Bạn có từng trải qua hội chứng say sách?

Cảm giác say sách có thể khác nhau ở mỗi người. Bạn có thấy khó buông bỏ và tiếp tục ngày mới sau khi đọc những cuốn sách buồn, vui hay hấp dẫn không? Bạn vẫn còn mơ mộng về việc sống trong thế giới hư cấu yêu thích của mình vài ngày sau khi đọc xong cuốn tiểu thuyết? Đó chính là hội chứng say sách.

Say sách là gì?

Bạn sẽ không tìm thấy nghĩa của "hội chứng say sách" trong từ điển vì đây không phải là thuật ngữ chính thức. Nhưng trải nghiệm này hoàn toàn có thật. Nhiều độc giả cuồng nhiệt chia sẻ họ cảm thấy hơi buồn sau khi đọc xong một cuốn sách hay, theo Reader's Digest.

"Chúng ta rất buồn khi một cuốn sách kết thúc", Renee Solomon, tiến sĩ tâm lý học, Giám đốc điều hành của Forward Recovery ở Los Angeles (Mỹ), cho biết. "Cứ như thể chúng ta đang đánh mất thế giới của mình và các nhân vật trong đó vậy".

Điều khiến nỗi mất mát này càng thêm đau đớn là thế giới hư cấu và những nhân vật hư cấu của nó thường tốt đẹp hơn thực tế tẻ nhạt của chúng ta. "Đôi khi, đời thực không thể sánh bằng những cảm xúc và cuộc phiêu lưu mà tiểu thuyết có thể mang lại", tiến sĩ tâm lý học Kristen Roye, Giáo sư thỉnh giảng cao cấp tại Đại học California Lutheran, nhận định. "Bộ não chúng ta có thể cần thời gian để thích nghi".

Những cảm giác có thể trải qua của hội chứng say sách. Ảnh: Rd.

Điều gì tạo nên hội chứng say sách?

Vậy tâm lý đằng sau hiện tượng kỳ lạ này là gì? Có một vài yếu tố tác động:

Bạn buồn vì nó đã kết thúc

Trước hết, có thể bạn chỉ thấy buồn vì cuốn sách đã kết thúc. Phút trước, bạn đang ngồi trên ghế, đọc ngấu nghiến từng chương đến 2h sáng để xem liệu những người bạn mới của mình sẽ rơi xuống vực thẳm, phá án hay có được hạnh phúc mãi mãi. Phút sau, bạn buộc phải quay lại công việc thường ngày chẳng mang lại cho bạn chút hứng khởi nào.

Kết thúc cuốn sách hay cũng giống như hoàn thành một bộ phim hay kỳ nghỉ tuyệt vời. Cảm thấy hơi buồn khi những khoảnh khắc vui vẻ đã qua là điều bình thường.

Bạn bị bỡ ngỡ khi phải trở lại thực tế

Không cần đến khoa học viễn tưởng hay kỳ ảo để thoát khỏi sự ràng buộc của thế giới thực. Bất kỳ thể loại sách nào cũng có thể mang đến lối thoát cho đúng độc giả.

"Đọc sách cho phép chúng ta bước vào một thế giới khác", Solomon giải thích. "Chúng ta cũng có thể bước vào và rời khỏi thế giới này theo ý muốn, điều này tạo ra sự tự do mà chúng ta không có trong thế giới thực".

Nói cách khác, việc đọc sách giúp bạn nắm quyền kiểm soát. Bạn có thể đặt sách xuống nếu cốt truyện khiến bạn căng thẳng hoặc cầm lên đọc lại nếu muốn thoát khỏi cuộc sống thực trong vài phút. Việc mất đi sự kiểm soát này - đồng thời mất đi thế giới mới - có thể khiến bạn cảm thấy lạc lõng và bối rối.

Bạn hòa cảm xúc với nhân vật

Để hiểu được cơn say sách, việc hiểu được những gì diễn ra trong não bạn khi đọc một cuốn sách hay sẽ rất hữu ích. Ví dụ, tại sao chỉ một vài từ trên trang giấy lại khiến chúng ta cười hoặc khóc?

"Khi chúng ta đọc, não bộ của chúng ta cũng trải nghiệm những gì nhân vật đang trải qua", Roye giải thích. Điều đó có nghĩa là việc đắm chìm vào cuộc rượt đuổi tốc độ cao của người hùng cũng sẽ khiến adrenaline của bạn tăng vọt. Và nếu nhân vật bạn yêu thích đang yêu? Não bộ của bạn sẽ nghĩ rằng nó cũng đang trải nghiệm những cảm xúc liên quan đến tình yêu.

Mặt tích cực của việc say sách

Những cơn say sách chẳng hề vui vẻ gì, nhưng chúng là bằng chứng cho thấy sách, dù là tiểu thuyết hay phi tiểu thuyết, đều có thể tạo ra tác động sâu sắc. Chúng cũng là dấu hiệu của trí tuệ cảm xúc và là cơ hội để bạn thể hiện khả năng đồng cảm của mình.

Điều này càng đúng hơn với sách hư cấu. Roye cho rằng việc cảm nhận được cảm xúc của nhân vật có thể giúp bạn phát triển sự đồng cảm sâu sắc hơn trong thế giới thực và cuối cùng, trở thành một người thông minh hơn về mặt cảm xúc.

"Đọc sách cho phép chúng ta trải nghiệm cảm xúc theo cách riêng của mình trong môi trường an toàn mà chúng ta có thể bước vào và rời đi tùy ý", cô giải thích. "Đọc sách là một sự giải thoát tuyệt vời".

Đọc sách cho phép chúng ta trải nghiệm cảm xúc theo cách riêng của mình trong môi trường an toàn. Ảnh: Christina All Day.

Vậy làm sao để vượt qua cơn say sách?

Cảm giác say sách, cũng giống như nỗi nhớ, là nỗi đau vừa ngọt ngào vừa cay đắng. Nỗi nhớ nhung một thế giới hư cấu có thể kéo dài một ngày hoặc vài tuần.

Dù bạn đọc một cuốn sách ma cà rồng bí ẩn hay cuốn tiểu thuyết ấm áp, việc đắm chìm trong cảm giác đó thêm một chút nữa cũng không sao. Nhưng để vượt qua cơn say sách này, một số gợi ý hữu ích nên làm sau khi đọc xong một cuốn sách:

- Chọn một cuốn sách mới: Những cuốn sách sẽ cuốn bạn vào một cuộc phiêu lưu mới.

- Đọc lại những phần bạn yêu thích: Nếu bạn yêu thích một câu chuyện đến mức không thể buông bỏ, tại sao không chiều chuộng trái tim mình và ôn lại những nhân vật và thế giới yêu dấu đó?

- Giới thiệu sách cho người khác: Nếu một câu chuyện đủ hay để khiến bạn say mê một cuốn sách, hãy lan tỏa tình yêu thương và giúp bạn bè đọc thêm sách.

- Nghỉ đọc trong vài ngày: Hãy nhớ rằng đôi khi say sưa với một cuốn sách cũng là điều tốt. Nếu một cốt truyện nào đó chạm đúng vào cảm xúc của bạn, hãy dành thời gian để suy ngẫm về nó.

Ngọc Hân