Cần cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Thuốc lá điện tử luôn tiếp cận giới trẻ bằng những sản phẩm thiết kế bắt mắt, quảng cáo tinh vi.

Trong những năm qua, Việt Nam đã từng bước hoàn thành hành lang pháp lý trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá để chủ động bảo vệ sức khỏe nhân dân. Ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 173/2024/QH15 về hoạt động chất vấn, trong đó có nội dung: “Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025”.

Ngày 5/8/2025 Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số 1665/QĐ-TTg ban hành kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội thể hiện chủ trương nhất quán của Quốc hội và Chính phủ Việt Nam trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Thảo luận tại Quốc hội, các đại biểu Quốc hội cho rằng việc đưa thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào Danh mục hàng hóa cấm kinh doanh trong Luật Đầu tư (sửa đổi) là để bảo đảm tính đồng bộ, chặt chẽ và khả thi trong thực thi các chính sách pháp luật.

Từ các nghiên cứu Tổ chức Y tế thế giới đã khẳng định: “Không có bằng chứng nào chứng minh rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường”. Nhiều nghiên cứu đã chỉ rõ, thuốc lá điện tử chứa nicotine là chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe đặc biệt là sự phát triển não bộ ở trẻ em và thanh thiếu niên.

Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng nhắm đến nhóm đối tượng dễ bị tổn thương là giới trẻ và nữ giới, nguy cơ tác động đến cả một thế hệ tương lai của đất nước. Nó đang làm tăng nguy cơ dẫn tới sử dụng thuốc lá điếu thông thường ở người trẻ.

Việc sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng tăng dẫn đến hàng nghìn trường hợp ngộ độc nicotine, cả vô tình (chủ yếu là ở trẻ nhỏ) và cố ý (trong thanh thiếu niên và người lớn), đã được báo cáo ở nhiều nước trên thế giới trong những năm gần đây. Tại Việt Nam cũng liên tục ghi nhận các ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử.

Cần cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để bảo vệ sức khỏe người dân.

Không chỉ gây hại về sức khỏe, các sản phẩm thuốc lá mới có nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện đồng thời với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, ảnh hưởng đến sức khỏe, an ninh trật tự xã hội…

Việc không cấm triệt để các sản phẩm thuốc lá mới sẽ chỉ làm trầm trọng thêm gánh nặng kinh tế do thuốc lá gây ra.

Từ những tác hại mà thuốc lá mới đưa lại, đại biểu Quốc hội Lê Hoàng Anh (đoàn Gia Lai) cho rằng, việc đưa thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào “Danh mục hàng hóa cấm kinh doanh” trong Luật Đầu tư (sửa đổi) mang ý nghĩa quan trọng, bảo đảm tính đồng bộ và tránh chồng chéo pháp luật và thực thi nghiêm túc các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá (FCTC) khuyến nghị các quốc gia thành viên ngăn chặn sự phát triển, sản xuất và tiếp thị các sản phẩm thuốc lá mới chưa được chứng minh an toàn, đồng thời bảo vệ thế hệ trẻ khỏi sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá.

Về bản chất, đây không chỉ là “lệnh cấm”, mà là một cam kết phát triển bền vững, thể hiện quan điểm: Sức khỏe là vốn quý nhất của quốc gia, và con người là trung tâm của mọi chính sách. Điều này không chỉ giúp Việt Nam đồng bộ với xu hướng chính sách y tế toàn cầu, mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam như một quốc gia có trách nhiệm, tiên phong trong bảo vệ sức khỏe nhân dân, được Tổ chức Y tế thế giới và cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Việc ban hành lệnh cấm đó cũng sẽ góp phần bảo vệ thế hệ trẻ và ổn định trật tự xã hội. Trong các mục tiêu phát triển quốc gia đến năm 2030, bảo vệ sức khỏe thanh thiếu niên được xem là nhiệm vụ trọng tâm để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong khi đó, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang tấn công trực tiếp vào nhóm tuổi này, bằng hình thức quảng cáo tinh vi, thiết kế bắt mắt, hương vị hấp dẫn và tâm lý “vô hại” được lan truyền trên mạng xã hội.

Khi bị cấm kinh doanh, việc tiếp cận và quảng cáo sẽ bị thu hẹp đáng kể. Điều này không chỉ giúp giảm tỷ lệ thanh thiếu niên hút thuốc, mà còn củng cố môi trường xã hội không khói thuốc, góp phần xây dựng thế hệ trẻ khỏe mạnh, có nhận thức đúng đắn về lối sống lành mạnh và trách nhiệm với bản thân.

Thái Hương