'Cánh tay phải' của Tổng thống Ukraine đánh mất vị thế ra sao?

Tuy nhiên, bất chấp ảnh hưởng to lớn của mình, ông Yermak vẫn là một nhân vật gây tranh cãi, thường bị nhìn nhận với thái độ hoài nghi ở cả trong và ngoài Ukraine.

Ông Yermak (trái) trong cuộc gặp phái đoàn Mỹ tại Geneva. Ảnh: EFE/EPA

Theo đài RT, ông Yermak, cựu luật sư và nhà sản xuất phim, là cộng sự thân thiết của nhà lãnh đạo Ukraine từ đầu những năm 2010. Hai người quen biết nhau khi ông Zelensky là tổng sản xuất của kênh truyền hình Inter do nhà tài phiệt Ukraine Dmitry Firtash kiểm soát.

Ông Yermak làm việc trong nhóm của ông Zelensky trước khi cuộc bầu cử tổng thống Ukraine diễn ra vào tháng 5/2019. Sau chiến thắng vang dội của ông Zelensky trong cuộc bầu cử, ông Yermak đã gia nhập chính quyền mới. Ông trở thành trợ lý tổng thống về các vấn đề chính sách đối ngoại, đại diện cho Kiev trong các hoạt động ngoại giao không chính thức.

Sau khi nắm giữ vị trí cao trong chính quyền Zelensky, ông Yermak dần mở rộng ảnh hưởng của mình, thiết lập các mối quan hệ không chính thức với các quan chức chủ chốt, cơ quan thực thi pháp luật và cơ quan tình báo của Ukraine, đồng thời khẳng định quyền lực vững chắc tại quốc hội.

Giới truyền thông Ukraine lẫn phương Tây đã nhiều lần mô tả ông là "cánh tay phải" của Tổng thống Zelensky. Một số người cho rằng, khi xung đột giữa Nga và Ukraine xảy ra, ông Yermak là người nắm quyền thực sự ở Kiev, không có quyết định nào được đưa ra mà không có ý kiến của ông.

Theo Kyiv Independent, tầm ảnh hưởng của ông Yermak mở rộng tới cả lực lượng hành pháp thông qua các "phó tướng" đáng tin cậy. Điều này khiến ông được đặt vào vị trí trung tâm của các cuộc họp ngoại giao cấp cao, khiến các cơ quan đối ngoại truyền thống của Ukraine bị gạt ra rìa.

Vai trò "người gác cổng" cho Tổng thống Zelensky khiến ông Yermak trở nên không thể thiếu, nhưng cũng biến ông trở thành chủ đề bị chế giễu trong nhóm các đồng minh của người đứng đầu đất nước, những người phàn nàn rằng sự hiện diện của ông Yermak vượt xa khả năng của bản thân.

Một quan chức châu Âu cấp cao kể: "Chúng tôi phải làm việc với ông Yermak. Ông ấy là người của Tổng thống Ukraine Zelensky. Chúng tôi không có lựa chọn nào khác". Khi đề cập tới mối quan hệ căng thẳng giữa Mỹ - Ukraine và hướng đi tiềm năng phía trước, một nhà ngoại giao châu Âu khác cho hay: "Bất cứ điều gì cũng tốt hơn là điều ông Yermak tới Washington một lần nữa",.

Cả hai quan chức trên nói, ông Yermak không được Brussels và Washington đánh giá cao. Tại Ukraine, danh tiếng của ông Yermak còn tệ hơn.

Các quan chức Ukraine và quan chức nước ngoài đã thảo luận về quyền lực sâu rộng và tham vọng kiểm soát của ông Yermak. Những người trao đổi với tờ Kyiv Independent tin, chính ông Yermak là người châm ngòi cho vụ tấn công vào các cơ quan chống tham nhũng của đất nước. Họ cũng cho rằng, vai trò của vị chánh văn phòng đã từ chức này là một trong những lý do khiến cuộc tấn công thất bại.

Ông Yermak, người đã nộp đơn từ chức chánh văn phòng tổng thống Ukraine tối 28/11, không trả lời yêu cầu bình luận về thông tin trên.

Hiện nay, khi Ukraine đang rúng động vì vụ bê bối tham nhũng lớn nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Zelensky, ông Yermak đang ở thế khó dù không bị nêu tên với tư cách nghi phạm. Nhiều nhân vật thân cận với ông Zelensky đã dính líu vào bê bối tham nhũng. Các nhà phân tích Ukraine nhận định, để giữ thể diện, tổng thống đã cân nhắc việc sa thải ông Yermak.

Tờ Telegraph dẫn lời chuyên gia Jarsolava Barbieri thuộc Viện nghiên cứu Chatham House cho biết, thời điểm ông Yermak ra đi rất quan trọng.

"Vụ bê bối tham nhũng đang trở nên nguy hiểm đối với hình ảnh của ông Zelensky và điểm yếu về mặt chính trị đó thực sự nguy hiểm khi các cuộc đàm phán tiếp diễn với những điều khoản có lợi cho Nga. Cuối cùng, bản năng sinh tồn của ông Zelensky đã trỗi dậy... Mong muốn được coi là một người trung thành với lợi ích quốc gia đã chiến thắng lòng trung thành với các đồng minh", bà Barbieri bình luận.

Hoài Linh