Cải cách điều kiện kinh doanh: Chìa khóa giảm chi phí

Tiếp tục Diễn đàn “Hiến kế loại bỏ thủ tục làm khó doanh nghiệp (DN)”, báo Pháp Luật TP.HCM ghi nhận ý kiến đóng góp, hiến kế, giải pháp… từ các DN, hiệp hội xung quanh chủ trương mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu ra tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và các bộ, ngành, chuyên gia về tăng trưởng kinh tế diễn ra vào ngày 24-2.

Bà NHƯ NGUYỄN, Giám đốc điều hành Công ty TNHH WBS:

Rút gọn quy trình cấp vốn cho doanh nghiệp

Cắt giảm thủ tục kinh doanh sẽ giúp DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa (SME), tiết kiệm nguồn lực để tiếp cận thị trường và mở rộng quy mô. Hiện nay, dù có nhiều cơ chế hỗ trợ, việc tiếp cận vốn vẫn là thách thức lớn. Đơn cử như tín dụng xanh, dù là xu hướng tất yếu nhưng DN vẫn gặp khó khăn do thiếu hướng dẫn cụ thể về quy trình, tiêu chí đánh giá cũng như công cụ hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn này. Ngay cả tổ chức tín dụng cũng gặp trở ngại trong việc xác định mức độ “xanh” của một dự án khiến quá trình thẩm định kéo dài, làm chậm trễ giải ngân.

Bà Như Nguyễn.

Ngoài ra, báo cáo khí thải nhà kính cũng là một rào cản lớn, đặc biệt đối với các DN vừa và nhỏ. Việc thiếu kinh nghiệm, nguồn lực và quy trình chuẩn để kiểm kê và lập kế hoạch giảm phát thải khiến nhiều DN gặp khó khăn. Trong khi đó, yêu cầu về dữ liệu và báo cáo ngày càng khắt khe, nhất là từ các thị trường xuất khẩu lớn như châu Âu. Nếu không có hướng dẫn rõ ràng, DN khó có thể đáp ứng các tiêu chí này để mở rộng kinh doanh ra thị trường quốc tế.

Để hỗ trợ DN chuyển đổi xanh và hướng tới net zero, cần đẩy nhanh việc hoàn thiện khung pháp lý về tín dụng xanh cũng như hướng dẫn chi tiết về báo cáo khí thải. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho DN áp dụng công nghệ xanh và phát triển bền vững.

Một môi trường kinh doanh thông thoáng sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp tập trung phát triển thay vì bị cản trở bởi các quy định rườm rà. Ảnh: QH

Luật sư NGUYỄN ĐỨC NGHĨA, Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý DN nhỏ và vừa (Hiệp hội DN TP.HCM):

Gỡ vướng điều kiện kinh doanh: Tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp

Việc đặt mục tiêu cắt giảm 30% điều kiện kinh doanh là chủ trương đúng đắn nhưng điều quan trọng là phải thực hiện cải cách thực chất, không chỉ dừng lại ở những con số mang tính báo cáo.

Dù cải cách hành chính đã được đẩy mạnh, nhiều DN vẫn gặp khó khăn với các thủ tục chồng chéo. Chẳng hạn, trong lĩnh vực thuế, nhiều quy định kê khai, báo cáo chưa phù hợp với đặc thù từng ngành. Quy định về hàng tồn kho áp dụng chung khiến DN xây dựng hay cho thuê văn phòng gặp khó khăn khi đáp ứng các yêu cầu này. Nếu một điều kiện kinh doanh bị bãi bỏ nhưng lại thay thế bằng một thủ tục phức tạp hơn thì cải cách chỉ mang tính hình thức.

Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa.

Theo Hiến pháp và Luật DN, DN được quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm. Tuy nhiên, để quyền này thực sự được đảm bảo, các cơ quan quản lý cần rà soát và loại bỏ những quy định không còn phù hợp, đồng thời chỉ áp dụng các điều kiện kinh doanh thực sự cần thiết. Việc cải cách không chỉ nhằm giảm gánh nặng thủ tục mà còn giúp DN hoạt động minh bạch, hiệu quả và bền vững.

Một môi trường kinh doanh thuận lợi không chỉ đơn thuần là cắt giảm điều kiện kinh doanh trên giấy tờ, mà cần tạo ra một hệ thống pháp lý minh bạch, ổn định. Khi không còn bị bó buộc bởi những thủ tục hành chính rườm rà, DN mới có thể tập trung phát triển, mở rộng sản xuất và đóng góp tích cực vào nền kinh tế.

Ông PHAN ĐỨC TRUNG, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam:

Chìa khóa tháo gỡ rào cản pháp lý cho blockchain

Lĩnh vực blockchain và AI tại Việt Nam đang đối mặt với ba thách thức chính. Thứ nhất, khung pháp lý chưa rõ ràng: Hiện nay, chưa có quy định cụ thể cho DN hoạt động trong lĩnh vực blockchain và AI khiến họ phải đăng ký kinh doanh dưới vỏ bọc ngành khác hoặc chuyển đăng ký ra nước ngoài như Singapore, UAE. AI cũng gặp khó khăn trong việc xác định quyền sở hữu trí tuệ đối với dữ liệu đào tạo và trách nhiệm pháp lý khi đưa ra quyết định sai lệch.

Thứ hai, thủ tục hành chính chồng chéo: DN fintech phải làm việc với nhiều cơ quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính dẫn đến tốn kém thời gian và chi phí. Việc chồng lấn giữa các văn bản pháp luật cũng gây bất cập, khi cùng một mô hình kinh doanh có thể bị áp dụng nhiều quy định khác nhau tại từng địa phương hoặc cơ quan cấp phép.

Ông Phan Đức Trung.

Thứ ba, thiếu cơ chế thử nghiệm (sandbox pháp lý): Trong khi nhiều quốc gia như Singapore, Anh, UAE đã triển khai sandbox pháp lý để thử nghiệm mô hình kinh doanh mới, Việt Nam vẫn đang trong quá trình xây dựng. Điều này khiến DN gặp rủi ro cao khi thử nghiệm ứng dụng blockchain trong tài chính, logistics hay thương mại điện tử, cản trở sự phát triển và buộc họ phải hợp tác với đối tác nước ngoài.

Việc Chính phủ đặt mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% điều kiện kinh doanh là tín hiệu tích cực, giúp giảm gánh nặng hành chính và tạo thuận lợi cho DN công nghệ. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế phụ thuộc vào phạm vi và cách thức thực hiện. Quan trọng hơn, việc cắt giảm phải đi kèm với điều chỉnh khung pháp lý phù hợp, tránh tình trạng bãi bỏ quy định mà không có hướng dẫn thay thế.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM:

Thủ tục hành chính và quy định chưa hợp lý: Thách thức lớn với ngành thực phẩm

DN thực phẩm Việt Nam đang đối mặt với nhiều rào cản thể chế, đặc biệt là thủ tục hành chính phức tạp và quy định thiếu thực tiễn. Những rào cản này làm tăng chi phí, kéo dài thời gian đưa sản phẩm ra thị trường, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh.

Thứ nhất, dự thảo sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP không đơn giản hóa mà bổ sung nhiều yêu cầu mới, gây khó khăn cho DN. Ví dụ, một sản phẩm sữa hạt trước đây chỉ cần 4 mục hồ sơ thì nay phải có 7 mục, 31 nội dung, trong đó có thuyết minh thành phần không rõ ràng. Quy định kiểm nghiệm từng lô trước khi lưu thông làm tăng chi phí, tạo rủi ro thu hồi sản phẩm do lỗi thủ tục.

QUANG HUY - THU HÀ