Cánh cửa thoát nghèo, tránh tín dụng đen

Phía sau sự khởi sắc ấy là dòng vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), nguồn lực âm thầm nhưng bền bỉ đồng hành cùng người dân, đặc biệt là những hộ dễ tổn thương trước “vấn nạn” tín dụng đen.

Điểm tựa để thoát nghèo bền vững

Tại nhiều địa phương như xã Quỳ Châu, Quế Phong, Quỳ Hợp... (Nghệ An), hình ảnh cán bộ NHCSXH đến từng thôn bản để kiểm tra, hướng dẫn thủ tục vay vốn đã trở nên quen thuộc. Nhờ phương thức “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, dòng vốn ưu đãi nhanh chóng đến được đúng đối tượng, giúp nhiều hộ nghèo mở hướng làm ăn mới.

Nhờ nguồn vốn vay của Ngân hàng Chính sách xã hội, nhiều gia đình tại Nghệ An đã thoát nghèo. Ảnh: Bích Huệ - TTXVN

Giai đoạn 2021-2025, NHCSXH Nghệ An giải ngân tới 17.458 tỷ đồng, giúp hơn 346.000 lượt hộ nghèo và đối tượng chính sách có điều kiện đầu tư sản xuất, cải thiện thu nhập. Dư nợ toàn tỉnh đến cuối tháng 7/2025 đạt 14.400 tỷ đồng, tăng mạnh so với năm 2020, với tốc độ tăng trưởng gần 10%/năm.

Nguồn vốn này đã mở ra cơ hội sinh kế cho hàng chục nghìn hộ gia đình: từ những trang trại chăn nuôi, mô hình trồng rừng có giá trị kinh tế cao, đến các cơ sở sản xuất nhỏ của phụ nữ, thanh niên lập nghiệp. Hơn 40.000 lao động được tạo việc làm hoặc đi xuất khẩu lao động nhờ các chương trình vay phù hợp.

Không chỉ hỗ trợ phát triển kinh tế, vốn chính sách còn giúp nhiều học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn yên tâm tiếp tục học tập. Giai đoạn 2021-2025, 7.807 học sinh, sinh viên được vay vốn trang trải chi phí học hành; 427 người chấp hành xong án phạt tù tiếp cận vốn để tái hòa nhập.

Một trong những điểm sáng là chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn. Hơn 120.000 hộ dân đã vay vốn xây dựng gần 241.000 công trình nước sạch, nhà tiêu hợp vệ sinh, góp phần quan trọng cải thiện đời sống và xây dựng nông thôn mới.

Tổng thể, vốn tín dụng chính sách đã góp phần đưa tỷ lệ hộ nghèo Nghệ An từ 7,8% năm 2021 xuống còn 4,16% năm 2025, đánh dấu bước tiến đáng kể trong hành trình giảm nghèo bền vững.

Tấm khiên bảo vệ người dân trước tín dụng đen

Nghệ An từng là điểm nóng của tín dụng đen, nơi nhiều đối tượng lợi dụng khó khăn tài chính của người dân để cho vay nặng lãi. Tuy nhiên, khi mạng lưới tín dụng chính sách vươn rộng đến tận thôn xóm, nguy cơ người dân bị sa vào “bẫy nợ” đã dần thu hẹp.

Hiện toàn tỉnh có hơn 6.000 Tổ tiết kiệm và vay vốn, tạo thành mạng lưới kết nối chặt chẽ giữa ngân hàng - chính quyền - cộng đồng. Tại mỗi tổ, người dân không chỉ được hướng dẫn thủ tục vay vốn mà còn được chia sẻ kinh nghiệm sản xuất, giúp nhau làm ăn và giám sát việc sử dụng vốn hiệu quả.

Theo báo cáo của Đoàn giám sát HĐND tỉnh, việc mở rộng tín dụng chính sách đã góp phần hạn chế tín dụng đen, giảm mạnh các vụ việc vay nặng lãi trong dân sự. Người dân biết rõ nơi vay vốn uy tín, thủ tục minh bạch, lãi suất thấp, không còn bị các đối tượng xấu lôi kéo bằng “vay nhanh - không cần giấy tờ”.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, nguồn vốn hiện nay vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu thực tế của người dân trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động. Một số chương trình như vay tạo việc làm, vay nhà ở xã hội hay vay nước sạch – vệ sinh môi trường đang thiếu vốn, khiến nhiều hồ sơ phải chờ.

Đáng chú ý, tỷ lệ vốn ủy thác từ ngân sách địa phương của Nghệ An mới đạt 4,9%, thấp hơn nhiều so với mức bình quân 15% của cả nước. Điều này làm hạn chế khả năng mở rộng cho vay, nhất là với các đối tượng phát sinh đột xuất như hộ nghèo mới, hộ bị ảnh hưởng bởi thiên tai.

Đoàn giám sát HĐND tỉnh kiến nghị UBND tỉnh ưu tiên bố trí thêm nguồn lực địa phương để ủy thác sang NHCSXH; đồng thời rà soát các chương trình hỗ trợ hiện hành để chuyển từ cho không hoặc tài trợ bằng hiện vật sang cho vay ưu đãi, giúp người dân chủ động hơn, sử dụng vốn hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, NHCSXH tỉnh cũng được đề nghị tiếp tục nâng cao chất lượng điểm giao dịch xã; đào tạo đội ngũ tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin để quản lý hồ sơ và giám sát vốn minh bạch, an toàn.

Từ những trang trại hồi sinh sau khó khăn đến những lớp học luôn sáng đèn nhờ khoản vay nhỏ, vốn tín dụng chính sách vẫn đang lặng lẽ trở thành “bệ đỡ” cho hàng trăm nghìn người dân Nghệ An. Không chỉ giúp thoát nghèo, nguồn lực này còn góp phần xây dựng một cộng đồng bền vững, tự chủ và nói không với tín dụng đen, một hành trình đầy nhân văn mà địa phương đang kiên trì theo đuổi.

Trà My/Bnews/vnanet.vn