Bổ sung 479.000 tỉ đồng cho ngân sách địa phương để cải cách tiền lương, an sinh xã hội
Ngoài việc dành ra một khoản để phục vụ bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân, ngân sách Trung ương 2026 còn dành 15.000 tỉ đồng để bảo đảm an ninh tài chính quốc gia.
Đầu giờ chiều 14-11, với 100% đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về phương án phân bổ ngân sách Trung ương (NSTW).
Thể hiện vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương
Trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình một số ý kiến đại biểu nêu.
Theo đó, dự toán 2026 vẫn thể hiện vai trò chủ đạo của NSTW. Điều này được thể hiện qua tổng chi của NSTW chiếm 57,7% tổng chi ngân sách nhà nước (NSNN), đảm bảo các nhiệm vụ chính trị quốc phòng, an ninh, đầu tư vào các nhiệm vụ dự án quan trọng quốc gia, phát triển đồng bộ các hạ tầng kinh tế xã hội tạo động lực tăng trưởng kinh tế của đất nước.
NSTW cũng tiếp tục bổ sung 479.000 tỉ cho ngân sách địa phương (NSĐP) để đảm bảo cân đối, bổ sung có mục tiêu để thực hiện các đề án dự án các chính sách an sinh xã hội và cải cách tiền lương.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: QH
Về vấn đề NSTW chiếm 48,4% tổng thu NSNN, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng giải trình là để đảm bảo an ninh tăng toàn chính, thận trọng trong bối cảnh có nhiều biến động. Dự toán giá dầu thô ở mức 65-70USD/thùng, thu tiền sử dụng đất năm 2026 dự kiến tăng 220.000 tỉ so với 2025 vì dự kiến 2026 tiếp tục hoàn thiện các kết cấu hạ tầng giao thông quốc gia, đẩy mạnh đấu giá đất cho thuê đất. Khoản này chiếm phần lớn trong NSĐP.
“Nếu loại trừ khoản thu tiền sử dụng đất thì NSTW chiếm trên 56% tổng thu NSNN” - Bộ trưởng Tài chính trình bày.
Ngoài ra, theo Nghị quyết dự toán ngân sách nhà nước 2026 thì Quốc hội giao Chính phủ cố gắng chỉ đạo tăng 10% ước thực hiện so với năm 2025. Vì vậy, dự kiến tỉ trọng thu NSTW sẽ tăng thêm, bảo đảm vai trò chủ đạo của NSTW.
“Năm 2027 thực hiện đồng bộ theo Luật NSNN 2025 sẽ thay đổi toàn diện phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi giữa trung ương và địa phương” - Bộ trưởng Thắng thông tin.
33.000 tỉ dành cho y tế, giáo dục, khoa học công nghệ...
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết các khoản chi còn lại chưa phân phổ là 92.000 tỉ cũng như một số vấn đề khác, tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Chính phủ đã trình Quốc hội phân bổ chi tiết kinh phí hỗ trợ các địa phương. Cùng với đó là việc phân bổ cho các nhiệm vụ đã có chủ trương của Đảng, Nhà nước nhưng đang trong quá trình thể chế hóa.
"Những nhiệm vụ này cần tiếp tục rà soát mức kinh phí phát sinh trong thực tế để đảm bảo chi đúng đối tượng tránh lãng phí" - Bộ trưởng cho hay.
Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo giải trình về phương án phân bổ NSTW. Ảnh: QH
Trong đó, 33.000 tỉ dành cho các lĩnh vực giáo dục, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, xây dựng và thực thi pháp luật để triển khai các Nghị quyết đột phá của Bộ Chính trị sau khi thể chế hóa đầy đủ. Chính phủ cũng tiếp tục rà soát các nhiệm vụ, dự án cụ thể. Trong đó có hai khoản cụ thể là 10.000 tỉ trợ cấp cho người có công và một số chính sách xã hội sau khi cấp thẩm việc quyết định phương án điều chỉnh.
“2.700 tỉ để phục vụ tổ chức bầu cử Quốc hội và đại biểu HĐND, 15.000 tỉ đảm bảo an ninh an toàn tài chính quốc gia theo chủ trương của Trung ương. Còn lại là các chính sách miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập, an sinh xã hội…” - Bộ trưởng Thắng trình bày.
Nguyên tắc phân bổ dự toán chi thường xuyên bảo đảm được nguyên tắc ưu tiên các nhiệm vụ chính trị của đất nước, chương trình mục tiêu quốc gia và vấn đề cải cách tiền lương, lương hưu, trợ cấp ưu đãi người có công, chính sách an sinh xã hội.
Theo đó, phương án phân bổ NSTW năm 2026 trình Quốc hội đã được rà soát, ưu tiên nguồn để tổ chức Đại hội XIV của Đảng, tổ chức bầu cử Quốc hội và HĐND. Đồng thời dự toán cũng dành nguồn thực hiện các chương trình cải cách tiền lương, lương hưu. trợ cấp ưu đãi người có công và các chính sách an sinh xã hội.
“Riêng nội dung chuyển nguồn kinh phí giai đoạn 2021-2025 của các chương trình mục tiêu quốc gia Chính phủ sẽ chỉ đạo trình với các cơ quan của Quốc hội để báo cáo Quốc hội” - Bộ trưởng Thắng cho biết.
Sau khi Bộ trưởng trình bày, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết này với 420 đại biểu có mặt tán thành.
Một số nội dung quan trọng của Nghị quyết
+ Kéo dài thời kỳ ổn định NSNN giai đoạn 2022 - 2025 sang năm 2026, thực hiện phân chia các khoản thu giữa trung ương và địa phương, bao gồm nguồn thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước và thuế bảo vệ môi trường đối với sản phẩm xăng, dầu như năm 2025; riêng thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo quy định tại Luật NSNN năm 2025.
Tăng thêm 3% số bổ sung cân đối so với dự toán năm 2025 để các địa phương có thêm nguồn lực đáp ứng các nhiệm vụ chi quan trọng phát sinh trong năm kéo dài của thời kỳ ổn định ngân sách.
+ Dành 15.000 tỉ đồng dự phòng bảo đảm an toàn, an ninh tài chính quốc gia trong trường hợp kinh tế xã hội có biến động, thu NSNN không đạt dự toán. Trường hợp thu NSNN đạt và vượt kế hoạch, việc phân bổ, sử dụng theo quy định của Luật NSNN.
+ Bố trí dự toán chi thường xuyên lĩnh vực các hoạt động kinh tế 6.496,1 tỉ tương ứng 85% nguồn thu xử phạt hành chính trật tự an toàn giao thông đường bộ đã thực nộp ngân sách nhà nước năm 2024 cho Bộ Công an, 1.146,3 tỉ đồng (tương ứng 15%) bổ sung có mục tiêu cho NSĐP để hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ bảo đảm trật tự an toàn giao thông trên địa bàn các địa phương.
+ Dành 10.000 tỉ chi thường xuyên triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, khả thi, không trùng lặp giữa các Chương trình, không trùng lặp với các chương trình, dự án, chế độ, chính sách, nhiệm vụ chi khác; phù hợp với tiến độ thực hiện, khả năng giải ngân và cân đối NSNN.
+ Bố trí bảo đảm mức tối thiểu 3% tổng chi NSNN cho khoa học công nghê, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
+ Dành nguồn để thực hiện điều chỉnh tiền lương, lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công và một số chính sách xã hội theo phương án được cấp có thẩm quyền quyết định.
