Bị siết kiểm soát, ngành tài chính của Thụy Sỹ co hẹp

Ảnh minh họa - Ảnh: Bloomberg.

Theo tờ báo Financial Times, nguyên nhân chính khiến ngành tài chính của Thụy Sỹ giảm quy mô là việc siết chặt các quy định giám sát, buộc các công ty quản lý tài sản và các ngân hàng phục vụ khách tư nhân giàu có (private bank) với quy mô nhỏ phải đóng cửa hoặc sáp nhập.

Theo số liệu từ cơ quan quản lý của Thụy Sỹ, ở thời điểm tháng 10, có 1.570 tổ chức tài chính được cấp phép, giảm mạnh so với con số hơn 2.000 trước khi các quy định mới có hiệu lực hoàn toàn vào năm 2022. Số lượng ngân hàng phục vụ tư nhân tại Thụy Sỹ cũng đã giảm từ hơn 100 cách đây một thập kỷ xuống chỉ còn 82, và dự kiến có thể giảm xuống dưới 70 vào năm 2030.

Ông Christian Hintermann, một đối tác tại công ty kiểm toán KPMG, nói với Financial Times: "Sự hợp nhất diễn ra không phải vì có các công ty yếu kém, bởi nhiều thương vụ bao gồm cả những người chơi mạnh ở cả hai bên. Nhưng xu hướng tổng thể là rõ ràng: ít ngân hàng hơn, các tổ chức lớn hơn, và một ngành tài chính đang trở nên gọn nhẹ hơn, được quản lý chặt chẽ hơn và tập trung hơn”.

Mặc dù lượng tài sản được quản lý tại Thụy Sỹ vẫn tiếp tục tăng, nhưng tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với các đối thủ mới nổi như Singapore và Hồng Kông. Tổng số ngân hàng, bao gồm cả các ngân hàng địa phương, cũng đã giảm từ 243 vào năm 2020 xuống còn 230 vào cuối năm ngoái.

Một số chuyên gia cho rằng, các quy định mới đã làm tăng chi phí và độ phức tạp của việc tuân thủ, đặc biệt là đối với các công ty nhỏ hơn. Đạo luật Các Tổ chức Tài chính (Finia), có hiệu lực hoàn toàn vào năm 2022, nhằm mục đích đưa ngành quản lý tài sản có sự phân mảnh cao của Thụy Sỹ đáp ứng tiêu chuẩn toàn cầu. Đạo luật này quy định việc cấp phép cho các nhà quản lý danh mục đầu tư và các quỹ ủy thác, đánh dấu lần đầu tiên Thụy Sỹ mở rộng giám sát đối với các công ty quản lý tài sản quy mô nhỏ.

Ông Sebastian Jeck, đối tác tại Novum Partners - một công ty quản lý tài sản của Thụy Sỹ với lượng tài sản được quản lý 10 tỷ USD tài sản quản lý - nhận định: "Có rất nhiều công ty quản lý dưới 100 triệu USD, và tôi không thấy họ khó có thể tồn tại. Tôi chắc chắn sẽ có nhiều vụ hợp nhất hơn”.

Việc chấm dứt bí mật ngân hàng và triển khai các quy tắc minh bạch thuế quốc tế như FATCA cũng làm đảo lộn mô hình kinh doanh từng khiến Thụy Sỹ trở thành “thiên đường” cất giữ tài sản nước ngoài. "Thụy Sỹ không còn là nơi để giấu tiền nữa, vì vậy nhiều công ty quản lý tài sản ở nước này không còn lý do để tồn tại” - một sếp ngân hàng tư nhân có trụ sở tại Zurich nhận định.

Áp lực từ các quy chế giám sát đã gia tăng sau khi ngân hàng UBS tiếp quản khẩn cấp ngân hàng Credit Suisse vào năm 2023, tạo ra một “gã khổng lồ” tài chính với hơn 3 nghìn tỷ USD tài sản được quản lý.

Ông Jay Bidermann, một đối tác tại ngân hàng phục vụ tư nhân Rahn+Bodmer có trụ sở tại Zurich, cho biết: "Sau khi Credit Suisse sụp đổ, đã có một sự thay đổi trong toàn ngành, bao gồm cả tại cơ quan quản lý. Quy định đã trở nên nghiêm ngặt hơn, và đối với các công ty có dưới 10 tỷ USD tài sản được quản lý, việc tồn tại bây giờ là rất khó”.

Hiện tại, sự thắt chặt này đang di chuyển theo chiều hướng đi lên. Chính phủ Thụy Sỹ và Cơ quan Giám sát thị trường tài chính Thụy Sỹ (Finma) đang chuyển sự chú ý đến các ngân hàng quan trọng về mặt hệ thống - đặc biệt là UBS, nhà băng với tài sản tương đương khoảng gấp đôi GDP của nước này. Theo đó, các quy tắc mới có thể yêu cầu các ngân hàng này tăng số vốn cần thiết lên tới 26 tỷ USD theo một "quá lớn để thất bại" (TBTF) được tăng cường.

Các cải cách cũng trao cho Finma quyền lực lớn hơn, từ các công cụ can thiệp sớm mạnh mẽ hơn đến khả năng mở rộng để buộc quản lý cấp cao của các ngân hàng phải chịu trách nhiệm.

Những nỗ lực này của Thụy Sỹ hoàn toàn trái ngược với các động thái ở nơi khác. Ở Mỹ, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang thúc đẩy nới lỏng các quy định giám sát đối với ngành tài chính; còn Liên minh châu Âu (EU) và Anh đang nới lỏng hoặc trì hoãn việc thực hiện quy định Basel III để bảo vệ tính cạnh tranh.

Sự khác biệt này đã gây lo ngại trong giới ngân hàng và các nhà lập pháp rằng quy định quá mức có thể khiến các ngân hàng Thụy Sỹ suy giảm khả năng tạo lợi nhuận và sức cạnh tranh, đồng thời gây áp lực lớn lên công ty dịch vụ tài chính quy mô nhỏ vốn đã phải đối mặt với chi phí tuân thủ gia tăng.

An Huy