Chạy đua với sạt lở và thời gian: Quốc lộ 28B liệu có kịp 'giải cứu' sân bay Liên Khương?

Chỉ trong mười ngày từ 26-10 đến 6-11, đèo Đại Ninh, Quốc lộ 28B - tuyến đường huyết mạch nối Lâm Đồng với Quốc lộ 1A và cao tốc Bắc-Nam đã có hơn chục lần sạt lở lớn, nhỏ gây ách tắc giao thông nghiêm trọng. Hiện nay, khu vực này đang tiếp tục mưa lớn, nguy cơ sạt lở, sạt trượt đất đá có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Điều này cho thấy, bên cạnh những vướng mắc nội tại, yếu tố thời tiết, thiên tai đang trở thành mối đe dọa thường trực, rất đáng lo ngại đối với dự án này.

Khu vực đèo Đại Ninh liên tục sạt lở. Ảnh CHÍNH THÀNH

Hạn chót tháng 3-2026 đang treo lơ lửng. Mặc dù đã được giãn thời gian hoàn thành (thay vì 31-12-2025 như kế hoạch ban đầu), tiến độ dự án vẫn đang đặt áp lực khổng lồ lên vai chủ đầu tư, các đơn vị thi công, thậm chí là địa phương vì đây là cột mốc không thể thay đổi thêm lần nào nữa.

Sạt lở, sạt lở và sạt lở

Với cao điểm mùa mưa lũ, vài tuần qua việc chỉ đơn thuần huy động máy móc, cơ giới đến các điểm sạt lở để giải phóng mặt đường đã gần như ngốn hết thời gian vàng của nhà thầu, chưa nói đến việc triển khai thi công đại trà để bù đắp tiến độ chậm chạp trước đó.

Áp lực khắc phục sự cố liên tục khiến nguồn lực của đơn vị thi công bị phân tán, tiến độ chung bị kéo lùi, đẩy dự án vào vòng luẩn quẩn: Chậm trễ do sạt lở, sạt lở lại gây chậm trễ.

Chỉ trong một tuần, đoạn đường này đã bị sạt lở, ùn tắc giao thông hơn chục lần.

Mặc dù lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng đã nhiều lần trực tiếp đốc thúc, thậm chí Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười còn cảnh báo về việc thay chủ đầu tư nếu tình trạng ì ạch không được cải thiện. Tuy nhiên, những vướng mắc từ phía chủ đầu tư và nhà thầu là có thật và mỗi lúc một chồng chất.

Theo chủ đầu tư (Cục đường bộ Việt Nam, đại diện là Ban Quản lý dự án 5) nguyên nhân điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án do có một số vướng mắc.

Cụ thể, vướng mắc về các thủ tục xử lý tình huống trong đấu thầu của gói thầu XD01, thời gian lựa chọn nhà thầu kéo dài từ tháng 3-2024 đến tháng 8-2024 mới lựa chọn xong nhà thầu và ký hợp đồng.

Đến 12-9-2024 mới khởi công xây dựng (chậm 5 tháng so với kế hoạch), thời gian thi công gói thầu là 600 ngày, thi công hoàn thành 12-5-2026.

Trong nội dung thương thảo hợp đồng, nhà thầu đã thống nhất phấn đấu rút ngắn thời gian hoàn thành các hạng mục chính trong năm 2025 trong trường hợp bàn giao đủ mặt bằng trong 30 ngày (kể từ ngày khởi công 12-9-2024) và trong quá trình thực hiện không phát sinh vướng mắc.

Các đơn vị thi công đang đắp nền đường. Ảnh PN

Tuy nhiên, công tác bàn giao mặt bằng di dời hạ tầng kỹ thuật, quyết định thu hồi đất, phê duyệt phương án đền bù giải phóng mặt bằng chậm, làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công chung.

Gói thầu XD01 khởi công ngày 12-9-2024, tại thời điểm khởi công địa phương mới bàn giao mặt bằng được 19,2km/41km. Trong đó, một số đoạn tuyến khi nhà thầu triển khai còn vướng đất rừng chưa chuyển đổi (các đoạn Km30 - Km42).

Do các thủ tục liên quan đến chuyển đổi mục đích sử dụng rừng mất nhiều thời gian, đến tháng 6-2025 địa phương mới thu hồi và bàn giao đất rừng để điều phối đất đấp và có mặt bằng để triển khai thi công, tổng chiều dài tuyến được bàn giao 35,3/41km. Lúc này mới cơ bản đủ điều kiện để triển khai thi công đại trà trên tuyến.

Đến cuối tháng 10-2025, địa phương mới bàn giao được 36/41km, vẫn còn 5 km chưa bàn giao và còn vướng hệ thống hạ tầng điện nước chưa di dời.

Gói thầu XD02 khởi công ngày 19-4-2024, tại thời điểm khởi công địa phương mới bàn giao được 18,5km/27km đất công, trong đó còn vướng đất rừng một số vị trí cầu cạn.

Đến tháng 3-2025, Ban QLDA, chính quyền địa phương vận động người dân bàn giao thêm 6,5km, tổng chiều dài bàn giao 25/27km. Tháng 6-2025, địa phương mới thu hồi và bàn giao đất rừng các vị trí cầu cạn số 1, cầu cạn số 3 và vận động bàn giao thêm 1km, tổng chiều dài tuyến được bàn giao là 26/27km.

Hiện tại, địa phương mới bàn giao được 26,3/27km vẫn còn 0,7km chưa bàn giao và vẫn vướng hệ thống hạ tầng cột điện chưa di dời.

QL28B là tuyến đường huyết mạch nối QL1, cao tốc Bắc-Nam của tỉnh Lâm Đồng.

Cục Đường bộ đã có các báo cáo Bộ Xây dựng về các vướng mắc trên và gửi văn bản đến UBND tỉnh để phối hợp đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng.

“Trên thực tế, công tác bàn giao mặt bằng cho dự án còn chậm, hiện dự án còn vướng mặt bằng 6 km, hạ tầng kỹ thuật chưa được di dời. Các vướng mắc này là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến tiến độ chung” - chủ đầu tư cho biết.

Ngoài ra khi được bàn giao đất rừng và có nguồn vật liệu, thời tiết khu vực bắt đầu vào mùa mưa, ảnh hưởng rất lớn đến việc đẩy nhanh tiến độ thi công bù các khối lượng đã chậm.

Áp lực kép

Theo chủ đầu tư, dù thời tiết bất lợi nhưng gần đây các nhà thầu đã huy động vật tư, nhân lực, tăng ca, thi công cả ban đêm và ngày chủ nhật.

Thực tế tốc độ triển khai vẫn còn chậm so với cam kết. Hiện chủ đầu tư và nhà thầu đang phối hợp chặt chẽ với địa phương để phân rõ trách nhiệm, tránh tình trạng "đổ lỗi, đùn đẩy" như Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Võ Ngọc Hiệp đã từng chỉ ra trước đó.

Khu vực cầu vượt đường sắt. Ảnh PN

Vấn đề quan trọng nhất lúc này là sự khớp nối về thời gian. Theo kế hoạch, sân bay Liên Khương sẽ tạm dừng hoạt động từ tháng 3-2026 để nâng cấp. Khi đó, Quốc lộ 28B sẽ đóng vai trò huyết mạch không thể thay thế trong việc kết nối vùng, đảm bảo giao thương, thu hút đầu tư và phát triển du lịch của Lâm Đồng.

Với thời hạn chỉ còn hơn 4 tháng (tính từ tháng 11-2025 đến tháng 3-2026), trong khi tình trạng mặt bằng, thi công như đã nêu cộng thêm cao điểm mùa mưa, sạt lở liên tục, tiến độ thi công bị áp lực nặng nề. Có thể nói, khả năng dự án hoàn thành đúng hẹn vào tháng 3-2026 là một thách thức cực kỳ lớn nếu không có sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa từ tất cả các bên và ngay từ bây giờ.

(Còn tiếp)

PHƯƠNG NAM