Bán hàng Tết 2026: chi tiêu thận trọng, mua sắm online tăng

Người tiêu dùng chi tiêu có chọn lọc hơn mùa Tết 2026. Trong ảnh là sản phẩm được trưng bày tại hội thảo. Ảnh: N.B

Đó là vấn đề được đặt ra tại hội thảo “Rộn rịp chuẩn bị mùa kinh doanh Tết và mở đầu năm 2026” diễn ra hôm nay, 9-12, ở tỉnh Vĩnh Long.

Bà Lê Thị Hải Yến, Giám đốc Trade Marketing ngành hàng chăm sóc nhà cửa của Unilever, dẫn báo cáo khảo sát mới nhất của một công ty nghiên cứu thị trường, cho thấy người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu hơn trong dịp Tết năm nay.

Có ba lo ngại chính được người tiêu dùng nêu ra trong cuộc khảo sát khi được hỏi “Điều gì khiến bạn và gia đình cảm thấy lo ngại nhất trong giai đoạn này?”, đó là lo ngại về thu nhập của hộ gia đình; vấn đề an toàn thực phẩm và những lo lắng về thiên tai, dịch bệnh.

Một yếu tố khác tác động đến tâm lý và hành vi của người tiêu dùng được nêu ra là chi phí tăng lên rất nhanh, dẫn đến mùa Tết vẫn chi tiêu nhưng có sự chọn lọc. “Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) dù vẫn được kiểm soát, nhưng đang ở mức cao nhất trong 10 năm qua”, bà Yến cho biết.

Trước những lo ngại nêu trên, nhất là vấn đề an toàn sản phẩm, ông Lâm Hoàng Quân, Chuyên gia đào tạo và đánh giá trưởng các tiêu chuẩn quốc tế của Tổ chức SGS Việt Nam, cho rằng minh bạch chất lượng sản phẩm là cách tốt nhất để doanh nghiệp “chiếm ưu thế” khi xây dựng niềm tin với người tiêu dùng trong bối cảnh thị trường khó khăn.

Theo ông, minh bạch không có nghĩa là công bố tất cả, bao gồm công thức riêng của sản phẩm, mà là phải cho người tiêu dùng biết được chất lượng, xuất xứ, thành phần. “Doanh nghiệp phải minh bạch truy xuất nguồn gốc từ nguyên liệu cho đến người tiêu dùng cuối cùng”, ông nói.

Một điểm các doanh nghiệp cần lưu ý, theo bà Yến, là hành vi của người tiêu dùng đã có sự thay đổi rất nhanh. “Xu hướng Tết bây giờ vẫn giữ phong tục, văn hóa truyền thống, nhưng phải làm thế nào đem lại cho bản thân người tiêu dùng và gia đình niềm vui nhất, phù hợp nhất. Tâm lý người tiêu dùng thay đổi như vậy”, bà nói.

Cụ thể, trước đây để nhà cửa sạch sẽ trong mùa Tết, người dân tự tay dọn dẹp, nhưng hiện nay đã được thực hiện thông qua các đơn vị cung cấp dịch vụ dọn dẹp nhà cửa. “Do đó, các sản phẩm liên quan, thay vì đầu tư mạnh cho người tiêu dùng tại nhà, thì chuyển dịch qua dịch vụ chăm sóc nhà cửa để họ chọn sử dụng sản phẩm của mình”, bà Yến dẫn chứng.

Bên cạnh những thay đổi như nêu trên, kênh mua sắm của người tiêu dùng hiện cũng đã có sự dịch chuyển, nhất là kênh thương mại điện tử ngày càng được ưa chuộng.

Theo bà Yến, kênh truyền thống, tức các cửa hàng tạp hóa, nếu nhìn ở cả khu vực thành thị và nông thôn, hiện vẫn chiếm hơn một nửa giá trị bán hàng. Trong đó, ở thành thị chiếm khoảng 50% và ở nông thôn khoảng 70%. “Nhưng đóng góp của kênh truyền thống đang giảm dần qua các năm”, bà nhấn mạnh.

Trong khi đó, thương mại điện tử đang trở thành kênh được người tiêu dùng lựa chọn nhiều hơn ở cả thành thị và nông thôn, trong đó, ở nông thôn hiện tăng lên mức 4% so với 2% của năm 2023; ở đô thị, kênh thương mại điện tử chiếm 10% giá trị bán hàng so với 6% năm 2023.

Một kênh mua sắm Tết giữ vai trò quan trọng là siêu thị và đại siêu thị khi đáp ứng nhu cầu mua được nhiều mặt hàng trong một chuyến, nhờ danh mục hàng hóa đa dạng nên người tiêu dùng vẫn chọn kênh mua sắm này.

Một câu hỏi được đặt ra, đó là với một đơn vị kinh doanh như tiệm tạp hóa, việc nhập hàng ra sao cho hợp lý trước những thay đổi như nêu trên?

Bà Nguyễn Thị Cẩm Chi, Chuyên gia tài chính, cho biết tiệm tạp hóa có hai vấn đề cần làm ngay: thứ nhất, là thống kê lại doanh thu mùa Tết 2025; thứ hai, là dựa vào dự báo tăng trưởng mức tiêu dùng cũng như sự quan tâm của người tiêu dùng để làm căn cứ ra quyết định. “Ví dụ, mùa Tết năm ngoái đạt doanh thu bán hàng 100 triệu đồng, thì năm nay cũng cỡ vậy”, bà dẫn chứng.

Đồng quan điểm, theo bà Yến, đầu tiên phải có dữ liệu mùa Tết năm 2025; thứ hai, là dựa trên tăng trưởng mỗi năm của ngành hàng để quyết định nhập hàng kinh doanh phù hợp…

Trung Chánh