Bầu không khí sạch là 'thị thực xanh' hấp dẫn khách quốc tế, 'điểm đến' của nhà đầu tư

Một bầu không khí sạch không chỉ bảo vệ sức khỏe người dân, mà còn là chỉ số văn minh của một quốc gia hiện đại.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến những đợt ô nhiễm không khí, đặc biệt là ô nhiễm bụi mịn tại Thủ đô Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh. Chỉ số chất lượng không khí nhiều thời điểm ở mức “kém” đến "xấu".

Các báo cáo đánh giá thời gian qua đều chung nhận định tình trạng ô nhiễm môi trường ở một số nơi còn rất nghiêm trọng, nhất là ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị lớn. Riêng địa bàn Hà Nội, mức độ ô nhiễm môi trường không khí tại một số thời điểm trong năm thuộc nhóm cao trên thế giới...

NGUỒN TÀI NGUYÊN VÔ GIÁ NHƯNG CŨNG DỄ BỊ TỔN THƯƠNG NHẤT

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ô nhiễm không khí là do từ các hoạt động như giao thông vận tải; xây dựng; công nghiệp, làng nghề; đốt rơm rạ và đốt chất thải sinh hoạt tự phát. Riêng với Hà Nội, ô nhiễm không khí còn có nguyên nhân rất lớn từ điều kiện địa hình và khí hậu, thời tiết gây ra.

Thực trạng ô nhiễm không khí cũng được chỉ ra trong báo cáo của đoàn giám sát Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”

Báo cáo đánh giá tình trạng ô nhiễm môi trường còn xảy ra, vẫn còn diễn biến phức tạp, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí (do bụi mịn) tại các thành phố lớn; chỉ số chất lượng không khí có thời điểm vượt ngưỡng an toàn, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người dân, có những lúc Thủ đô Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh rơi vào nhóm đô thị ô nhiễm nhất thế giới.

Không khí sạch là nguồn tài nguyên vô giá nhưng cũng là nguồn tài nguyên dễ bị tổn thương nhất.

Các chuyên gia đánh giá, trên phạm vi toàn cầu, ô nhiễm không khí là nguyên nhân hàng đầu đầu gây ra bệnh về tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, các bệnh về đường hô hấp và các bệnh nguy hiểm khác và đang ngày càng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, suy giảm chất lượng cuộc sống, giảm năng suất lao động, gây tổn thất lớn cho nền kinh tế về kinh tế và công tác bảo đảm an sinh xã hội.

Tại sự kiện “Không khí sạch cho bầu trời xanh” diễn ra ngày 1/11, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt khẳng định, “Không khí sạch là nguồn tài nguyên vô giá nhưng cũng là nguồn tài nguyên dễ bị tổn thương nhất. Giữ cho mỗi hơi thở trong lành chính là quyền cơ bản của con người và là thước đo cho chất lượng cuộc sống”.

Thực tế những năm gần đây, quá trình đô thị hóa nhanh, gia tăng phương tiện giao thông, phát triển công nghiệp, cùng biến đổi khí hậu đã khiến chất lượng không khí tại nhiều đô thị lớn, trong đó có Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh đang chịu nhiều áp lực. Những con số cảnh báo về bụi mịn, khói bụi công nghiệp hay khí thải giao thông không chỉ là dữ liệu khoa học mà là lời nhắc nhở khẩn thiết về trách nhiệm phải kiên quyết hành động ngay hôm nay.

Chia sẻ điều này, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành nhấn mạnh rằng “một bầu không khí sạch không chỉ bảo vệ sức khỏe người dân, mà còn là chỉ số văn minh của một quốc gia hiện đại, là “điểm đến” an toàn cho các nhà đầu tư công nghệ cao và là “thị thực xanh” hấp dẫn du khách quốc tế”.

SẼ CÓ KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG QUỐC GIA VỀ KHẮC PHỤC Ô NHIỄM VÀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ

Ông Thành cho biết thời gian qua, Bộ đã cùng với các Bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác quản lý chất lượng môi trường không khí trên phạm vi toàn quốc, tập trung cho 02 thành phố lớn là Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh.

Trong đó tập trung vào vấn đề tăng cường hoạt động quan trắc, cảnh báo, chia sẻ và công khai thông tin cho cộng đồng; tăng cường các biện pháp kiểm soát nguồn phát sinh ô nhiễm. Đồng thời đề xuất thúc đẩy lộ trình chuyển đổi giao thông xanh, công nghiệp sạch, quản lý hạ tầng thông minh, thân thiện, giảm thiểu phát sinh ô nhiễm…

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, có rất nhiều việc cần phải làm mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn, đồng bộ hơn và mang tính liên vùng cao hơn.

Thành phố Hà Nội đang tập trung chỉ đạo triển khai việc chuyển đổi xanh đối với các phương tiện giao thông công cộng.

Ông Thành thông tin: vừa qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ “Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến 2045”.

Bộ cũng đang tham mưu với Thủ tướng Chính phủ thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về giải quyết ô nhiễm không khí, đặc biệt là tại Vùng Thủ đô nhằm tăng cường, phát huy hiệu lực, hiệu quả của cả hệ thống chính trị vào một nhiệm vụ tuy khó khăn, nhưng cấp bách và cần thiết này.

Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí, giữ cho bầu không khí sạch, trong lành, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng các Ban, Bộ, ngành, các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức quốc tế, các nhà khoa học, các doanh nghiệp và người dân chung tay giảm thiểu các nguồn phát sinh ô nhiễm, thúc đẩy mạnh mẽ giao thông xanh, chuyển đổi năng lượng sạch; đồng thời cùng nhau kiểm soát nguồn ô nhiễm.

Nhấn mạnh điều này, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khẳng định để có không khí sạch, không chỉ cần chính sách đúng mà cần sự chung tay của toàn xã hội. Mỗi người dân cần tự giác, tự nguyện thay đổi thói quen như sử dụng phương tiện công cộng, hạn chế đốt rác cho đến lựa chọn sản phẩm xanh… Các cơ quan, doanh nghiệp cần chủ động đầu tư vào công nghệ sạch, phát triển năng lượng tái tạo, hướng tới mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững.

Ông Lê Công Thành, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường

Tại Hà Nội, đại diện UBND Thành phố nhìn nhận ô nhiễm không khí đang là một trong những thách thức lớn nhất đối với sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững. Các nguồn phát thải từ giao thông, xây dựng, công nghiệp và sinh hoạt đô thị đang tạo áp lực lớn lên môi trường không khí. Vì vậy, việc kiểm soát nguồn phát thải đặc biệt từ giao thông được xác định là giải pháp trọng tâm, có ý nghĩa đột phá.

Thành phố đã ban hành nhiều kế hoạch hành động cụ thể, trong đó có Kế hoạch quản lý chất lượng không khí đến năm 2030, Kế hoạch thực hiện Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ về các nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn và xử lý ô nhiễm môi trường.

Đặc biệt, Thành phố đang tập trung chỉ đạo triển khai việc chuyển đổi xanh đối với các phương tiện giao thông công cộng với mục tiêu đến trước năm 2030 toàn bộ 100% phương tiện xe buýt trên địa bàn sử dụng năng lượng sạch. Đây là những bước đi cụ thể nhằm giảm phát thải từ giao thông đồng thời tạo dựng nếp sống xanh và bền vững cho người dân Thủ đô.

Để bảo vệ môi trường không khí, báo cáo đoàn giám sát thực thi chính sách pháp luật môi trường nhấn mạnh một trong những nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, hoàn thành đến cuối năm 2026, trong đó ban hành và triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025- 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đồng thời thực hiện ngay các biện pháp cấp bách kiểm soát, ngăn chặn và khắc phục, cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh.

Đến năm 2030 sẽ tập trung kiểm soát chặt chẽ khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị lớn.

Thực hiện lộ trình chuyển đổi xanh phù hợp trong hoạt động giao thông vận tải gắn với đầu tư hạ tầng và các cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân, tạo sự đồng thuận trong xã hội; có biện pháp loại bỏ phương tiện cơ giới không đủ tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường. Quản lý chặt chẽ chất thải phát sinh từ hoạt động giao thông, xây dựng, đặc biệt tại các đô thị và hoạt động đốt phụ phẩm nông nghiệp.

Phấn đấu đến năm 2030, tại Hà Nội, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giảm khoảng 20% so với mức trung bình năm 2024, các thông số chất lượng không khí khác được duy trì, bảo đảm đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường.

Tại các tỉnh, thành phố xung quanh Hà Nội, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giảm tối thiểu 10% so với mức trung bình năm 2024. Tại TP.Hồ Chí Minh và các đô thị khác trên toàn quốc, chất lượng không khí được duy trì kiểm soát, không để gia tăng mức độ ô nhiễm.

Tùng Dương