Bảo đảm an sinh xã hội: Luật BHXH 2024 mở rộng điều kiện nghỉ hưu trước tuổi

Bà Đỗ Thị Thu (51 tuổi) là giáo viên cấp một ở một huyện nghèo tỉnh Thanh Hóa. Do sức khỏe suy giảm nên bà có ý định xin nghỉ hưu sớm trong năm 2025 để ở nhà nghỉ ngơi, chăm lo cho gia đình.

Tuy nhiên, bà Thu không biết quy định nghỉ hưu trước tuổi thế nào, liệu trước tuổi có bị trừ tỷ lệ hưởng lương hưu hay không.
Theo Nghị định 135/2020 của Chính phủ năm 2025, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là 61 tuổi 3 tháng đối với nam và 56 tuổi 8 tháng đối với nữ.

Về hưu trước tuổi lương hưu sẽ thấp. Ảnh minh họa: Hoàng Hà.

Điều 64 Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 nêu rõ, người lao động đạt điều kiện nghỉ hưu sớm có thời gian đóng bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên thì được hưởng lương hưu nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

Người lao động có thể nghỉ hưu thấp hơn không quá 5 tuổi so với quy định và có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên khi làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ trưởng LĐ-TB&XH ban hành hoặc làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1/1/2021.

Điều 64 Luật BHXH 2024 cũng quy định, người lao động có thể nghỉ hưu thấp hơn tối đa 10 tuổi so với quy định của Bộ luật Lao động năm 2019 và có từ đủ 15 năm trở lên làm công việc khai thác than trong hầm lò theo quy định của Chính phủ.
Đối tượng là công an, quân đội dân quân thường trực... khi nghỉ việc có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên thì được hưởng lương hưu nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

Có tuổi thấp hơn tối đa 5 tuổi so với quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động, trừ trường hợp Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Công an nhân dân, Luật Cơ yếu, Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng có quy định khác;

Có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động 2019 và có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên khi làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục nghề do Bộ trưởng LĐ-TB&XH ban hành hoặc làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1/1/2021.
Người bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao.

Mức lương hưu hằng tháng tính thế nào?

BHXH Việt Nam cho biết, từ ngày 1/7/2025, người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu thông thường sẽ được hưởng mức lương hưu hằng tháng như sau:

Đối với lao động nữ bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%;

Đối với lao động nam bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 20 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Trường hợp lao động nam có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, mức lương hưu hằng tháng bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 1%.
Cách tính này cũng áp dụng đối với trường hợp người lao động hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động, tuy nhiên ở trường hợp này thì cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định sẽ giảm 2%. Trường hợp thời gian nghỉ hưu trước tuổi dưới 6 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm hưởng lương hưu, từ đủ 6 tháng đến dưới 12 tháng thì giảm 1%.

Đối với mức lương hưu hằng tháng của đối tượng là người lao động thuộc một số nghề, công việc đặc biệt đặc thù trong lực lượng vũ trang nhân dân do Chính phủ quy định. Nguồn kinh phí thực hiện từ ngân sách nhà nước.

Với cách tính lương hưu như trên, những người về hưu trước tuổi thường sẽ có mức lương hưu sẽ thấp hơn so với người đủ tuổi nghỉ hưu. Do vậy, thay vì về hưu trước tuổi, nếu còn đảm bảo sức khỏe, người lao động nên đóng BHXH cho đến khi đủ tuổi nghỉ hưu. Khi đó mức lương hưu sẽ đảm bảo mức hưởng cao hơn.