Cận cảnh Đàn tế Nam Giao hơn 600 năm tuổi ở Thanh Hóa được khai quật

Clip bên trong Đàn tế 600 tuổi ở Thanh Hóa Đàn Nam Giao thuộc di sản thế giới Thành Nhà Hồ ở xã Vĩnh Lộc (tỉnh Thanh Hóa), cách Thành Nhà Hồ khoảng 2,5 km về phía Đông Nam. Nơi đây gắn liền với sự ra đời của vương triều Hồ trong lịch sử nước ta.

Đàn Nam Giao thuộc di sản thế giới Thành Nhà Hồ ở xã Vĩnh Lộc (tỉnh Thanh Hóa), cách Thành Nhà Hồ khoảng 2,5 km về phía Đông Nam. Nơi đây gắn liền với sự ra đời của vương triều Hồ trong lịch sử nước ta. Đàn tế này có kiến trúc khá độc đáo: Lưng dựa núi, mặt nhìn về hướng Nam, các nền đàn được sắp xếp giật cấp cao dần lên. Tính từ chân Đốn Sơn, đàn tế được xây dựng trên 5 cấp nền, được cấu trúc theo hình dạng chữ nhật, quay hướng Nam.

Khu Di tích đàn Nam Giao được phát hiện, đưa vào thống kê từ những năm 80 của thế kỷ XX. Năm 1990 cụm di tích lịch sử văn hóa gồm Đền thờ Trần Khát Chân, Chùa Giáng (Tường Vân), Chùa Giò (Nhân Lộ) và đàn tế Nam Giao đã được công nhận là di tích cấp tỉnh. Những bí ẩn của đàn Nam Giao Tây Đô bắt đầu được hé lộ từ năm 2004 cho đến hiện nay, qua kết quả nghiên cứu khai quật khảo cổ. Tháng 10/2007 đàn Nam Giao đã được công nhận là di tích khảo cổ cấp quốc gia.

Nền đàn được bó xung quanh bằng các phiến đá vôi hình khối chữ nhật, ở phía Bắc dựa núi Đốn Sơn. Trong ảnh là nền đàn 1, cao nhất, trên đó có kiến trúc Viên đàn, (nền đàn hình tròn).

Trong khu di tích còn có giếng Ngự Duyên, giếng Ngự Dục. Vị trí của giếng nằm ở góc Đông Nam nền đàn 4. Giếng có mặt bằng hình vuông (13x13 m). Giếng có cấu trúc 2 phần: Thành giếng được xây bằng các khối đá vôi, lòng giếng hình tròn (đường kính 6,5m), mặt cắt hình phễu, độ sâu tính từ miệng giếng xuống là 4,9 m.

Kể từ năm 2004 đến năm 2016, đàn Nam Giao Tây Đô đã qua 4 lần nghiên cứu khai quật với tổng diện tích 18.000 m2. Việc nghiên cứu vẫn đang được tiến hành, tuy nhiên phần lớn kiến trúc chính với quy mô và cấu trúc của di sản đã được nhận diện.

Trong những lần khai quật khảo cổ trước phát hiện nhiều hiện vật bằng đất nung tinh xảo, có niên đại từ cuối thế kỷ 14, đầu thế kỷ 15.

Lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ cho biết từ tháng 10 đến tháng 7/2026, đơn vị này và Viện Khảo cổ học sẽ phối hợp khai quật đàn Nam Giao (phần còn lại) trên diện tích 9.909 m2. Việc khai quật bao gồm 94 hố tại hai khu vực nền 4 và nền 5 ở những vị trí được đánh giá là trọng yếu trong tổng thể kiến trúc Đàn tế Nam Giao. Đây được xem là đợt khai quật quy mô lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực Đàn tế Nam Giao, một hạng mục quan trọng trong quần thể Di sản Thế giới Thành nhà Hồ.

Theo quy định, trong quá trình khai quật, các đơn vị được phép phải đảm bảo bảo vệ nguyên trạng địa tầng, di vật, cổ vật và hiện trường, đồng thời lập kế hoạch, tiến độ phù hợp với mục tiêu, giải pháp đã được phê duyệt. Các di vật, cổ vật phát hiện được bảo vệ tại chỗ, chỉnh lý khoa học và báo cáo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để xem xét phương án bảo tồn. Trường hợp cần lưu giữ lâu dài được tạm nhập vào bảo tàng công lập tại địa phương.

“Đợt khai quật này được kỳ vọng cung cấp thêm các luận cứ khoa học, góp phần phục dựng tổng thể nghi lễ tế trời của triều Hồ, qua đó tiếp tục khẳng định giá trị đặc sắc của Di sản Thế giới Thành nhà Hồ”, lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ thông tin.

Phạm Trường/Tiền Phong