Ca mổ 'cân não': Cắt u não sát vùng chức năng nhưng bệnh nhân không bị ảnh hưởng

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (BV Việt Đức) vừa ghi dấu mốc quan trọng khi phẫu thuật thành công u thần kinh đệm lan tỏa có kích thước lớn khoảng 8 cm cho bệnh nhân B.V.L, 43 tuổi, quê Phú Thọ.

Bệnh nhân bị đau đầu dữ dội, được chẩn đoán u thần kinh đệm nhu mô não xâm lấn sâu vào các vùng chức năng trọng yếu của bán cầu phải như vùng vận động, ngôn ngữ và bao trong – nơi điều khiển vận động nửa người.

Các bác sĩ tiến hành ca phẫu thuật đặc biệt

Trao đổi với VietTimes, TS.BS Nguyễn Duy Tuyển, Trưởng khoa Phẫu thuật Thần kinh 2, cho hay trường hợp này đặt ra thách thức đặc biệt là làm sao vừa lấy tối đa khối u, vừa bảo tồn chức năng thần kinh. Đối với u thần kinh đệm độ ác tính cao, khuyến cáo phẫu thuật yêu cầu lấy thêm 4–5 mm mô xung quanh để giảm nguy cơ tái phát. Tuy nhiên, việc tiến gần các vùng chức năng quan trọng lại tiềm ẩn nguy cơ để lại di chứng nặng nề.

Kỹ thuật lần đầu triển khai

Để giải bài toán khó, ê-kíp đã áp dụng kỹ thuật đặt điện cực theo dõi chức năng thần kinh liên tục trong lúc bệnh nhân được gây mê toàn thân. Đây là lần đầu tiên kỹ thuật này được triển khai tại BV Việt Đức, thay thế phương pháp mổ thức tỉnh vốn khó thực hiện khi u quá lớn hoặc thời gian phẫu thuật kéo dài.

Quy trình phẫu thuật được tiến hành với sự chính xác tuyệt đối. Trước tiên, các bác sĩ dựng sơ đồ vỏ não để tiếp cận qua vùng được xác định là “không chức năng”. Khi tiến sâu vào nhân xám trung ương – khu vực chứa các đường dẫn truyền vận động – phẫu thuật viên sử dụng các điện cực thăm dò để vừa hút khối u vừa phát hiện tín hiệu chức năng.

Hệ thống điện cực được gắn vào các nhóm cơ tương ứng; nếu mổ bán cầu phải, điện cực sẽ được kết nối với các nhóm cơ tay và chân trái. Nhờ theo dõi đáp ứng vận động theo thời gian thực, khi phẫu thuật tiến sát vùng chức năng khoảng 3–4 mm, thiết bị lập tức phát cảnh báo. Nếu khoảng cách chỉ còn 1 mm, hệ thống truyền tín hiệu trực tiếp, giúp phẫu thuật viên dừng chính xác ở thời điểm an toàn nhất.

Kỹ thuật này đặc biệt giá trị khi khối u lan tỏa gần như toàn bộ bán cầu. Các bác sĩ vẫn có thể kiểm soát ranh giới u – mô chức năng, hạn chế tối đa nguy cơ gây tổn thương vùng vận động hoặc ngôn ngữ.

Bảo tồn toàn bộ vận động dù khối u lan rộng

Trước khi đóng vết mổ, ê-kíp kiểm tra lại bằng kích thích điện và ghi nhận vận động tay chân bệnh nhân vẫn đáp ứng tốt. Sau phẫu thuật, kết quả đánh giá tổng thế cho thấy chức năng vận động của bệnh nhân hoàn toàn được bảo tồn dù khối u xâm lấn diện rộng và nằm sâu trong vùng chỉ huy vận động.

Ca mổ nhiều thách thức đã thành công

Thành công này không chỉ thể hiện trình độ chuyên môn cao của đội ngũ bác sĩ BV Việt Đức, mà còn mở ra cơ hội điều trị an toàn hơn cho các trường hợp u não lan tỏa phức tạp – những ca trước đây nguy cơ di chứng sau mổ rất lớn.

Việc lần đầu triển khai kỹ thuật đặt điện cực định vị vùng chức năng trong mổ gây mê toàn thân đánh dấu bước tiến mới trong phẫu thuật thần kinh tại Việt Nam, đem lại hy vọng cho nhiều bệnh nhân mắc u thần kinh đệm độ ác tính, vốn là nhóm bệnh khó điều trị và dễ tái phát.

Sự chính xác, bình tĩnh và tinh thần tận tâm của đội ngũ phẫu thuật viên đã giúp bệnh nhân vượt qua nguy hiểm, đồng thời khẳng định năng lực của các chuyên gia BV Việt Đức trong việc làm chủ những kỹ thuật phức tạp hàng đầu thế giới.

Thanh Hằng