Cận cảnh đạo sắc phong vua triều Nguyễn ban cho Đại lang tôn thần Nguyễn Văn Mưu ở Quảng Trị
Đạo sắc phong này được ban vào dịp 'tứ tuần đại khánh' (sinh nhật 40 tuổi) của Vua Khải Định. Đây là một trong những sắc phong độc bản, thuộc hàng cao quý trong hệ thống phong thần thời nhà Nguyễn.
Hơn trăm năm qua, dòng họ Nguyễn Văn (xã Bắc Trạch, tỉnh Quảng Trị) vẫn truyền đời gìn giữ đạo sắc phong của vua Khải Định cho cụ tổ của dòng họ là Đại lang tôn thần Nguyễn Văn Mưu. Người có công khai hoang, lập làng và có nhiều đóng góp cho vùng đất Bắc Trạch xưa.
Ông Nguyễn Văn Chiến (71 tuổi, hậu duệ đời thứ 6 của dòng họ Nguyễn Văn) cho biết, sắc phong này được ban vào năm 1924, đúng dịp "tứ tuần đại khánh" (sinh nhật 40 tuổi) của Vua Khải Định. "Đây là một trong những sắc phong độc bản, thuộc hàng cao quý trong hệ thống phong thần thời nhà Nguyễn", ông Chiến chia sẻ.
Đạo sắc phong được viết trên giấy dó, dài 1,4m, rộng 0,5m, trang trí nhũ vàng với họa tiết tinh xảo.
Phần chữ và dấu triện của Vua Khải Định vẫn còn tương đối rõ ràng.
Theo tìm hiểu, sắc phong là loại hình văn bản hành chính cấp cao của các triều đại phong kiến, truyền đạt mệnh lệnh của các vị hoàng đế. Sắc phong có tính độc bản, được ban cấp vào một thời điểm cụ thể nhằm ghi lại tên tuổi, công lao của các vị thần được người dân tôn thờ. Sắc phong triều Nguyễn về cơ bản có 2 loại gồm thiên thần (thiên thần, thổ thần, sơn thần, thủy thần...) và nhân vật được quy định theo hệ thống phẩm trật, đi kèm với các mỹ tự.
Trải qua hơn một thế kỷ gìn giữ, sự bào mòn của thời gian khiến bản sắc phong có phần xuống cấp. Để bảo tồn hiện vật lịch sử, con cháu dòng họ Nguyễn Văn đã đưa bản sắc phong này đến Viện Nghiên cứu Hán Nôm (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) để phục chế theo đúng quy chuẩn chuyên môn.
Con cháu dòng họ Nguyễn Văn gửi sắc phong này đến Viện Nghiên cứu Hán Nôm để dịch nghĩa và chứng nhận. Bản dịch cho thấy sắc phong được Vua Khải Định ban ngày 25/7/1924, cho phép làng Đặng Đề (nay là xã Bắc Trạch) thờ phụng vị Đại lang tôn thần Nguyễn Văn Mưu.
Theo ông Chiến, bản sắc phong Đại lang tôn thần Nguyễn Văn Mưu không chỉ là tài liệu giàu tính khoa học, lịch sử, văn hóa, mỹ thuật mà còn là hiện vật linh thiêng trong đời sống tâm linh, là niềm tự hào to lớn của cộng đồng dân cư và dòng họ Nguyễn Văn tại xã Bắc Trạch. Nó là tài liệu quý để tìm hiểu, xác định về nguồn gốc vùng đất trong thời kỳ đầu khai khẩn và lập làng.
Ông Mai Xuân Thành, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị cho biết, trên địa bàn tỉnh này còn nhiều sắc phong được lưu giữ tại các nhà thờ họ hoặc bảo tàng, tạo thành di sản văn hóa đặc biệt. Ngành Văn hóa tỉnh Quảng Trị hướng dẫn, hỗ trợ người dân bảo quản, phục chế, tránh thất lạc hoặc mua bán di vật. Trong hình là đạo sắc phong của vua nhà Nguyễn cho làng Phù Kinh, xã Phù Hóa, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình cũ nay là xã Tân Gianh, tỉnh Quảng Trị.
