Cần cấm doanh nghiệp từng bỏ cọc tham gia đấu giá đất

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa góp ý dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về xử lý vướng mắc đấu giá đất. Đáng chú ý, Hiệp hội đề xuất không chỉ tịch thu tiền đặt trước mà còn phải xử phạt hành chính bên vi phạm. Hiệp hội cũng đề nghị mở rộng đối tượng bị cấm tham gia đấu giá (kể cả doanh nghiệp) nếu vi phạm nghĩa vụ thanh toán.

Tăng chế tài, chống trục lợi đấu giá đất

Một trong những đề xuất trọng tâm của HoREA là bổ sung chế tài xử phạt hành chính.

Theo dự thảo Nghị quyết, người trúng đấu giá vi phạm nghĩa vụ thanh toán dẫn đến bị hủy kết quả thì không được nhận lại khoản tiền đặt cọc và phải bồi thường thiệt hại. Các khoản bồi thường này bao gồm chi phí tổ chức đấu giá, giá dịch vụ đấu giá tài sản và các chi phí liên quan khác.

Tuy nhiên, HoREA thẳng thắn chỉ ra rằng, các khoản bồi thường thiệt hại này có giá trị bằng tiền quá thấp. Thực tế, chi phí tổ chức đấu giá và giá dịch vụ đấu giá thường không đáng kể, do các trung tâm dịch vụ đấu giá công lập thực hiện theo khung phí quy định.

Hiệp hội nhận định, biện pháp xử lý có giá trị lớn duy nhất hiện nay chỉ là việc không được nhận lại khoản tiền đặt trước hoặc khoản tiền đặt cọc. Điều này là chưa đủ để ngăn chặn các đối tượng tham gia với ý đồ trục lợi.

Vì vậy, HoREA đề nghị bổ sung một biện pháp mạnh tay hơn, cụ thể là người vi phạm còn bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp theo quy định của Chính phủ. Hiệp hội cho rằng cần bổ sung quy định này vào Luật Xử lý vi phạm hành chính, cụ thể là Nghị định 82/2020/NĐ-CP.

Bốn lô đất trong khu đô thị Thủ Thiêm từng được đưa ra đấu giá và người trúng đấu giá bỏ cọc. Ảnh: HOÀNG GIANG

Đồng quan điểm, Luật sư Đào Văn Hưng, Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý và Phát triển doanh nghiệp cho biết thị trường bất động sản nhiều năm qua đã chứng kiến không ít xáo trộn từ các phiên đấu giá quyền sử dụng đất. Những mức giá cao bất thường được trả, để rồi sau đó, người trúng đấu giá không thực hiện nghĩa vụ tài chính, chấp nhận mất tiền đặt trước.

"Hậu quả không chỉ là một phiên đấu giá đất thất bại mà còn là sự nhiễu loạn giá cả, tạo ra những mặt bằng giá ảo, gây khó cho cả cơ quan quản lý lẫn nhà đầu tư chân chính" - LS Hưng thông tin.

Vì vậy, LS Hưng kiến nghị bổ sung rõ quy định xử lý vi phạm đối với cả trường hợp bỏ cọc, không tiếp tục thực hiện sau khi trúng đấu giá, chứ không chỉ trường hợp vi phạm nghĩa vụ thanh toán sau này. Vì thực tế đã xảy ra nhiều trường hợp cá nhân bỏ cọc đấu giá đất tại các địa phương.

Cần cấm cả doanh nghiệp từng bỏ cọc tham gia đấu giá

Một kiến nghị khác của HoREA nhắm vào chế tài cấm tham gia đấu giá đối với tổ chức kinh tế. Hiệp hội chỉ ra rằng, Khoản 2 Điều 3 của dự thảo mới chỉ quy định cấm tham gia đấu giá đối với người trúng đấu giá là cá nhân, trong trường hợp giao đất ở có vi phạm nghĩa vụ thanh toán. Đây rõ ràng là một điểm chưa bao quát hết thực tế. Nhiều tổ chức kinh tế cũng tham gia đấu giá và vi phạm.

HoREA đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định cấm phải áp dụng cho cả tổ chức kinh tế, chứ không chỉ cá nhân. Lệnh cấm này cũng cần áp dụng cho mọi trường hợp giao đất, cho thuê đất, chứ không riêng gì đất ở. Các vi phạm bị cấm bao gồm cả việc bỏ cọc lẫn vi phạm nghĩa vụ thanh toán.

Phiên đấu giá đất tại một địa phương. Ảnh: PLO

Lý giải cho đề xuất này, HoREA phân tích rất thực tế: Các doanh nghiệp nhỏ, chưa có uy tín có thể không ngần ngại bị cấm, vì họ có thể thành lập doanh nghiệp mới để tiếp tục tham gia đấu giá. Ngược lại, đối với các doanh nghiệp lớn, đã có uy tín thương hiệu thì sẽ rất e ngại bị cấm tham gia đấu giá. Đây mới chính là biện pháp có sức nặng.

Bên cạnh các chế tài xử lý, HoREA cũng thống nhất cao với giải pháp phòng ngừa: Nâng mức tiền đặt trước tối thiểu lên 20% và tối đa 50% giá khởi điểm. Mức 10 - 20% theo quy định hiện hành bị coi là thấp, tạo cơ hội cho nhiều người không có nhu cầu thật tham gia. Nâng mức tiền đặt trước cao hơn là giải pháp sàng lọc ban đầu, đảm bảo chỉ những người có năng lực tài chính thật sự mới tham gia.

QUANG HUY