Blockchain và tài sản mã hóa mở ra kỷ nguyên mới cho nhân lực số

PGS-TS. Lê Vũ Nam, Phó hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế - Luật (UEL) cho rằng, công nghệ blockchain đang nổi lên như một nền tảng mang tính cách mạng, đặt nền móng cho nền kinh tế và xã hội số. Với đặc tính phi tập trung, minh bạch và bảo mật cao, blockchain không chỉ là cơ sở của các tài sản mã hóa, mà còn mở ra nhiều mô hình quản trị và kinh doanh mới trong các lĩnh vực tài chính, logistics, giáo dục và y tế.

“Tài sản mã hóa đang dần trở thành một cấu phần quan trọng của nền kinh tế hiện đại, góp phần định hình lại cách con người tạo dựng và trao đổi giá trị. Song song với tiềm năng ấy là những thách thức về an toàn thông tin, khung pháp lý và nhân lực số - những vấn đề mà giới học thuật, doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần cùng nhau nghiên cứu, định hướng”, PGS-TS. Lê Vũ Nam chia sẻ.

Theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng fintech (Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam), quy mô tài sản mã hóa toàn cầu hiện đạt 3.700 tỷ USD, với hơn 600 triệu người dùng, dự kiến đạt 10.000 tỷ USD vào năm 2030. Việt Nam nằm trong top 3 khu vực châu Á - Thái Bình Dương, với hơn 17 triệu người dùng và hơn 220 tỷ USD dòng vốn trong giai đoạn 2024-2025.

Dù đánh giá cao quy mô thị trường tài sản mã hóa, song ông Dinh quan ngại, thị trường thiếu trầm trọng nhân lực có khả năng vận hành hệ sinh thái này. Thị trường tài sản mã hóa “khát” nhân lực đến mức một luật sư am hiểu công nghệ có thể nhận mức lương lên tới 40.000 USD/tháng, song nguồn cung cực kỳ khan hiếm.

Thạc sĩ Nguyễn Đức Vũ, Ủy viên Ban Thường vụ Đoàn cơ sở Tòa án Nhân dân TP.HCM, Phó ban chuyên môn Câu lạc bộ Khoa học trẻ cảnh báo, bên cạnh những cơ hội hấp dẫn, thị trường tài sản số cũng tiềm ẩn không ít rủi ro, các hình thức lừa đảo tinh vi, dự án “ảo” và trào lưu đầu tư theo tâm lý đám đông. Các công dân, nhất là sinh viên, cần hiểu rõ blockchain, nắm vững pháp lý để tránh “bẫy công nghệ”.

Còn theo TS. Trịnh Thục Hiền, Phó trưởng Khoa Luật kinh tế (UEL), khi blockchain, tài sản mã hóa hay trí tuệ nhân tạo (AI) lan tỏa mạnh, đào tạo luật truyền thống không còn phù hợp. Nhân lực pháp lý thế hệ mới phải có tư duy liên ngành, hiểu bản chất công nghệ và tác động xã hội, đồng thời đối thoại với kỹ sư công nghệ để từ đó xây dựng các giải pháp “đổi mới có trách nhiệm”.

Trong bối cảnh đó, PGS-TS. Nguyễn Anh Phong, Trưởng khoa Tài chính - Ngân hàng của UEL cho hay, nhà trường đã tiên phong đưa fintech vào chương trình đào tạo từ năm 2019, tích hợp blockchain, AI và phân tích dữ liệu. Khi đó, mọi thứ còn rất mới, nhưng nay kết quả cho thấy, hướng đi này là đúng.

Theo PGS-TS. Nguyễn Thanh Bình, Phó chủ tịch Hội liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP.HCM, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Khoa học Trẻ, trong bối cảnh chuyển đổi toàn cầu, cách mạng công nghiệp 4.0 thúc đẩy dữ liệu, AI và blockchain trở thành hạ tầng kinh tế mới. Tài sản mã hóa thay đổi cách người trẻ tiếp cận nền kinh tế; thúc đẩy ý thức về quyền sở hữu kỹ thuật số và danh tính trực tuyến; tạo ra cộng đồng “công dân blockchain” - tự quản, trách nhiệm, minh bạch; đặt nền móng cho xã hội minh bạch, phi tập trung và có trách nhiệm số.

Tuy nhiên, thách thức vẫn tiềm ẩn như biến động giá, đầu cơ, rủi ro tài chính; gian lận, rửa tiền, vi phạm quyền riêng tư; khoảng trống pháp lý trong việc xác định quyền sở hữu và thừa kế; thiếu khung thuế và giám sát giao dịch xuyên biên giới. Việt Nam chưa có hệ thống pháp lý thống nhất điều chỉnh toàn diện tài sản mã hóa, nhưng đã có bước tiến quan trọng với 2 văn bản nền tảng là Luật Công nghiệp Công nghệ số có hiệu lực từ ngày 1/1/2026; Nghị quyết 05/2025/NQ-CP- thí điểm thị trường tài sản mã hóa giai đoạn 2025-2030.

Vân Linh