Bộ Tài chính và ADB thúc đẩy phát triển thị trường xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Thùy Dương/BNEWS/Vnanet.Vn

Hội thảo nhằm góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của dịch vụ xếp hạng tín nhiệm trên thị trường vốn, thúc đẩy sự phát triển minh bạch, an toàn và bền vững của thị trường tài chính.

Phát biểu tại hội thảo, bà Phạm Thị Thanh Tâm, Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính) nhấn mạnh, hoạt động xếp hạng tín nhiệm là một dịch vụ quan trọng trên thị trường tài chính, góp phần tăng cường tính minh bạch, từ đó thúc đẩy sự phát triển chuyên sâu, ổn định của thị trường vốn và thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Theo đó, hoạt động xếp hạng tín nhiệm mang lại lợi ích cho tất cả các chủ thể tham gia thị trường. Đối với nhà đầu tư, kết quả xếp hạng tín nhiệm cung cấp đánh giá về năng lực tài chính và khả năng trả nợ của tổ chức phát hành, giúp phân tích, kiểm soát rủi ro trước khi ra quyết định đầu tư. Đối với doanh nghiệp phát hành, kết quả xếp hạng tín nhiệm khuyến khích cải thiện hiệu quả hoạt động, tăng tính minh bạch và nâng cao uy tín tài chính; doanh nghiệp có mức xếp hạng cao sẽ gia tăng khả năng huy động vốn với chi phí thấp hơn. Đối với cơ quan quản lý, hoạt động xếp hạng tín nhiệm giúp tạo lập môi trường thông tin tài chính minh bạch, chuyên nghiệp hơn, hỗ trợ việc giám sát, hoạch định chính sách và bảo đảm sự phát triển an toàn của thị trường vốn, thị trường trái phiếu.

Theo đại diện Bộ Tài chính, trong những năm qua, thị trường vốn và thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đã có bước phát triển tích cực nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và nỗ lực hoàn thiện thể chế chính sách. Về khung pháp lý, Bộ Tài chính đã tập trung hoàn thiện khung pháp lý thông qua việc báo cáo Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Chứng khoán và Luật Doanh nghiệp nhằm tăng cường trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ và nâng cao tiêu chuẩn với trái phiếu chào bán cho nhà đầu tư cá nhân. Mới đây, Nghị định số 245/2025/NĐ-CP được ban hành, quy định bắt buộc phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm khi chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng. Quy định này góp phần bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, nâng cao kỷ luật tài chính và hướng tới phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp an toàn, bền vững.

Về triển khai thực hiện, sau hơn 10 năm thực hiện Nghị định số 88/2014/NĐ-CP, đã có 5 tổ chức xếp hạng tín nhiệm trong nước được Bộ Tài chính cấp phép hoạt động. Các doanh nghiệp này định kỳ công bố thông tin, thực hiện báo cáo, đồng thời chịu sự giám sát và kiểm tra của Bộ Tài chính nhằm bảo đảm chất lượng dịch vụ và tuân thủ pháp luật. Cùng với đó, Bộ Tài chính thường xuyên tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo và phổ biến pháp luật về xếp hạng tín nhiệm nhằm nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp, nhà đầu tư và thành viên thị trường về vai trò của hoạt động này.

Số liệu của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội và các doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm cho thấy, số lượng doanh nghiệp sử dụng dịch vụ xếp hạng tín nhiệm tăng mạnh trong hai năm qua. Năm 2024, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành có kết quả xếp hạng tín nhiệm đạt 216,6 nghìn tỷ đồng, gấp hơn 8 lần năm 2023, chiếm 46,3% tổng giá trị phát hành cả năm. Trong 10 tháng năm 2025, giá trị trái phiếu có xếp hạng tín nhiệm đạt 287,4 nghìn tỷ đồng, tăng 2,1 lần so với cùng kỳ năm 2024.

Theo đó, đến nay các doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm trong nước đã thực hiện xếp hạng cho khoảng 144 doanh nghiệp trong các ngành bất động sản, chứng khoán, năng lượng sản xuất. Tổng dư nợ trái phiếu của các tổ chức phát hành có xếp hạng tín nhiệm đạt gần 461 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 33,7% tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường.

Theo bà Phạm Thị Thanh Tâm những con số này cho thấy xu hướng minh bạch hóa ngày càng rõ rệt, đồng thời phản ánh tiềm năng phát triển lớn của dịch vụ xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam trong bối cảnh thị trường chứng khoán được nâng hạng lên nhóm “thị trường mới nổi thứ cấp”.

Bà Arabella Bennett, Bí thư thứ hai, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam, Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia cũng đánh giá cao sự phát triển của thị trường vốn tại Việt Nam nói chung và dịch vụ xếp hạng tín nhiệm nói riêng. Bà Arabella Bennett cũng nêu, Nghị định 245/2025/NĐ-CP giúp tăng cường phát triển thị trường vốn, thông qua các tổ chức xếp hạng tín nhiệm để giúp Việt Nam tuân thủ các tiêu chuẩn trên thế giới. Việc nâng cao thị trường chứng khoán là bước quan trọng giúp nâng cao tính ổn định và đa dạng hóa thị trường vốn, nên bà Arabella Bennett cho hay, Chính phủ Úc sẽ tăng cường hợp tác hơn nữa về các chính sách liên quan đến phát triển thị trường tài chính, đây cũng là ưu tiên quan trọng để mối quan hệ song phương giữa hai nước ngày càng bền vững.

Nhằm nâng cao năng lực cho các tổ chức xếp hạng tín nhiệm trong nước, Bộ Tài chính đang phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Chính phủ Australia và các đối tác quốc tế để triển khai các chương trình hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo và phổ biến pháp luật về xếp hạng tín nhiệm. Trong tháng 11/2025, Bộ Tài chính tổ chức chuỗi hội thảo tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh nhằm phổ biến quy định về xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đối với trái phiếu doanh nghiệp, chia sẻ thông lệ quốc tế về đảm bảo chất lượng dịch vụ và quản trị rủi ro, đồng thời thảo luận về cơ chế kiểm soát nội bộ nhằm phòng ngừa xung đột lợi ích tại các doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm.

Thùy Dương/Bnews/vnanet.Vn