Bộ trưởng Bộ Công an nêu các điều kiện phạm nhân được hiến mô, tạng

Sáng 12-11, theo nghị trình, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi).

Một trong những nội dung đáng chú ý là dự thảo quy định phạm nhân có quyền được hiến mô, bộ phận cơ thể; được hưởng chế độ, chính sách theo quy định pháp luật về hiến mô, bộ phận cơ thể người, được lưu trữ trứng, tinh trùng.

Quy định chặt các điều kiện phạm nhân được hiến mô, tạng

Giải trình cuối phiên thảo luận, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, cho biết cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra để chỉnh lý dự thảo luật trên nguyên tắc phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể khi đảm bảo đủ các điều kiện: tự nguyện hiến mô bộ phận cơ thể; đủ điều kiện sức khỏe để hiến mô, bộ phận cơ thể và đảm bảo sức khỏe tiếp tục thi hành án sau khi hiến mô, bộ phận cơ thể.

Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an. Ảnh: QH

Một điều kiện quan trọng khác được Bộ trưởng đề cập là phạm nhân phải tự chịu các chi phí hiến mô, bộ phận cơ thể, chăm sóc sức khỏe bản thân sau khi hiến mô, bộ phận cơ thể.

Phạm nhân được thực hiện quyền này cũng phải là người bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng thuộc trường hợp tội phạm lần đầu và thời gian chấp hành án dưới 3 năm.

Ngoài ra, phạm nhân hiến mô, bộ phận cơ thể cho thân nhân của phạm nhân.

Về quyền lưu trữ trứng và tinh trùng của phạm nhân, một số ý kiến đại biểu cho rằng quy định này mang tính nhân văn, nhân đạo, tiến bộ, nhưng không nên quy định trong luật vì thiếu tính khả thi do việc này đòi hỏi kỹ thuật y tế cao, chi phí lớn, khó thực hiện tại các cơ sở giam giữ.

Về nội dung này, Bộ trưởng Công an cho biết cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá quy định về quyền này là chính sách nhân văn, nhân đạo. Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra để nghiên cứu cân nhắc kỹ trước khi báo cáo với Quốc hội thông qua dự án luật.

Vấn đề nhạy cảm

Trước đó, góp ý chung, các đại biểu Quốc hội đều đánh giá đây là những quy định mới tiến bộ và nhân văn. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thanh Sang (đoàn TP.HCM) nhận định đây là vấn đề rất nhạy cảm, bởi chủ thể là người đang thụ án.

Trong khi đó, quy định mới chưa đánh giá đầy đủ tác động về chính trị, xã hội, pháp lý, cũng như điều kiện đảm bảo, đặc biệt đánh giá về khả năng lao động, học tập, cải tạo của phạm nhân sau khi hiến mô.

Đại biểu Nguyễn Thanh Sang (đoàn TP.HCM). Ảnh: QH

Từ nhận định trên, đại biểu đoàn TP.HCM kiến nghị chỉ nên quy định cho phép phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể cho người thân thích của mình, như ông, bà, cha, mẹ, cô, bác, anh, chị…

Ngoài ra, ông đề nghị cần quy định những điều kiện hết sức chặt chẽ: phạm nhân tự nguyện, không vì mục đích lợi nhuận, có đủ điều kiện sức khỏe và người đó phải còn thời gian thi hành hình phạt tù dưới 5 năm.

Theo ông Nguyễn Thanh Sang, quy định như vậy để thí điểm, thực hiện sẽ thận trọng hơn.

Đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Quảng Ngãi) đánh giá việc dự thảo luật bổ sung quyền được hiến mô, một phần bộ phận cơ thể, được lưu giữ trứng, tinh trùng của phạm nhân là quy định thể hiện điểm tiến bộ, nhân văn trong pháp luật hình sự, tức là không chỉ có mục đích trừng phạt mà cao hơn là giáo dục, cải tạo và tôn trọng quyền con người.

“Quy định này phản ánh sự tôn trọng các quyền cơ bản của con người, ngay cả khi họ đang chấp hành án phạt tù” - theo ông Tô Văn Tám.

Đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Quảng Ngãi). Ảnh: QH

Dù vậy, đại biểu tỉnh Quảng Ngãi đề nghị các quy định tại dự thảo cần chặt chẽ hơn, tạo điều kiện cho phạm nhân và các cơ quan khác thực hiện, cũng như để tránh sự lạm dụng, lợi dụng quyền này trong quá trình thực hiện.

Ông Tô Văn Tám cũng chia sẻ băn khoăn khi dự thảo luật chưa quy định giải quyết nguyện vọng được lưu giữ trứng và tinh trùng như thế nào. Ông đề nghị ban soạn thảo luật bổ sung thêm để quy định đầy đủ hơn và dễ thực hiện hơn.

NHÓM PHÓNG VIÊN