Áp dụng thủ tục rút gọn trong giải quyết án hình sự
Để kịp thời xét xử, vừa giáo dục cho Nguyễn Thị Thủy (SN 1978, trú xã Xuân Hải, TX Sông Cầu) về hành vi phạm tội của mình, vừa tạo tính răn đe và phòng ngừa tội phạm, mới đây, các cơ quan tiến hành tố tụng ở TX Sông Cầu đã tập trung thụ lý, giải quyết vụ án hình sự theo thủ tục rút gọn.
Viện trưởng Viện KSND TX Sông Cầu (đứng) đôn đốc kiểm sát viên giải quyết vụ án. Ảnh: CTV
Đây là vụ án đầu tiên được tiến hành theo thủ tục rút gọn ở Phú Yên, góp phần từng bước đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới.
Khẩn trương làm rõ vụ việc
Theo hồ sơ vụ án, khoảng 2 giờ 30 ngày 6/8/2020, Nguyễn Thị Thủy lẻn vào phòng ngủ nhà bà Ngụy Thị Nở (thôn 2, xã Xuân Hải) lấy trộm 6,5 triệu đồng thì bị chị Võ Thị Dân (con dâu bà Nở) phát hiện bắt quả tang.
Sau khi tiếp nhận vụ việc, ngày 8/8/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TX Sông Cầu ra quyết định khởi tố vụ án. Nhận thấy vụ án có đầy đủ các điều kiện để áp dụng thủ tục rút gọn theo Điều 456 Bộ luật Tố tụng hình sự (người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt quả tang; sự việc phạm tội đơn giản, chứng cứ rõ ràng; tội phạm ít nghiêm trọng và người phạm tội có nơi cư trú, lý lịch rõ ràng) nên Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TX Sông Cầu ra quyết định áp dụng thủ tục rút gọn đối với vụ án.
Sau khi điều tra, ngày 28/8/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TX Sông Cầu ra quyết định đề nghị truy tố theo thủ tục rút gọn. Đến ngày 1/9/2020, Viện KSND TX Sông Cầu đã ban hành quyết định truy tố theo thủ tục rút gọn đối với Nguyễn Thị Thủy về tội trộm cắp tài sản theo khoản 1, Điều 173 Bộ luật Hình sự.
Mới đây, TAND TX Sông Cầu đã đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm theo thủ tục rút gọn do một thẩm phán TAND TX Sông Cầu tiến hành. Sau phần thủ tục bắt đầu phiên tòa, thực hành quyền công tố tại tòa, kiểm sát viên Viện KSND TX Sông Cầu đọc quyết định truy tố.
Xét xử kịp thời
Tại phiên xử, bị cáo Thủy đã thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội, thành khẩn khai báo và xin hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt. Sau khi xem xét tính chất, mức độ phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, TAND TX Sông Cầu đã tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thị Thủy 6 tháng tù cho hưởng án treo, thời gian thử thách 12 tháng kể từ ngày tuyên án.
Theo ông Nguyễn Kim Hoàng, Viện trưởng Viện KSND TX Sông Cầu, thủ tục rút gọn trong vụ án này theo Điều 456 Bộ luật Tố tụng hình sự được áp dụng trong điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm phải đảm bảo đủ bốn điều kiện. Cụ thể, người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt quả tang hoặc người đó tự thú; sự việc phạm tội đơn giản, chứng cứ rõ ràng; tội phạm đã thực hiện là tội phạm ít nghiêm trọng (hình phạt từ 3 năm tù trở xuống); người phạm tội có nơi cư trú, lý lịch rõ ràng… Là vụ án áp dụng thủ tục rút gọn đầu tiên ở Phú Yên nên đích thân ông đôn đốc kiểm sát viên và tham gia thực hành quyền công tố tại tòa.
“Trong những trường hợp cụ thể khi đáp ứng đủ điều kiện mà pháp luật quy định thì có thể áp dụng thủ tục rút gọn để giảm bớt thời gian giải quyết vụ án và đơn giản hóa một số thủ tục, góp phần hạn chế lượng án tồn đọng hàng năm ở các cơ quan tiến hành tố tụng”, ông Hoàng phân tích thêm.
Còn theo Chánh án TAND TX Sông Cầu Trần Văn Tôn, khi áp dụng thủ tục rút gọn thì thời hạn điều tra là 20 ngày kể từ khi khởi tố vụ án, thời hạn truy tố là 5 ngày kể từ ngày nhận được quyết định đề nghị truy tố. Tiếp đó, trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày thụ lý vụ án và ra quyết định đưa vụ án ra xét xử thì trong 7 ngày, tòa án phải mở phiên tòa xét xử vụ án. Cả phiên tòa sơ thẩm theo thủ tục rút gọn lần này đều do một thẩm phán tiến hành. Do vậy, vai trò, trách nhiệm cá nhân của thẩm phán khi áp dụng thủ tục rút gọn được đề cao hơn.
Áp dụng thủ tục rút gọn, khi kết thúc điều tra, cơ quan điều tra không phải ban hành kết luận điều tra mà ra quyết định đề nghị truy tố và gửi hồ sơ cho Viện KSND.
Sau khi nhận hồ sơ, Viện KSND nếu thống nhất thì sẽ ban hành quyết định truy tố bị can ra trước tòa thay cho bản cáo trạng.
Song song đó, quy định về thủ tục rút gọn hiện nay trong Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành được kế thừa, sửa đổi và phát triển trên nền các quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự 2003. Do vậy, áp dụng thủ tục rút gọn là cần thiết nhằm góp phần hạn chế lượng án tồn đọng hàng năm ở các cơ quan tiến hành tố tụng các địa phương.
