Chính phủ đề xuất cơ chế đột phá phát triển điện khí LNG giai đoạn 2026 - 2030

Theo tờ trình do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên ký, các dự án nhiệt điện khí sử dụng khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu được nghiệm thu hoàn thành và đưa vào vận hành trước ngày 1/1/2031 sẽ được hưởng các cơ chế hỗ trợ đặc thù.

Cụ thể, sản lượng điện hợp đồng tối thiểu dài hạn (PPA) sẽ được quy định không thấp hơn 75% sản lượng điện phát bình quân nhiều năm của dự án. Cơ chế này được áp dụng trong thời hạn trả nợ gốc và lãi vay, nhưng không quá 15 năm kể từ ngày vận hành thương mại.

So với đề xuất trước đây chỉ áp dụng trong 10 năm, lần này Chính phủ giữ nguyên tỷ lệ bao tiêu 75% nhưng mở rộng thời gian thêm 5 năm nhằm tăng sức hấp dẫn đầu tư, giúp các dự án LNG có thể ổn định tài chính và thu hồi vốn hiệu quả hơn.

Chính phủ đề xuất cơ chế đột phá phát triển điện khí LNG giai đoạn 2026 - 2030. Ảnh minh họa

Trong quá trình xây dựng cơ chế hỗ trợ, Bộ Công Thương cho biết đã tiếp nhận nhiều ý kiến của các chủ đầu tư và đơn vị liên quan. Phần lớn cho rằng cần áp dụng mô hình giá điện hai thành phần - gồm giá công suất (capacity payment) và giá điện năng (energy payment) để phản ánh đúng chi phí đầu tư, vận hành và nguồn cung LNG nhập khẩu có giá biến động lớn.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp đề nghị nâng tỷ lệ bao tiêu tối thiểu lên trên 75% và kéo dài thời gian áp dụng lên 20 - 25 năm, thay vì 10 năm như dự thảo ban đầu, để tăng tính khả thi và thu hút vốn từ các tổ chức tài chính quốc tế.

Theo Chính phủ, trong Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, điện khí LNG nhập khẩu được xác định là nguồn điện nền chiến lược, đóng vai trò bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và hỗ trợ tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo quy mô lớn.

Bộ Công Thương đánh giá, việc ban hành cơ chế đặc thù, đột phá hơn về sản lượng điện hợp đồng dài hạn là cần thiết để tháo gỡ khó khăn cho các dự án LNG, nhất là trong bối cảnh nhiều dự án chậm tiến độ do chi phí nhập khẩu khí cao và cơ cấu giá bán điện chưa phù hợp.

Tại cuộc họp với các nhà đầu tư ngày 13/8, Bộ Công Thương đã kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội xem xét ban hành quy định riêng cho các dự án điện LNG nhập khẩu, đảm bảo vừa hỗ trợ doanh nghiệp, vừa tuân thủ pháp luật và phù hợp với định hướng tại Nghị quyết 70 của Quốc hội về phát triển bền vững năng lượng quốc gia.

Tuy nhiên, tờ trình của Chính phủ cũng cho biết, một số đề xuất khác từ phía nhà đầu tư mang tính ưu đãi quá cao, thiên về lợi ích riêng, tương tự cơ chế áp dụng cho các dự án BOT trước đây. Trong khi đó, dự án điện khí LNG nhập khẩu hiện được xếp loại là dự án điện độc lập (IPP) - doanh nghiệp tự huy động vốn, tự chịu rủi ro và bán điện trực tiếp theo hợp đồng thương mại.

Vì vậy, Bộ Công Thương cho rằng chưa có đủ căn cứ để áp dụng cơ chế đặc biệt vượt khung cho loại hình này ở giai đoạn hiện nay, đồng thời nhấn mạnh việc hỗ trợ phải bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng điện.

Nếu được Quốc hội thông qua, Nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để tháo gỡ các vướng mắc của dự án điện khí LNG nhập khẩu, thúc đẩy đa dạng hóa nguồn cung năng lượng, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và thực hiện cam kết giảm phát thải ròng (Net Zero) vào năm 2050.

Cơ chế mới được kỳ vọng sẽ thu hút mạnh mẽ đầu tư tư nhân và vốn quốc tế vào lĩnh vực điện khí, tạo nền tảng cho quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng, xanh và bền vững của Việt Nam trong giai đoạn tới.

Hùng Nguyễn