Chiêm bái pho tượng Tuyết Sơn – Báu vật gần 400 năm ở chùa Keo

Pho tượng Tuyết Sơn đang được tỉnh Hưng Yên xây dựng hồ sơ công nhận Bảo vật quốc gia.

Tọa lạc trên vùng đất bằng phẳng, rộng rãi, chùa Keo (Thần Quang Tự) là một trong những ngôi chùa gỗ cổ tiêu biểu của Việt Nam. Với những giá trị nổi bật về lịch sử, kiến trúc và nghệ thuật, di tích đã được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt vào năm 2012.

Di tích lịch sử-văn hóa chùa Keo (xã Vũ Tiên, tỉnh Hưng Yên).

Hiện quần thể chùa Keo có diện tích hơn 41.000m² gồm 17 công trình chính với 128 gian. Các hạng mục như tam quan, chùa Phật, đền Thánh, gác chuông… được bảo tồn gần như nguyên vẹn kiến trúc độc đáo từ thế kỷ 17.

Tín đồ Phật tử chiêm bái, vãn cảnh chùa Keo.

Kiến trúc chùa Keo tiêu biểu cho bố cục “nội nhị công, ngoại nhất quốc”, hài hòa giữa không gian thờ tự trang nghiêm và cảnh quan thanh tĩnh của vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Cảnh quan thanh bình của vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Điểm nhấn nổi bật là tòa gác chuông cao hơn 11m gồm 3 tầng mái nâng, bộ khung hoàn toàn bằng gỗ lim liên kết bằng mộng truyền thống. Công trình nâng đỡ 12 mái ngói với các đầu đao cong thanh thoát. Gác chuông treo 3 quả chuông cổ và 1 khánh đá, được ghi nhận là gác chuông gỗ cổ cao nhất Việt Nam.

Tòa gác chuông là biểu tượng của chùa Keo.

Vượt lên trên giá trị kiến trúc, mỹ thuật và kỹ thuật, pho tượng Tuyết Sơn là dấu ấn đặc biệt tạo nên sức hút riêng cho chùa Keo. Theo chia sẻ của hướng dẫn viên Nguyễn Thị Duyên (Ban Quản lý di tích chùa Keo), pho tượng khắc họa Đức Phật Thích Ca tu hành khổ hạnh trong vòng 6 năm theo lối ép xác tu thiền. Mỗi ngày ngài chỉ ăn một hạt gạo và một hạt vừng, thiền định để tìm ra căn nguyên nỗi khổ của con người và con đường diệt khổ.

Bức tượng khắc họa thành công quá trình 6 năm tu hành của ngài với hình tượng thân thể gầy gò, xương hiện rõ, ánh nhìn trầm tĩnh toát lên tinh thần và ý chí ý chí vượt khổ tìm ra con đường giải thoát cho chúng sinh.

Pho tượng Tuyết Sơn khắc họa Đức Phật Thích Ca tu hành khổ hạnh.

Không chỉ mang giá trị tâm linh, pho tượng còn là kết tinh đặc biệt của nghệ thuật tạo hình cổ truyền và chất liệu độc đáo. Thay vì được tạc bằng gỗ, đúc đồng hay điêu khắc trên đá, pho tượng Tuyết Sơn được đắp từ hỗn hợp gồm giấy bản ngâm nước vôi trong, trộn với bồ hóng, mật mía và tro. Đây đều là những chất liệu quen thuộc trong dân gian, không quý hiếm song bí quyết nằm ở tỷ lệ pha trộn. Tuy nhiên, kỹ thuật này đã thất truyền, con cháu không được kế thừa nên pho tượng Tuyết Sơn là bản độc nhất.

Sắc trầm cổ kính trong không gian chùa Keo.

Ở bình diện mỹ thuật và triết học Phật giáo, pho tượng hội tụ các yếu tố về nhân trắc học, nhân sinh quan và 81 tướng tốt của Đức Phật. Đây là bản thể duy nhất, tồn tại bền vững trước tác động của thời gian suốt gần 4 thế kỷ, là minh chứng sinh động cho tài năng sáng tạo và tư duy thẩm mỹ của tiền nhân.

Các chi tiết trang trí tinh xảo.

Trong hành trình về vãn cảnh chùa Keo, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng một quần thể kiến trúc gỗ cổ đặc sắc mà còn có cơ hội chiêm bái pho tượng Tuyết Sơn - nơi gửi gắm khát vọng hướng thiện và giá trị nhân văn bền bỉ của Phật giáo Việt Nam.

Những chi tiết góp phần làm nên giá trị của di tích quốc gia đặc biệt chùa Keo.

Bên cạnh đó, chùa Keo hiện còn lưu giữ hai Bảo vật quốc gia gồm bộ cánh cửa chạm khắc hình tượng rồng tại tam quan nội và hương án có niên đại từ thế kỷ 17. Sự hội tụ giữa kiến trúc, tín ngưỡng và những báu vật độc bản đã tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt, đưa chùa Keo trở thành điểm đến văn hóa-tâm linh đối với du khách trong và ngoài nước.

NGỌC LIÊN