết nối

Trong kỷ nguyên số, mọi hoạt động của đời sống từ thanh toán, học tập, y tế, đến điều hành kinh tế, xã hội đều được vận hành bằng dữ liệu. Và dữ liệu trở thành tài nguyên chiến lược, nhưng cũng đồng thời là mục tiêu tấn công của tội phạm mạng. Khi mỗi cá nhân đều có các dữ liệu trên nền tảng số, thì nguy cơ bị thu thập, phân tích, lợi dụng và xâm phạm quyền riêng tư đang gia tăng từng ngày.

Ngày 10/9, tin tặc đã tấn công Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia CIC - “ngân hàng dữ liệu” của nền kinh tế - là cơ quan trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, có nhiệm vụ thu thập, lưu trữ, phân tích và quản lý thông tin tín dụng của cá nhân và tổ chức tại Việt Nam. Điều này cho thấy, không tổ chức nào an toàn tuyệt đối. Lỗ hổng từ kỹ thuật, chuỗi cung ứng hay chính con người đều có thể trở thành điểm yếu khiến dữ liệu bị khai thác, mua bán và lợi dụng để thực hiện các kịch bản lừa đảo tinh vi.

Thiếu tá Trần Trung Hiếu - Phó giám đốc Trung tâm An ninh mạng quốc gia, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an cho biết: “Tội phạm mạng thường xuyên tấn công các cơ quan, doanh nghiệp sở hữu lượng dữ liệu lớn. Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, dữ liệu trở thành tài sản quan trọng và cũng là mục tiêu mà tin tặc trong nước và quốc tế đặc biệt nhắm tới”.

Theo Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, chỉ riêng năm 2024, Việt Nam ghi nhận hơn 659.000 vụ tấn công mạng, 10.000 vụ lộ lọt thông tin cá nhân, thiệt hại gần 19.000 tỷ đồng. Mục tiêu bị tấn công nhiều nhất là cơ quan chính phủ, ngân hàng, doanh nghiệp và hệ thống hạ tầng trọng yếu.

Đáng lo ngại, nguồn nhân lực an ninh mạng hiện thiếu cả về số lượng và chất lượng, trong khi tội phạm mạng khai thác AI, ransomware, deepfake ngày càng gia tăng về tốc độ và mức độ tấn công. Thực tế, nhiều người dân đang bị lộ lọt dữ liệu nghiêm trọng từ số điện thoại, địa chỉ, đến thông tin tài khoản ngân hàng mà bản thân họ hoàn toàn không hề hay biết. Dù chỉ vô tình click vào các đường link hoặc tải ứng dụng không rõ nguồn, không ngờ rằng những dữ liệu đó đang trở thành món hàng béo bở trên "chợ đen" mạng. Hậu quả là những cuộc gọi rác, email lừa đảo, hay thậm chí là nguy cơ bị chiếm đoạt tài sản.

Bà Chu Thị Hoa - Phó Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp cho hay: “Dữ liệu cá nhân có thể bị thu thập và đánh cắp mà người dùng không hay biết. Việc truy cập mạng xã hội, mua sắm trực tuyến hay sử dụng ứng dụng hằng ngày đều để lại dấu vết. Nếu không được bảo vệ đúng cách, mọi thói quen và thông tin cá nhân đều có nguy cơ bị khai thác trái phép”.

Có thể thấy, khi dữ liệu trở thành mạch máu của nền kinh tế, bảo vệ dữ liệu không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc của mỗi cá nhân, mỗi tổ chức và của cả quốc gia. Một không gian mạng an toàn, tự chủ - đó chính là lá chắn bảo vệ Việt Nam trong hành trình tiến tới một xã hội số bền vững.

Đức Hiến